БАҒдарламалар жинағының жобасы

қабілеттілік. 
6 
Өсімдіктің 
қоректенуінің 
қиыншылықта
ры  
және 
оны 
реттке 
келтіріп отыру 
әдістері. 
Топырақ 
және 
оның 
құрамы 
туралы 
тәжірибелік 
қабілеттілік 
пен 
дағдылылық  және 
теориялық  білімін 
қалыптастыру. 
Егіннің 
сапалалығы 
және  
Өсімдіктің    химиялық  құрамы. 
Өсімдіктің 
қоректенуі. 
Топырақтың сіңіру қабілеттілігі 
және құрамы. 
 
Топырақ 
анализі. 
Топырақтағы 
жалпы 
фосфорды 
анықтау. 
Өсімдіктегі 
жалпы 
калийді 
 
жалынды-
фотоөлшеммен  анықтау. 
Өсімдіктегі 
нитраттың 
мазмұнын анықтау. 
7 
Өсімдіктің 
қоректенуі 
және  тыңайту 
жүйесінің 
негізгі 
ұстанымдары. 
Ауылшаруашылық 
дақылдарын 
 минералды 
қоректің 
қолайлылығы 
бойынша 
қоректендіруде, 
ауылшаруашылық 
дақылдарына 
минералды 
тыңайтқыштарды 
тиімді 
қолдану 
негізінде 
 және 
топырақ 
құнарлылығы 
мелиоранттарын 
 және 
климаттақ 
шартарының  
есептеу  дағыдысы 
Топырақтың  тиімді    және 
топырақ 
ықтималды 
құнарлылығы. 
Жүзiмдікті 
өңдеуi 
үшiн 
қолданылатын 
тыңайтқыштарды 
жүйелеу. 
Өсімдіктердің  өсу  кезеңінде 
кезеңiнде 
 
морфологиялық 
ерекшелiктері мен дамуын және  
қоректiң 
элементтерiнiң 
қалдықтарын есептеу . 
Аса 
шұғыл 
қажетті 
тыңайтқыштардың 
санын есептеу. 
 
 
 

мен  қабілеттілігін 
қалыптастыру. 
8 
Өсімдік нәрі 
және 
тыңайтқыш 
құрылымы 
жүйесінің 
негізгі 
ұстанымдары. 
Агрохимиядағ
ы  
экологиялық 
мәселелер. 
Егіс айналымы 
кезінде 
тыңайтқыштарды 
қолдану 
түісініктерін 
қалыптастыру 
 
Тыңайтқыштарды 
жүйенiң 
құрылысы  негiзгi  қағидалар. 
Жүзiмді 
өңдеуде 
тыңайтқыштарды 
интенсивтi 
технологияларда   қолданужәне 
қоршаған 
ортаны 
қорғау. 
Агрохимиялық 
зерттеулердi 
әдiстер 
Ауыл  шаруашылығының  
агрохимиялық 
қызмет 
ету 
жүйесінің 
құрылымы. 
9 
 Жүзiмнiң 
зиянкестерiнің 
негiзгi 
топтары. 
Шыбын-
шiркейлердiң 
морфологиясы
. 
Жүзiм  зиянкестерi, 
онымен 
күресу 
әдiстерi 
туралы 
ұсыныстарды  
қалыптастыру.. 
 Зиянкестер    және  аурулар 
туралы 
ақпарат. 
Жалпы 
энтомология  туралы  негізгі 
ұғым.  Жүзімнің  зиянкестері 
мен 
ауруларымен 
күресу 
әдістері. 
Агротехникалық, 
биололгиялық, 
механикалық 
және физикалық күрес әдістері. 
Пестицидтармен  жұмыс  істеу 
шараларындағы    қауіпсіздік 
және 
қорғаныс 
құралдары 
химиялық 
күрес 
әдістері. 
Өсімдік  карантині.    Өсімдіктің 
интеграцияланған 
қорғанысы 
туралы  ұғым.  Зиянкестер  және 
Жүзімдіктің  зиянкестері. 
Өсімдіктің  фитогамасы 
және  бүліну  үлгілерінің 
диагностикасының  әдіс-
амалдары.  Зиянкестердің  
анатомиясы 
және 
физиологиясы. 
Айуанаттардың  
топтастырылуы 
және 
систематикасы.
 

олармен күресу.  
10 
Жүзімдіктің 
аурулары 
туралы 
түсінік. 
Жүзімнің 
аурулары   олармен 
күресу 
әдістері 
туралы  ұсыныстар 
жасау. 
Жемісті  дақылдың  аурулары 
және 
қорғаныстық 
іс-
шараларының қызметі. 
Өсімдіктің  ауру  себебін 
анықтау. 
Ауылшаруашылық  
дақылдарының аурулары 
және  зиянкестері  туралы 
болжам мен есеп. 
11 
Өсімдіктің 
зиянды 
организмдерге 
қарсы 
иммуниеті. 
Өсімдіктің 
иммунитеті туралы 
білімді 
қалыптастыру. 
Өсімдіктің  иммунитеті  және 
жалпы 
 
фитопотологиясы 
туралы негізгі түсінік.  
Өсімдіктердің ауруарына 
қарсы 
иммунитетін 
анықтау. 
12 
Жүзімдіктерді 
күтіп-баптау 
дың 
агротехникал
ық 
әдіс-
тәсілдері. 
Жүзімдіктерді 
күтіп-баптауға 
қабілетілікті 
нысанаға алу. 
Жүзім 
екпелерін 
алқапқа 
отырғызу. 
Жүзімдіктің 
сабақтарын  кесу.  Кесу  әдістері. 
Жүзімдікті  жөндеу.  Жүзімдікті 
күтіп –баптаудың ережелері. 
Жүзімді 
ағаштарының 
алқаптарына 
жөндеу 
жүргізу. 
Жүзімдіктің  сабақтарын 
кесу. 
 
 
А.2 Модулі шеңберіндегі басты құзіреттіліктің тізбесі  
Жеке және кәсіби құзыреттер 
Дағдылар мен икемділіктер 
Білім 
Атқарымдық  міндеттер  шеңберіндегі 
жауапкершілігі, 
қажетті 
қорларды 
бағалай және анықтай алу, жеміс беретін 
жүзім  егістеріне  күтім  жасау  кезінде 
белгіленген  нәтижелерге  өз  бетімен 
жетуге берілетін уақыт 
Жүзім 
екпелерін 
алқапқа 
отырғызудың 
кешенді 
агротехникалық    іс-шараларын  
және  оларды  күтіп-баптауды 
қамдастыру. 
Жеміс 
беретін 
жүзімдіктерді күтіп баптау. 
Жүзім  сабақтарын  кесу,  сапқа  байлау,  жүзім 
егісін  көшеттермен  және  көк  өркендермен 
жөндеу әдістері; жеміс беретін және жас тігілген 
көшеттерге 
күтім 
жасауда 
негізгі 
агротехникалық тәсілдер 
 

А.2 Модулінің негізгі элементтері мен бағалау өлшемдері  
 Элементтер 
Өлшемдер  
1.  Суландырудың  түрлерін  ажырату  және 
оларды жүзімдікті өңдеуде қолдану. 
 
2. 
Суаратын  техниканы  және  суландыру 
 жүйесін жобалау және пайдалану 
 
3.  Тыңайтқышты  дайындау  және  қолайлы 
қолдану. 
4. 
Жүзімнің 
ауруының 
зияндықтарын 
топтастыру  және  олармен  күресу  шараларын 
анықтау. 
   
 
 
1.1  Топырақты  өңдеуде  нақты  таңдау  жасау  және  суландырудың  түрлерін 
пайдаланады. 
1.2 Суды  пайдаланудың  шамасын есепке алады. 
2.1. Суландыру жүйесінің жобалау мен игеруде тиімділігі дұрыс әрекеттерді 
ұсынады. 
2.2. Суарғыш техниканы басқарады.. 
3.3. Тыңайтқышты тиімді шашу және сақтау бойынша білмін көрсетеді. 
 
4.1.    Жүзім  ауруларын  ажырата  білу  және  олармен  күресу  шараларын  іске 
асырады. 
4.2.  Жүзімдіктің  зиянкестерін  топтастыру  және  олармен  күресу    үшін 
шаралар қолданады.  
5.1. Жүзім сабақтарын кесу және байлаудың әртүрлі тәсілдерін жүргізеді. 
5.2. Жүзімдіктерді жөндеуді жүзеге асырады. 
 
В.1 Модулінің технологиялық картасы  «Өңдеу технологиясы» 
   
         Оқу мерзімінің ұсынылатын көлемі
: 120 (120) с.  
Р/б 
№ 
 
Тақырыптық 
блок 
Кәсіби 
құзырлықтар 
Оқу модулі 
Оқу құралдары  
Теориялық оқу мазмұны 
Тәжірибелік үйрету 
мазмұны 
1 
Кіріспе 
Еліміздегі 
жүзім 
шаруашылығының 
дамуы туралы білімін 
қалыптастыру. 
 Қазақстандағы 
жүзім 
шаруашылыығының 
даму 
тарихы.  Жүзім  өндірісінің 
озық технологиялары.
 
 
Оқу 
құралы: 
Технология возделывани
я и 
использование винограда 
Автор:  Верновский  Э.А., 
Дженеев  С.Ю.  и  др. 
2 
Жүзім  
шаруашылығы 
Жүзім  туралы  білімін 
қалыптастыру. 
Жүзімнің  биологиялық  және 
шаруашылық сипаттамасы 
 

туралы 
жалпы 
мәліметтер 
Издательство: 
Агропромиздат 
Год: 
1990  
Материалдар: 
анықтағыш, 
лупалар, 
жас    бүршік,  және 
оңқаларда 
тіркелген, 
жапырақтар  жас  және 
гербариленген  саптар. 
Секатор,  ұластырудың 
пышақтары, 
сумен 
тамырлар, 
температуралар, 
медициналық 
дәріқобдиша.  
Булатылңан 
ине,, 
микроскоп,  тірі  гүлдер, 
жапырақтар,  түп,  және 
т.б.
 
Оқу материалдары: 
- тесттер; 
- жеке тапсырмалар; 
- зертханалық жұмыстар; 
-  практикалық  жұмыстар; 
- кестелер, сызбалар 
- 
Өсімдік 
және 
хайуанаттар атласы. 
 
3 
Жүзімнің 
морфология, 
анатомия, 
физиологиялық 
даму кезеңдері. 
Жүзімнің 
биологиялық, 
физиологиялық  даму 
кезеңдері 
туралы 
білімі. 
Биологиялық өзгешелігі. 
Жүзімдік 
ағашының 
сабақтарының құрылымының 
қызметі. Даму кезеңдері. 
Ж
үзімдік 
ағашының 
құрылымы. 
Жүзімнің 
түбінің 
құрылымы. 
Жүзімнің 
өркенінің 
құрылымы. 
Қыстайтын- 
жүзімдік 
көзінің  
құрылымы.  Жеміс  беретін 
сабақтарының  құрылымы. 
Жапырақтың  құрылымы 
4 
Егілетін 
сұрыптар. 
Морфологиялық 
белгілеріне 
қарап 
сұрыпты  топтастыра 
білуге қабілеттілік. 
Негізгі 
мағұлұмат. 
Сұрыпты 
жіктеу. 
Сұрыптың 
ампелографиялық 
сипаттамасының сұлбасы. 
Жүзім 
сұрыптарын 
ампелографиялық  зертеудің 
әдістемесі. 
Жүзім 
сұрыптарын зерттеу. 
5 
Жүзімнің 
көбеюлері. 
Әртүрлі 
әдістермен 
ұластыруларға  және 
ұластырылған 
көшеттерді 
өсіру 
технологиясы  туралы 
қалыптастыру. 
Ағашқа  айналған  саптармен 
ұластыру.  Жасыл  саптармен 
ұластыру.  Екпе  шыбықтарды 
өсіру.  Жетілген  саптармен 
көбейтілу. 
Көбеюдің  
жеделдетілген әдіс-тәсілдері. 
Саптарымен  көбеюі.    Өз 
орнында 
ұластырулар.  
Екпе 
бүршіктер 
және 
шыбықшаның дайындығы 
ұластыру.  
 

В.1 
Модулі шеңберіндегі негізгі  құзыреттер тізбесі
 
Жеке және кәсіби құзыреттер 
Дағдылар мен икемділіктер 
Білім 
Атқарымдық 
міндеттер 
шеңберіндегі 
жауапкершілігі,  қажетті  қорларды  бағалай  және 
анықтай  алу,  жүзім  екпелерін  алқапқа  отырғызу 
кезінде  белгіленген  нәтижелерге  өз  бетімен  жетуге 
берілетін уақыт 
Жүзім  екпелерін  алқапқа 
отырғызу 
кезінде 
агротехникалық 
шаралар 
кешенін жүргізу 
Жүзім  алқабын  ұластыруға  дайындау. 
Оларды  сақтау  тәсілдері.  Екпелерді 
қолмен  және  машинамен  өңдеу  үшін 
кесінділерді  алу,  жүзім  екпелерін 
алқапқа  отырғызу  және  оларға  күтім 
жасау 
 
  В.1 
Модулінің негізгі элементтері мен бағалау өлшемдері
 
 Элементтер 
Өлшемдер  
1. 
Жүзімнің  дамуының  кезеңдері  туралы 
биологиялық, физиологиялық білімді меңгеру. 
1.1. Жүзімнің биологиялық сипаттамасын анықтайды. 
1.2. Жүзімнің дамуының кезеңдерін айыра алады. 
1.
 
Жүзімнің сұрыптарын ажырата білу. 
2.1.Жүзімнің сұрыптарын топтастыру біледі. 
2.2.Сұрыптарын өңдеудің ерекшеліктерін анықтай алады. 
3. Жүзімдікті әртүрлі тәсілдермен көбейте білу. 
3.1. Көбейтудің тиімді тәсілін ажырата біледі 
3.2. Жүзімдікті ұластыруды жүргізе біледі.  
 
В.2. Модулінің технологиялық картасы «Жүзім екпелерін алқапқа отырғызу» 
   
Оқу мерзімінің ұсынылатын көлемі
: 84 (84) с. 
Р/б 
№ 
 
Тақырыптық блок 
Кәсіби 
құзырлықтар 
Оқу модулі 
Оқу құралдары  
Теориялық оқу 
мазмұны 
Тәжірибелік үйрету 
мазмұны 
1 
Агротехникалық жұмыс 
жүргізуде 
еңбекті 
қорғау 
және 
техникалық қауіпсіздік. 
Жұмыс 
аясының 
ұйымы,  техникалық 
қауіпсіздік 
ережесі 
білімі. 
Техника 
қауіпсіздігі 
ережесі. 
Жұмыс 
орынды 
дайындау. 
Жабдық: 
- үстелдер 
- орындықтар 
- 
компьютерлер 
мен 

2 
Стратификациялар 
жүргізу. 
Стратификациялық 
әдістер 
туралы 
білімін 
қалыптастыру. 
Отырғызылатын 
материалдың 
сұрыптық 
тазалығы.  Отырғызылатын 
материалды сертификаттау. 
Отырғызылатын 
материалға  сертификат 
жасау. 
олардың 
құрастырушылары 
- интерактивті тақта 
Материалдар: 
- отырғызу құралдары; 
Агротехникалық 
машиналар 
Оқу материалдары: 
- 
ҚТ 
бойынша 
нұсқаулық; 
- дәрістер; 
- зертханалық жұмыстар; 
- практикалық жұмыстар; 
Әдебиет: 
Алиев 
Н.А. 
Широкорядные 
высокоштамбовые 
виноградники. 
Махачкала: 
Даг. 
издательство, 1980 г. 
Дженеев  С.Ю.,  Смирнов 
К.В. 
Производство 
столового 
винограда, 
кишмиша  и  изюма.  М.: 
Колос, 1992 г. 
3 
Жүзім 
екпелерін 
алқапқа отырғызу. 
Жүзім 
екпелерін 
алқапқа  отырғызуға 
қабілеттілік . 
Отырғызу 
алдындағы 
топырақтың  дайындығы, 
будандастырған 
бүршіктерді 
отырғызу 
және  оларға  күтім  жасау 
және 
тасымалдау. 
Ұластырылған 
көшеттердің 
 салалық 
стандарттары. 
Отырғызудың 
механикаландырылуы. 
Будандастырылған 
бүршіктерді 
көзсабақтауға   дайындау. 
Шыбықша 
материалдан 
саптар  дайындау.   Ұйым 
және 
көзсабақтаудың 
техникасы.
 
Көшеттерді 
отырғызуда, 
көзсабақтауды 
жүргізу, 
агротехниканы 
қолдану. 
Отырғызудың 
сызбасы. 
4 
 Көшеттердi 
өсiру 
технологиясын 
жетiлдiруде  ғылыми 
мекемелердiң 
жетiстiктері 
және 
озық 
тәжірибелері 
 Жүзiм 
шаруашылығы 
туралы 
 білімін 
жетілдіру  бойынша 
қабілеттілігін 
 арттыру. 
Жабылған 
және 
жабылмаған 
жүзім 
көшеттерін  өсіру  бойынша 
ғылыми 
жетістіктерді 
зерттеу. 
Жабылған 
және 
жабылмаған 
жүзім 
өңдеудің сараптамасы. 

және оның тәлімбақта 
 игерілуі.
 
 
 
В.2 
Модулі шеңберіндегі негізгі  құзыреттер тізбесі
 
Жеке және кәсіби құзыреттер 
Дағдылар мен 
икемділіктер 
Білім 
 Атқарымдық 
міндеттер 
шеңберіндегі 
жауапкершілігі,  қажетті  қорларды  бағалай  және 
анықтай  алу,  жүзім  екпелерін  алқапқа  отырғызу 
кезінде белгіленген нәтижелерге өз бетімен жетуге 
берілетін уақыт
 
Жүзім 
екпелерін 
алқапқа 
отырғызу 
кезінде  агротехникалық 
шаралар 
кешенін 
жүргізу. 
Екпелерді  қолмен  және  машинамен  өңдеу 
үшін  кесінділерді  алу,  жүзім  екпелерін 
алқапқа отырғызу және оларға күтім жасау.
 
 
В.2 
Модулінің негізгі элементтері мен бағалау өлшемдері
 
 Элементтер 
Өлшемдер  
1. Агротехникалармен жұмыс жүргізуде қауіпсіздік 
техникасын білу. 
1.1. Өзінің жұмыс орнын қауіпсіз ұйымдастыра біледі. 
1.2. Техникалық қауіпсіздік ережесіне сай агротехникалық жұмыстарды 
жүргізіп ұйымдастырады.   
2. Екпелерді алқапқа отырғызу қабілетін меңгеру. 
2.2. Көшеттерге сертификация жүргізеді.. 
2.2  Екпелерді алқапқа отырғызуда техникаларды қолданады. 
3. Көшеттерге күтім жасау бойынша білімді меңгеру. 
3.1. Көшеттерге күтім жасайды. 
 
В.3 Модулінің технологиялық картасы «Сақтау кезінде екпелерді күту» 
   
Оқу мерзімінің ұсынылатын көлемі
: 80 (80) с. 
Р/б 
№ 
Тақырыптық 
блок 
Кәсіби 
құзырлықтар 
Оқу модулі 
Оқу құралдары  
Теориялық оқу 
мазмұны 
Тәжірибелік үйрету 
мазмұны 
1 
Топырақты  және 
екпелерді өңдеу 
Екпелерді 
өңдеуге 
қабілеттілігін 
Сақтау  алдында  топырақ 
пен  екпеге  өңдеу  жүргізу. 
Өңдеуді  жүргізу.  Арам 
шөптерді жою. 
Материалдар: 
- отырғызатын аспаптар; 

қалыпастыру 
Өңдеу 
жұмыстары 
кезіндегі 
қауіпсіздік 
техникасы. 
-тыңайтқыш; 
-жүзімнің    екпелері  және 
т.б; 
-ҚТ бойынша нұсқаулық; 
- дәріс; 
- зертханалық жұмыстар; 
- практикалық жұмыстар 
Әдебиет: 
Алиев  Н.А.  Широкорядные 
высокоштамбовые 
виноградники.  Махачкала: 
Даг. издательство, 1980 г. 
Дженеев  С.Ю.,  Смирнов 
К.В. 
Производство 
столового 
винограда, 
кишмиша  и  изюма.  М.: 
Колос, 1992 г. 
2 
Сақтаудың 
талаптары 
Екпелерді  сақтаудың 
ерекшеліктері  туралы  
білімін қалыптастыру. 
Сақтаудың мерзімі, қызуы. 
Суарудың шарттары. 
Қойманың 
ылғалдылығын    қызуын 
анықтау.Суландыру 
жұмыстарын жүргізу. 
3 
Жүзім  екпелерін 
қоректендіру 
Жүзім 
екпелерін 
қоректендіруді 
жүргізуге  қабілеттілік 
өткізу. 
Қоректендірудің  түрлері. 
Жүргізу 
мерзімі. 
Қауіпсіздік техникасы. 
Екпелерге  қоректендіруді 
жүргізу. 
4 
Будандастырылғ
ан  бүршіктермен 
екпелердің 
өркендерінің 
түптерін 
алып 
тастау. 
Жас бұтақтарды және 
тамырларды 
алып 
алып 
тастауға 
қабілеттілік.
 
Жас  бұтақтарды  және 
тамырларды алып тастау
 
тәсілдері.  
Қауіпсіздік техникасы. 
Жас  бұтақтарды  және 
тамырларды алып  алып 
тастау 
бойынша 
 жұмыстарды жүргiзу.
 
5 
Зиянкестер  және 
аурулармен 
күрес. 
Зиянкестермен аурулар 
туралы 
білімін 
қалыптастыру, 
олармен 
күресудегі 
қабілеттілігі. 
Зиянкестерге 
сипаттама. 
Зиянкестермен  күресудің 
тәсілдері. 
Жүзім 
екпелерінің 
негізгі 
аурулары. Алдын алу және 
емдеу. 
Зиянкестермен  күресудің  
әдістерін  анықтау.  Емдік 
шараларды жүргізу. 
 
 В.3 
Модулі шеңберіндегі негізгі  құзыреттер тізбесі
 
Жеке және кәсіби құзыреттер 
Дағдылар мен икемділіктер 
Білім 
Атқарымдық міндеттер шеңберіндегі жауапкершілігі, 
қажетті  қорларды  бағалай  және  анықтай  алу, 
Көшеттерді  қазып  алу  кезінде 
агротехникалық 
шаралар 
Көшеттерді  қазып  алу,    екпелерге 
сақтау кезінде күтім жасу. 

екпелерге  сақтау  кезінде  күтім  жасау  кезінде 
белгіленген  нәтижелерге  өз  бетімен  жетуге  берілетін 
уақыт. 
кешенін  жүргізу;  екпелерге 
сақтау кезінде күтім жасау 
 
 
В.3 
Модулінің негізгі элементтері мен бағалау өлшемдері
 
 Элементтер 
Өлшемдер  
1. Сақтау кезінде екпелерге және топыраққа өңдеуді 
жүргізеді. 
1.1. Сақтау кезінде топырақ пен екпелерді өңдейді. 
1.2. Екпелерді ойдағыдай сақтау үшін өңдейді.  
2.Екпелерге сақтау кезінде қоректендіруді  жүргізеді. 
2.1. Екпелер үшін қоректендіру түрлерін анықтайды. 
2.2. Екпелерді сақтау кезінде қоректендіруді жүргізу дағдыларын 
меңгереді. 
3. Екпелердің түптерімен будандастырылатын бүршіктердің 
өркендерін жұлу. 
3.1. Екпелердің түптерін жұлады. 
3.2. Будандастырылатын бүршіктердің өркендерін  жұлады. 
3.3. Жұлу кезінде техникалық құралдарды пайдаланады. 
4.Сақтау кезінде екпелердің аурулары және зиянкестерімен 
күресуді жүргізеді. 
4.1.  Зиянкестермен күресу әдістері туралы білімді меңгерген. 
4.2. Сақтау кезіндегі екпелердің ауруларын емдеудің тәсілерін біледі. 
 
С.1 Модулінің технологиялық картасы  «Жүзім жинау» 
 
Оқу мерзімінің ұсынылатын көлемі
: 68 (68)с. 
Р/б 
№ 
 
Тақырыптық 
блок 
Кәсіби 
құзырлықтар 
Оқу модулі 
Оқу құралдары  
Теориялық оқу мазмұны 
Тәжірибелік үйрету 
мазмұны 
1 
Егіннің 
алдын 
ала есебі. 
  Егіннің  өнімділігінің   
әртүрлі 
әдістерінің 
бағдарламасын 
жасауға  қабілеттілік.  
Түсім  туралы  ұғым.  Түсімді 
анықтаудың 
диагональді 
көзбен, 
деляндық, 
торлы 
әдістері. 
 Алдын-ала 
өнiмдiлiктi 
 анықтау 
және 
 жалпы 
сұрыптың түсімі.
 

жүктеу/скачать 3,24 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: