ЖЗИЁКЛМ – вспоминайте, кто за  кем. НОПРСТУ

10

АШЫҚ САБАҚ

ОТКРЫТЫЕ  УРОКИ

30 қазан 2015 жыл

Қазақ тілі

Айнур  ИЗТЛЕУОВА,

№ 53 орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға кітапхана тарихы туралы жалпы мәлімет

беріп,  жаңа  сөздермен  таныстырып,  олармен  сөз  тіркесін,  сөйлем  құруға

үйрету. Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері ережесін қайталап, алған білімдерін

әр түрлі тапсырмалар арқылы бекіту.

Сабақтың  түрі:  Дәстүрлі  емес  сабақ  (Шығармашылық  зертхана)

Сабақтың  барысы

1.Ұйымдастыру  бөлімі

2. Сабақтың тақырыбы мен мақсатың хабарлау

3.  Үй  тапсырмасы  тексеру.

- Балалар, қазақ ақын-жазушыларды білесіздер?Олар қандай  тақырыпта-

рға  қалам тартқан?

-Дұрыс,  сіздерге  қазақ  ақын-жазушылардың  өлеңдерін  жаттау  керек  еді.

Үй жұмысын  тексеріп жіберейік

4.  Жаңа тақырыпты түсіндіру.

а)  Сөздік  жұмыс

- Енді, балалар, осы сабағымыздың жаңа сөздермен   танысайық.

Кітапхана-библиотека    Кітап-книга    Кітапханашы-библиотекарь

Әлемге әйгілі- известный всему миру        Аты шығу-быть известным

ә)Сөз  тіркесін  құрастыру.

б)  Сөйлем  құру.

-Енді  осы  сөз  тіркестерімен  сөйлем  құрастырайық.

Мысалы: Абай атамыз атыменқазақ елі әлемге әйгілі болды.

-Осы  сөйлемде  бастауыш  пен  баяндауышты  табайық.

Не істейді?(болды), Кім? (қазақ).

-Жақсы,  тақтаға келіп сөйлемді  жаз, ал қалғандарыңыз дәптерлерді ашып,

күнің жадың жазыңыз. Құрастырған сөйлемдерді  дәптерге жазып, сөйлемнің

тұрлаулы  мүшелерінің    астын  сызыңыздар.

в)Ережені  қайталау  (ауызша  ережені  қайталау)

г)жаңа  сөздермен  қосымша  жұмыс

1)  үш  тілге  аудару  Енді  мына  сөздерді  қазақша,  орысша,  ағылшынша

қалай болатынын айтайық.

Кітапхана-библиотека         Кітап-книга         Кітапханашы-библиотекарь

2 ) Ой  толғаныс  сатысы  (синквейн  құру)

- Енді біз сіздердің шығармашылық қасиеттеріңізді әрі қарай «Синквейн»

тапсырмасы арқылы көрейік. «Әлем»әр топқа бір жаңа сөзден беремін.

             І топ                        ІІ топ                                  ІІІ топ

     Кітапхана                    Кітап                            Кітапханашы

г)   кітаппен жұмыс. (54 бет 2-тапсырма)

(Мұғалімнің  Кіріспе  әңгімесі)

-Әлемде  ең  алғашқы  кітапхана  Ежелгі  Шығыста  пайда  болды.  Ал  нақты

тоқталсақ,  ол  Египеттегі  Александрия  кітапханасы.  Александрия  кітапхана-

мұражайы б.ғ.д. ІІІ дәуірде Египед патшасы Птолемей ІІ Филадельфтың бұры-

ғымен пайда болды. Мұражайда 200 мыңнан астам папирус және 700 мың-

нан  астам  құжаттар  сақталған.  Кітапханада  ғалымдар  өмір  сүріп,  зерттеу

жұмыстарын  жүргізген.

ғ) «Алексанрия»  кітапханасы  туралы  қосымша  мәлімет,  бейнетаспа

-Енді  балалар  сіздер  қазір  интерактівті  тақтадан  «Алексанрия»  кітапха-

насы  туралы  қосымша  мәлімет,  бейнетаспа  тамашалайсыздан.  Мұқият

қараңыз, себебі сосың бір-біріңізге сұрақтар қоясыздар.

д)Кеспемен  жұмыс (3 сұрақты  оқушылар  өздері  «Алексанрия»  кітапхана-

сы туралы құрастырып, бір-біріне қояды )

1 топ

1.  Кітапхана  қашан  пайда  болды? 2. Бухарада  кітапхана  қай  ғасырлары

пайда болды? (9-11 ғ.) 3. Оқушы сұрағы

2 топ

1.  Қай  жердегі  кітапхана  әлемге  әйгілі  болған? 2. Қаңлы  патшалығының

кітапханасы қай ғасырлары пайда болды? (4-5 ғ.) 3. Оқушы сұрағы

3 топ

1. ІХ-ХІ ғасырларда қай қалалардың кітап қорларымен аты шықты? 2. Қазақ-

станда ең алғашқы кітапхана қай жылы және қай қалада ашылды?(1880 ж.

Орал) 3.Оқушы  сұрағы

5. Жаңа тақырыпты бекіту.

а)  Дәптермен  жұмыс

№ 3-тапсырма 55 бет

Сөйлемдерді дәптерге жазып, септік жалғауларында тұрған сөздердің ас-

тын  сызыңыздар.

Қосымша  тапсырма: 3-тапсырмадағы  сөйлемдерді  буынға  бөліңіздер.

             І топ                        ІІ топ                               ІІІ топ

        1 сөйлем                       2 сөйлем                            3 сөйлем

білімі  төмен  оқушылармен  жұмыс-«кітап,  әлем»сөздерін  септеу.

білімі  жоғары  оқушылармен  жұмыс-«Кітап-алтын  қазына», «Кітап  –

ғалым, тілсіз мұғалім» мақал-мәтелдер сөз құрамына қарай талдаңыз.

ә)  Семантикалық  карта

Асты  сызылған  сөздерді  өз  бетінше  қай  септікте  тұрғанын  семантикалық

карта арқылы белгілеу.

б ) Шығармашылық  жұмыс

-Қазір  алдарыңыздағы ақ бет қағазға біздің бүгінгі сабағымыздың эпигра-

фына  байланысты    «Қазақстан -2030» жылы    кітапхана  қандай  деңгейде

болатынын    бейнелейсіздер және өз жұмыстарыңызды қорғайсыздар.

-  Жарайсыңдар.

6.  Сабақтың  қорытындысы.

«Ой  шақыру»  сатысы.

7. Бағалау.

8. Үйге тапсырма беру.

1.ЭССЕ «Менің сүйікті кітабым».

2. № 1- тапсырма 54 бет жазу.

3.Айгерим, Рустам, Нуран  –Ақтөбе кітапханасы  туралы мәнжазба жазып

келу.

АҚТӨБЕ  ҚАЛАСЫ

РаушанДУЙСЕНБАЕВА,

Ақтөбе  орта  мектебінің

қазақ  тілі  мен  әдебиеті  пәнінің

мұғалімі

Сабақтың  мақсаты:

Білімділігі:  Өсімдік  мүшелерінің

атқаратын  қызметі  жайлы  түсінігін

қалыптастыра  отырып,  пәнге  деген

қызығушылығын  арттыру.

Дамытушылық: 

өсімдіктер

тіршілігіндегі  өзгерістерді  ұғындыру,

ой – өрісін

тілдік қорын дамыту.

Тәрбиелік:  Өсімдіктерді  жалпы

табиғатты  сүюге,  қорғауға  тәрбие-

леу.

Сабақтың түрі: Сайыс сабақ

Әдіс -тәсілдер:Түсіндіру, ой қозғау,

топпен  жұмыс,  сұрақ  –жауап.

Сабақтың  көрнекілігі:  әртүрлі

өсімдіктердің  суреттері,  карточка,

кластер  құрастыру.

Сабақтың  өту  барысы:

Ұйымдастыру  бөлімі.

Психологиялық  дайындық.

Сабақтың  мақсатымен  танысты-

ру.  Балалар  біз  қазақ  тілі  пәнінен

өсімдіктер  туралы  көп  мағлұматтар

алдық.  Енді  бүгінгі  сабағымызда

өсімдіктердің  тіршілігін  пысықтап,

қорытындылау  үшін  өсімдік  мүше-

лерін  айтып  сыныпты 4 топқа  бөліп

сайыс түрінде өткізіп, бар білетінімізді

ортаға  салайық.

Топқа  бөлу.

1 - топ  «Тамыр» / шашақ,  кіндік,

жанама, негізгі/

2 - топ «Сабақ» / тік, төмен қарай

салбырап өседі, оралып, шырмалып/

3 - топ - « Жапырақ»/тыныс  алады,

Л.Т.ТУРЕКУЛОВА,

№41 орта мектебінің қазақ тілі мен

әдебиеті  пәнінің  мұғалімі

Елбасы  Н.Ә.  Назарбаев 2012  жылғы 27 қаңтардағы

«Әлеуметтік - экономикалық  жаңғырту – Қазақстан  да-

муының  басты  бағыты»  атты  Қазақстан  халқына  ке-

зекті Жолдауында білім беру ұйымдары жастарға жалаң

білім  беріп  қана  қоймай  алған  білімдерін  өмірдің  түрлі

жағдайларында пайдалана алуды үйретуі керек екендігін

баса айтып, үкіметке оқушылардың функционалдық са-

уаттылығын  дамытудың  бес  жылға  арналған  Ұлттық

шаралар жоспарын дайындау жөнінде нақты тапсырма

берген  болатын.  Осы  тапсырманың  негізінде  маусым

айында  Үкіметтің 25 маусым 2012  жылы  №832  қаулы-

сымен бекітілген «Мектеп оқушыларының функционал-

дық  сауаттылығын  дамыту  жөніндегі 2012 - 2016  жыл-

дарға арналған ұлттық іс - қимыл жоспары» қабылдан-

ды. Ұлттық жоспардың мақсаты – Қазақстан Республи-

касындағы  мектеп  оқушыларының  функционалдық  са-

уаттылығын дамыту үшін жағдай жасау болып белгілен-

ген.

Оқушылардың  функционалдық  сауаттылығын  дамы-

туда  оқу  бағдарламасындағы  әрбір  пәннің  рөлі  зор.

Соның  ішінде  қазақ  тілі  мен  әдебиетінің  алатын  орны

ерекше. Осы ретте, оқушыға халықтың қоғамдық өмірін,

арман - мүддесін  танытуда,  оларға  идеялық - саяси,

рухани - адамгершілік,  этикалық - эстетикалық  т.б.

тәрбие беруде, дүниеге көзқарасын, мінезін, жалпы мәде-

ниетін қалыптастыруда көркем әдебиетті қуатты құрал-

дардың бірі ретінде пайдалану – әдебиет пәнінің басты

мақсаты болып есептелсе, тіліміздің өзіндік қалыптасқ-

ан нормаларын, тілдік ерекшелігін, жалпы айтқанда грам-

матикасын  үйрету –  қазақ  тілінің  басты  міндеті  болып

танылады.

Әрбір оқушы өз ұлтының асыл мұрасымен сусындау

арқылы туған халқының тарихымен, мәдениетімен жете

танысып, білімін кеңейтеді. Қазақ тілінің грамматикасын

терең меңгерген оқушы, қоғамның кез келген саласын-

да  қиналмай  жұмыс  істеп,  өзінің  функционалды  сауат-

тылығын  көрсете  алады.

Жалпы  білім  беретін  орта  мектептегі  оқушыны  жеке

тұлға  ретінде  және  оның  ұлттық  сана - сезімін,  өзіндік,

дүниетанымын,  азаматтық  ұстанымын,  рухани  құнды-

лықтарын  қалыптастыруға  негіз  болатын  әлемдегі  аса

бай, мазмұнды, көркемдік деңгейі жоғары әдебиеттердің

қатарындағы қазақ әдебиеті пәнін жүргізудің өзіндік қыры

сан қилы.

Әдебиет – оқушыға беймәлім өмірді танытатын қуат-

ты құрал. Әдебиет арқылы біз оқушыларға ұлттық бол-

мысымызды, асыл  қасиеттерімізді  танытамыз.  Адамға

тәрбие беруші әуелі, ата - ана, сонан соң ұстаз, мектеп,

қоршаған  орта  екені  баршамызға  белгілі.  Өнер,  ғылым

бар жұртта өскелең ұрпақ тәрбиені ата - анадан да, мек-

тептен де, араласатын ортасынан да, өздері оқып жүрген

қазақ әдебиетіндегі түрлі аңыз - ертегілерден де алары-

на  ешкім  шүбә  келтірмейді.  Әдебиет  адамға  өмірді  та-

нытып  қана  қоймайды,  ол адамды  тәрбиелейді.  Адам-

ның өмірге көзқарасын танытады, мінез - құлқына ықпал

етеді,  күллі  тіршілігіне  әсер  етеді.  Қазақ  әдебиетіндегі

буландырады, пішіні әр түрлі/

4 - топ  «Жеміс» / құрғақ,  шырын-

ды/———.

Үй  тапсырмасын  тексеру.

1. Жаңа сөздерді жатқа айту.

2.  121  бет, 4 жаттығу.Берілген

сөздермен  сөйлемдер  құрастыру.

І.  Қызығушылығын  ояту.

Ой  қозғау.

Карточкамен  жұмыс.

1-топ.  1-карточка.

1. Үй жануарларын ата.

2.  Жануарлар  адамға  қалай  қыз-

мет етеді?

3.  Халық  үй  жануарларын  қалай

атайды?

2-топ. 2-карточка

1. Малдың пірлерін ата.

2. Қазақтар қалай бата берген?

3. Қандай жабайы аңдарды білесің-

дер?

3-топ. 3-карточка

1. Қандай жәндіктер еңбекқор?

2. Қазақстан қандай өлке?

3.  Қазақстанда  қандай  ағаштар

өседі?

4-топ. 4-карточка

1. Өсімдік неге жатады?

2. Жапырақ өсімдікке не береді?

3.  Өсімдік  жапырақ  арқылы  не

істейді?

 ІІІ.  Мағынаны  тану.

 Бүгінгі біздің сабағымыздың тақы-

рыбы: Өсімдік түрлерінің бірі – Итмұ-

рын.        Итмұрын – бұталы өсімдік.

Оның  жемісі – қызыл  түсті  жидек.

Итмұрын  қыркүйек  айында  піседі.

Итмұрынның  жидегін  медицинада

КІТАПХАНА ТАРИХЫНАН

көркем  туындыларды  оқыған  сайын  өмір  сырын,  Отан,

ерлік,  елдік,  жақсылық,  жамандық,  секілді  ұғымдардың

мәнін оқушы терең аңғарады. Олар өнерді сүйетін, одан

рухани ләззат ала білетін, көркемдік талғамы бар, адам-

гершілікті, нәзік сезімді болып өседі.

Әдебиет  арқылы  оқушы  бойында  өмір  туралы  дұрыс

талғам,  түсінік  қалыптастырамыз.  Қазақ  әдебиетіндегі

көркем  туындылар  арқылы  қалаған  мамандықты  игеріп,

өмірден  өз  орнын  табуларына,  қалаулы  азамат  болып

өсулеріне тигізетін әсері мол. Ұрпақ бойында ұлттық ұғым-

дарды сіңіру үшін, біз оқушыға өткен тарихымызды таны-

туымыз  тиіс.

Пән  мұғалімі  оқушының  назарын  аудару  үшін  сабақ

кезінде  әртүрлі  тақырыптық,  пәнаралық,  сыныпаралық

байланыс орнатып, қызықты әңгімелерді сахналық көрініс

ретінде  өтуді ұйымдастыра  білуі  қажет.  Сонымен  қатар,

түрлі көрнекілік құралдарын қолдану, сұрақ - жауап, тал-

дау,  жинақтау,  ажырату,  тақтаға  жазу,  айтқан  ойды  мы-

салдармен  дәлелдеу,  сөздікпен  жұмыс,  проблемалық

мәселелерге жауап беру, нақтылы және жалпылама тап-

сырмалар  беріп,  шағын  шығармашылық  жұмыстарды

орындату,  оқушының  бірін - бірі  сынауы,  өзіндік  пікір

білдіруі,  баяндама  жасауы,  ғылыми  зерттеу  жазып

қорғауы т.б. алуан түрлі әдіс - тәсілдерді қолдануы керек.

Осындай әдіс - тәсілдерді түрлендіріп, жүйелі түрде пай-

даланып мұғалімнің шәкірттері өз бетімен жұмыс істеуге

тез үйренеді. Соның көмегімен шығармашылыққа жақын

кейбір оқушылардың  қысқа әңгіме, мақала, күнделік, пікір

жазып  үйренуіне  мүмкіндік  туады.

Қазақ  тілін  оқыту  алдына  үлкен  міндеттер,  оқушыла-

рға түсіндірудің тиімді әдіс - тәсілдерін іздестіру қажеттілігі

қазіргі таңда да қарастырылып келе жатқан мәселе. Де-

мек, тіл ғылымының үздіксіз дамуының нәтижесінде, адам

баласы ой - санасының, дүниетанымының өсуіне байла-

нысты  оқыту  әдістемесі  де  қатар  жетіліп  байып  отыр.

Өйткені, озат мұғалімдер тәжірибелерінен толығып оның

мазмұны  мен  жүйесі,  құрылысы,  кеңейіп,  байып  отыра-

ды. Қоғам  ілгері  дамыған  сайын  оқыту  мазмұны  да

күнделікті жаңарып, жетіліп отырады.

Озық  ойлы  адамдар  заманның,  қоғамның  дамуына,

өзгеруіне өз үлесін қосады. Осындай қоғамдық, әлеуметтік,

мәдени  өзгерістер  дамулар  мектептің  оқыту  процесіне

әсер етеді. Соңғы жылдары жеке тұлғаны қалыптастыру-

ды дамыту мен оған жан - жақты терең білім беру мақса-

тында  көптеген  технологиялар  ұсынылуда. Жаңа  техно-

логияның  басты  мақсатының  бірі –  баланы  оқыта  оты-

рып оның еркіндігін, белсенділігін қалыптастыру, өз бетін-

де  шешім  қабылдауға  дағдыландыру.  Яғни,  ғылыми  не-

гізде білім беру үшін жаңа технологияларды меңгере оты-

рып,  оны  сабаққа  енгізу  бүгінгі  педагогтар  алдындағы

өзекті мәселе екені анық.

Оқушылардың  функционалдық  сауаттылығын

дамыту  –  бүгінгі заман талабы. Осы ретте, қазақ тілі мен

әдебиеті пәнін дұрыс жүргізе білудің маңызы зор. Педа-

гогтың шеберлігі, яғни шығармашылық пен жауапкершілікті

ұштастырып  сабақ  өтуі,  бұл  заман  талабынан  туындап

отырған мәселе. Жоғары деңгейде сабақ беретін оқыту-

шының алдынан шыққан оқушы – өмір айдынындағы өз

жолын адаспай табады, азамат болып қалыптасады.

АҚТӨБЕ  ҚАЛАСЫ

ОҚУШЫЛАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ

САУАТТЫЛЫҒЫН АРТТЫРУДАҒЫ ҚАЗАҚ ТІЛІ

МЕН ӘДЕБИЕТІ ПӘНДЕРІНІҢ РОЛІ

ИТМҰРЫН

пайдаланады.  Итмұрынның  бүйрек

ауруларына  пайдалы  емдік  қасиеті

бар.

1.  Сөздікпен  жұмыс.

1-топ.

Итмұрын – шиповник

Бұталы  өсімдік – кустарниковое

растение

2-топ.

Жеміс – плод

Жидек – ягода

3-топ.

Пайдаланады – используют

Бүйрек аурулары – болезни почек

4-топ.

Сабақ – стебель

Тамыр – корень

Әр  топ  берілген  жаңа  сөздермен

сөз  тіркесін  сөйлемдер  құрастыру

керек.

2.  Оқулықпен  жұмыс.

1-жаттығу.  Мәтінді  оқып,  сұраққа

жауап  беру.

2-жаттығу.  Бұл  не?  Мысалы:

Қызыл,  кішкентай,  қышқыл.  Бұл  не?

(шие)

3-жаттығу.Берілген  сөздермен

сөйлемдер    құрастыру.

ІІІ.  Толғаныс.

«Итмұрын»  сөзіне  кластер  құра-

стыру.

ІҮ.Қорытынды   рефлексия

 Бағалау.    Топ  басшыларымен

бірлесе  отырып,  топ  ішінде  ұтымды

жауап берген  оқушыларды бағалау.

АҚТӨБЕ  ҚАЛАСЫ

30 қазан 2015 жыл

11

АШЫҚ САБАҚ

ОТКРЫТЫЕ  УРОКИ

Руский и английский язык

Ж.М. МАКАНОВА,

жүктеу/скачать 18,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: