«Педагогика ғылымдары» сериясы

Учитывая,  что  подготовка  студентов  характеризуется  системой  обобщенных  знаний  в 
области  теории  и  истории  музыки  о  сущности  и  специфике  музыкального  искусства  как 
художественного  отражения  реальной  действительности,  которая  обеспечивает  их 
специальными  знаниями  основных  категорий  музыкального  искусства  и  музыковедческих 
понятий,  столь  необходимых  в  его  практической  работе  с  музыкально-методическим 
материалом, а такие выступления являются своего рода закреплением на практике их знаний. 
Таким  образом,  сохранение  культурного  наследия  и  традицииявляется  не  только 
определенным  этапом  осознанного  восприятия  важности  духовных  сфер,  в  которой  они 
обитают,  в  условиях  учебно-воспитательного  процесса,  но  и  является  необходимым 
аспектом,  помогающий  войти  в  мир  духовных  переживаний,  когда  каждый  студент 
Казгосженпу  и  КазНПУ  им.Абая  сможет  выражать  свой  талант  на  подмостках 
концертных залов высшего учебного заведения. 
 
1.  Послание  Президента  Республики  Казахстан  -  Лидера  нации  Нурсултана  Назарбаева  народу  Казахстана 
«Стратегия «Казахстан-2050»: новый политический курс состоявшегося государства».- Астана, Акорда, 2012 год 
(14 декабря) 
2.  Даукеева  С.Философия  музыки  Абу  Насра  МухаммадаAль-Фараби.  Алматы:  Фонд  Сорос —  Казахстан, 
2002. — 352 с. — 
ISBN 9965-13-819-2
. 
3. Аль-Фараби.Трактаты о музыке и поэзии. - Алма-Ата, 1993. 
4. Культурология.Учебное пособие для студентов высших учебных заведений. - М.: Феникс. 1995. - 576 с.  
5. Смезлер Н. Социология: пер. с англ. - М.: Феникс. 1994.- 688 с.  
 
Түйіндеме 
Осылайша, мәдени мұрасымен салт-дәстүрін сақтау, білім беру процесінің тұрғысынан, олар өмір сүреді рухани 
салаларда  маңыздылығын  саналы  қабылдау  белгілі  бір  кезеңі  ғана  емес,  бірақ  рухани  тәжі-рибе  әлеміне  кіру 
көмектесе  қажетті  аспект,  әрбір  студент  және  педагогикалық  қыздар  университетінен  ҚазҰПУболып  табылады. 
Абай жоғары білім концерт залдарының сахнасында өз талантын білдіруге болады 
 
Resume 
Thus,  the  preservation  of  cultural  heritage  and  traditions  is  not  only  a  certain  stage  of  conscious  perception  of  the 
importance of spiritual spheres in which they live, in terms of the educational process, but is a necessary aspect of helping to 
enter the world of spiritual experiences, when every student and Kazgoszhenpu KazNPU Abay can express their talent on the 
stage of the concert halls of higher education. 
 
. 
 
УДК 784.21 
 
КОНЦЕРТНОЕ ИСПОЛНИТЕЛЬСТВО В ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ ПОДГОТОВКЕ 
ВОКАЛИСТА МУЗЫКАЛЬНОЙ ЭСТРАДЫ 
Абельтаева Ж.Е., – к.п.н. 
Ермек Д. – магистрант. КазНАИим.Т.Жургенова. 
 
Аннотация 
В  статье  рассматривается  проблема  профессиональной  подготовки  будущего  вокалиста 
музыкальной  эстрады.  Профессия  концертного  исполнителя  подразумевает  наличие:  знаний 
специфики  и  психоло-гических  особенностей  профессиональной  деятельности,  способности 
проявлять себя в различных условиях сценических действий, а также накопленного опыта, для 
создания и реализации оригинальных творческих номеров. 
Ключевые слова: концертное исполнительство, профессиональная подготовка, музыкальная 
эстрада, вокалист музыкальной эстрады. 
 
Искусство  эстрады,  оказывающее  огромное  влияние  на  миллионы  слушателей  и  зрителей, 
играет значительную роль в художественном пространстве культуры, уходя корнями в глубокое 
прошлое и основываясь на народном творчестве. Избрание профессии концертного исполнителя 

требует  от  буду-щего  артиста  музыкальной  эстрады  знаний  специфики  и  психологических 
особенностей своей профес-сиональной деятельности. К данной проблеме обращаются многие 
исследователи  основ  эстрадного  искусства  и  исполнительства,  такие  как  И.М.  Бриль,  А.Д. 
Жарков,  В.С.  Симоненко  и  др.  При  этом  вопросы  подготовки  артиста  эстрады  к  концертно-
исполнительской деятельности как комплекса эффек-тивных условий для профессионального и 
духовного становления личности музыканта рассматривались непосредственно в исследованиях 
Л.Л.Бочкарева, В.Г. Кузнецова, В.Ю. Григорьева, Ю.А. Цагарелли и др. 
Следует  заметить,  что  в  1989  году  Ю.А.  Цагарелли  впервые  ввел  в  процесс  подготовки 
специалиста  эстрады  термин  «надежность»  -  критерий  профессиональной  пригодности  к 
концертно-исполнительской деятельности, которая неразрывно связана с различными аспектами 
сценического  волнения,  как  предмета  размышлений  всех  педагогов-музыкантов[8].  Причем 
В.Ю.  Григорьев,  подробно  рассматривая  феномен  концертного  выступления,  сравнивает  его  с 
типичным  самочувствием  исполнителя  в  условиях  публичной  деятельности  (оратора, 
спортсмена,  артиста  и  др.),  когда  проявляется  зрелищная  сторона  и  индивид  как  бы 
противопоставляется множеству зрителей, слушателей [1,с.15]. 
Со  своей  стороны  Е.Н.  Соколов  утверждает,что  существующее  понятие  «динамический 
рельеф» личности, представляет собой совокупность характеристик по которым можно выявить 
доминирующий  тип  поведения,  темперамент.  Разделяя  точку  зрения  исследователя,  считаем 
уместным подчеркнуть, что «динамический рельеф» личности позволяет определить, насколько 
музыкально-исполнительская  соответствует  особенностям  темперамента  в  «стрессовом 
пространстве» эстрадногоконцерта. 
По своей сущности музыка – сфера, смысловое поле которой составляют эмоции, настроения, 
путь к познанию огромного и содержательнейшего мира человеческих чувств. Лишенная своего 
эмоциональ-ного содержания  музыка перестает быть искусством.  Настройка на определенную 
эмоциональную  волну  необходима  каждому  концертному  исполнителю,  включая  артиста 
музыкальной  эстрады,  чтобы  вовлечь  своего  слушателя  в  художественное  пространство, 
передать  смыслы  музыки  «языком  чувств».  Здесь  несомненно  важна  воля  в  способности 
управлять собой и своими эмоциями, регулировать свое поведение. 
В  целом,  концертное  исполнительство  –  это  результат  напряженного  творческого  труда 
музыканта,  которое  выступает  как  особо  ответственный  процесс,  стимулирующий  его 
профессиональный  рост,  а  таких  свойствах  личностно-публичных  выступлений  как  воля, 
интеллект,  эмоции,  фантазия  и  др.  Чтобы  подарить  публике  эстетическое  удовлетворение, 
радость общения с искусством, исполнитель должен вдохновенно и проникновенно донести до 
нее  путем  концентрации  физических  и  духовных  сил  убедительную  интерпретацию 
произведения,  наполненного  собственными  чувствами,  идеями,  представ-лениями.  Однако 
заметим:  по  своим  характеристикам  концертное  выступление  музыканта  вообще,  вокалиста 
эстрады  в  частности,  относится  к  стрессовым  ситуациям,  когда  главным  контролером 
становится  зрительный  зал,  прослеживая  и  оценивая  каждое  действие  исполнителя.  Прежде 
всего, возникают трудности психологического  порядка, выступая своего рода испытанием  «на 
прочность» даже для известных мастеров сцены. 
Следовательно, к концертному исполнительству необходимо готовить в учебных заведениях, 
придер-живаться  ценных  рекомендаций  выдающихся  музыкантов-исполнителей  и  педагогов: 
Л.А. Баренбойма, Г.Г.Нейгауза, Г.М. Когана и др. Не являются исключением и факты, когда в 
творческих вузах отдельные обучающиеся очень редко, а порой и вовсе не выходят на сцену, в 
конечном счете не получая должную, концертную практику и необходимого опыта выступлений 
перед аудиторией, что как правило ведет к неудовлетворенности избранной профессии. Считаем 
уместным  указать  на  значимость  проведения  тема-тических  концертов,  где  будущие  артисты 
музыкальной  эстрады  могут  осуществлять  подготовку  сольных,  ансамблевых  выступлений, 
исполняя  произведения  различных  стилей,  эпох,  композиторов,  успешно  преодолевая  страх, 
приобретая  повышенный  интерес  к  своей  специальности.  При  этом  добро-желательная 
атмосфера на таких концертах, уверенность в себе, красочное тематическое оформление сцены, 
несомненно,  будут  способствовать  реализации  творческого  потенциала  у  них  в  приобретении 

исполнительских навыков. 
При целенаправленном обучении необходимо обратить внимание будущим специалистам не 
только на правильные, но и ошибочные действия – замечает Б.Ф. Ломов [5, с.68]. Эту позицию 
разделяет  и  Е.П.  Ильин,  считая,  что  «осознание  неточностей  и  ошибок  в  двигательных 
действиях является на начальной стадии обучения обязательным условием, так как в противном 
случае повторное выполнение действий может лишь усугубить ошибку, закрепить ее [2, с.45]. 
Опираясь  на  тезис  Г.М.  Когана  «Учиться  на  ошибках!»  [3],  С.И.  Савшинский  подчеркивает: 
«Пользу приносит та работа, которую можно определить как отрицательный опыт. Знание – «не 
то!»,  «не  так!»  -  тоже  знание.  Мало  того,  если  работа  доведена  до  осознанного  умения,  ее 
результаты, непригодные для данного случая, могут найти применение в каких – то других» (6). 
Таким  образом,  напрашивается  вывод:  в  учебно-воспитательном  процессе  при  подготовке 
артиста  –  вокалиста  музыкальной  эстрады  не  следует  избегать  отрицательного  опыта,  его 
желательно не допускать на концертных выступлениях. Причем для профессионального роста в 
исполнительской  деятельности  важно  не  ограничиваться  готовыми  знаниями,  умениями, 
навыками,  а  стремиться  к  новому,  создавая  собственную  интерпретацию  музыки  в  процессе 
творческой трактовки эмоционально – образного содер-жания путем использования элементов 
импровизации,  ярких  приемов  воплощения  средств  выразитель-ности.  В  частности,  Дж. 
Стернберг  и  Е.  Григоренко  к  творческой  деятельности  при  подготовке  обучаю-щихся  к 
концертному исполнительству относят: 
- 
интеллектуальные 
способности 
(синтетические, 
аналитические, 
практико- 
контекстуальные); 
- полноту знаний об объекте деятельности; 
- мотивационный интерес к действиям; 
-  специфические  личностные  качества  (готовность  к  преодолению  трудностей,  разумный 
риск, вдохновение, положительные эмоции и др.); 
- благоприятную окружающую среду [7]. 
Сценическое состояние артиста музыкальной эстрады во многом определяется адаптивными 
воз-можностями  к  техническими  выразительным  средствам  в  воплощении  художественно-
образного содер-жания музыки, к собственному психофизиологическому состоянию организма, 
эмоциональной обстанов-ке зрительного зала и неожиданностям, которые могут возникнуть во 
время  его  выступления.  Иными  словами,  успешная  исполнительская  деятельность  вокалиста 
эстрады  возможна  в  условиях  всех  согласо-ванных  сторон  личности  –  интеллектуальной, 
эмоциональной,  двигательной.  Эту  особенность  образно  описывает  С.Т.  Рихтер,  испытавший 
свои  ощущения  во  время  концерта:  «Стихия  музыки,  подчинившая  тебя,  не  оставляет  места 
праздным мыслям. В эти минуты забываешь обо всем – нее только о зрителях, зале, но и о самом 
себе!» 
В  процессе  профессиональной  подготовки  эстрадного  артиста  –  музыканта  –  вокалиста 
особое  значе-ние  приобретает  выработка  конкретных  критериев  соответствия  его 
исполнительской деятельности. Помимо тех способностей, которыми должен обладать каждый 
специалист,  а  именно:  наличие  музы-кального  слуха,  музыкальной  памяти,  ритма  и  др.,  ему 
необходим  более  широкий  круг  представлений,  в  основе  которых  лежит  способность  глубоко 
постигать  и  передавать  содержание  произведения,  его  смысл,  интонационный  строй  и  т.д. 
Способности  к  такой  деятельности  определяются  не  только  музыкальной  одаренностью,  но  и 
возможностью проявлять себя в различных условиях сценических действий. Это, на наш взгляд, 
составляет основополагающий критерий концертного исполнительства. 
Важнейший  критерий  музыкально-исполнительской  деятельности  выдвинул  Л.А  Коган: 
«Момен-тально  полная  отдача!»  [4,  с.222],  его  следует  рассматривать  как  особо  значимый, 
поскольку  способность  «отдать»  все,  что  было  приобретено  в  течение  длительных,  упорных 
занятий  в  краткий,  но  довольно  ответственный  момент  концертного  выступления  –  это 
значимый дар концентрации всех духовных и физических сил, который необходимо постепенно 
развивать  у  всех  исполнителей,  включая  вокалиста  музыкальной  эстрады.  И,  несомненно, 
артисту важно иметь собственный творческий облик, особую «духовную оригинальность», быть 

мастером  и  художником,  ибо,  по  справедливому  замечанию  А.  Франса,  искусство  «страдает», 
если  мастер  не  становится  художником,  а  художник  не  достигает  необходимой  степени 
мастерства. 
Создание собственной исполнительской трактовки музыкального произведения – наивысший 
аспект  подготовки  будущего  вокалиста  эстрады,  представляющий  собой  сложный  процесс, 
поскольку  он  овла-девает  всеми  необходимыми  знаниями,  умениями,  навыками,  чтобы 
реализовать  свою  художественную  идею.  Очень  важно,  чтобы  обучающийся  осмыслил 
содержание, условия труда, требования, предъяв-ляемые спецификой профессии к специалисту. 
Здесь практически происходит адекватная оценка своих профессиональных задатков. Адаптация 
к  исполнительству  –  это  не  только  привыкание  к  условиям  труда,  но  еще  иосмысление 
собственных  эстетических  идеалов  и  формирование  мотивации  к  их  достижению.  Будущему 
артисту  –  вокалисту  эстрады  необходимо  научиться  искать  свой  репертуар,  свою  манеру 
общения  с  публикой,  уметь  анализировать  собственные  удачи  и  недочеты,  конструировать 
исполни-тельский план выступления. 
Исходя  из  вышеизложенного,  еще  раз  подчеркнем:  чем  выше  и  богаче  шкала  духовных  и 
худо-жественных  ценностей,  обретенных  вокалистом  музыкальной  эстрады  в  процессе 
подготовки  к  концерт-ным  выступлениям  и  накопленных  опытом,  тем  больше  открываются 
перед  ним  возможности  для  создания  и  реализации  оригинальных  творческих  номеров, 
саморазвитию  и  самосовершенствованию  для  достижения  подлинного  успеха  в  избранной 
профессии. 
 
1.
 
Григорьев В.Ю. Исполнитель и эстрада. – М.: Классика- ХХ1, 2006. 
2.
 
Ильин  Е.П.  Успешность  деятельности,  компенсации  и  компенсаторные  отношения/  Вопросы  психологии, 
1983,№5. 
3.
 
Коган Г.М. У врат мастерства. – М.: Советский композитор, 1961. 
4.
 
Коган Л.А. Цель и смысл жизни человека. – М.1984. 
5.
 
Ломов Б.Ф. Методологические и теоретические проблемы психологии. – М.: Наука, 1984. 
6.
 
Савшинский С.И. Работа пианиста над музыкальным произведением. – М.: Классика – ХХI, 2004. 
7.
 
Стернберг Дж., Григоренко Е.Л. Учись думать творчески// Основные современные концепции творчества. – 
М.: Молодая гвардия, 1997. 
8.
 
Цагарелли Ю.А. Психология музыкально-исполнительской деятельности. – СПб.:Композитор, 2008. 
 
Аннотация  
Мақалада  эстраданың  болашақ  музыка  әнші  оқыту  проблемасы  қарастарылады.  Сабақ  концерт  орын-даушы 
ерекшелігін білім мен кәсіби қызметінің психологиялық ерекшеліктері, жеке қасиеттерін, сахна іс-түрлі жағдайларда 
өзін  білдіру,  сондай-ақ  тәжірибе,  өз  таңдаған  мамандықтары  бойынша  шынайы  табысқа  жету  үшін  бастапқы 
шығармашылық залдары, өзін-өзі дамыту және өзін-өзі жетілдіру, жасау және жеткізіп беру мүмкіндігінбілдіреді. 
Түйін сөздер: концерт орындаушылығы, оқыту, музыкалық эстрада,эстрадалық музыка әнші. 
 
Resume 
In  the article  the author considers problem of professional preparations of  future pop  music vocalist. The profession of 
concert  performer  means  knowledge  of  specific  and  psychologic  features  of  professional  activities,  ability  of  showing 
oneselfin various terms of action stages, as well as experience to create and implement original creative acts, self-development 
and self-perfection, and real success achievement in selected profession. 
Keywords: concert performance, training, musical variety, pop music singer. 
 
ӘОЖ53(075.8) 
 
ЖОҒАРЫ МЕКТЕПТЕ ФИЗИКАНЫ ОҚЫТУ АРҚЫЛЫ СТУДЕНТТЕРДІҢ КӘСІБИ 
БІЛІКТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
Н.А. Сәндібаева Ұ.Т. Спабек* –  
(Алматы қ. Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университеті, - магистрант) 
Аннотация 
Мақалада  жоғары  мектептегі  болашақ  физика  маманының  кәсіби  біліктілігін  қалыптастыру  қажеттілігі  баян-
далған. Біз ұсынған жүйе негізінде физика пән мұғалімдерінің кәсіби біліктілігін арттыруда әрбір мұғалімнің өзіндік 
ұстанымдары:  нәтижеге  бағытталу,  модульдік,  қашықтан  оқыту,  үздіксіздік  екені  атап  көрсетілді.  Студенттердің 

кәсіби  біліктілігін  қалыптастыру  жолдарын  қарастыра  отырып,  шығармашылық  есептердің  шығару  тәсілдері  мен 
түрлерін ажыратып көрсеттік. Студенттің шығармашылық есептердегі белгілі мақсаттарды шешу жолында есептің 
идеясын, ондағы жаңа нәрсені, белгісіз амалдар тәсілін табуға, есепті шығаруға көптеген іс-әрекеттерді пайдалануға 
болатынын қарастырдық. 
Түйін сөздер: кәсіби біліктілік, физика мұғалімі, әдістеме, жоғары мектеп, шығармашылық есеп. 
 
«Ұстаз  тумысынан  өзіне  айтылғанның  бәрін  жетік  түсінген,  көрген,  естіген  және  аңғарған 
нәрселерінің бәрін жадында сақтайтын, олардың ешбірін ұмытпайтын, алғыр да зерек ақыл иесі, 
өте шешен, өнер-білімге құштар, аса қанағатшыл, жаны таза және әділ, жұртқа жақсылық жасап, 
үлгі көрсететін, қорқу мен жасқануды білмейтін батыл, ержүрек болуы керек» 
Әбу Насыр әл Фараби 
 
Елбасымыз  Н.Ә.  Назарбаевтың  Қазақстан  халқына  арнаған  Жолдауында  «Білім  мен  ғылымды  өз 
дәрежесінде меңгерген елдер ғана әлемдік дамудың алдында болады. Ендеше біз халыққа білім беру және 
дамыту, оларды реформалау ісін барынша қарқынды жолға қоюымыз керек» - деп ұстаздардың білім беру 
жүйесіндегі басты бағытын айқындап берді.  «Мен еш уақытта өз оқушыларыма еш нәрсе үйретпеймін, 
тек қана олардың оқуы үшін жағдай жасаймын»  - деп ұлы физик Альберт Эйнштейн айтқандай, біздің 
пайымдауымызша, студенттің зерттеу жұмысымен айналысу үшін жағдай жасалуы тиіс деп есептеймін. 
Ғалымдардың пікірінше мұғалімнің кәсіби дайындық күйінің пайда болуы мен қалыптасуы, оның кәсіптік 
қызметтің  міндеттерін,  жауапкершілігін  саналы  түсінуімен  және  осы  бағытта  табысқа  жету  ынтасымен 
анықталады.  
Қоғамда туындап жатқан әлеуметтік-экономикалық өзгерістерге сәйкес білім беру мақсаты мен мазмұ-
ны, міндеттері әлемдік деңгейге сәйкес келетін біліммен қаруланған студенттер, яғни білімді де білікті 
маманды  дайындауды  қажет  етеді.  Жас  ұрпақты  жан-жақты  жетілген,  ақыл  парасаты,  өресі  биік,  өз 
Отанын сүйетін азамат етіп тәрбиелеудегі басты тұлға – ұстаз[1].  
 
 
 
1-сурет. Физика пән мұғалімдерінің кәсіби біліктілігін арттыру жүйесі 
 
Біліктілік – адамның қандай да бір кәсіби-еңбек қызметін орындауға деген дайындық деңгейі. 
Педагог  өз  мамандығының  сапасын,  біліктілігін  арттыруды  психологиялық  тұрғыдан 
қамтамасыз етуі үлкен роль атқарады. Педагогтың іс-әрекеті көбінде оның кәсіби шеберлігінің 
кеңістігіне 
қатысты, 
педагогикалық 
қарым-қатынас 
механизмдеріне, 
оқушылардың 
(студенттердің)  психологиялық  ерекшеліктерінің  табиға-тына  да  байланысты.  Қазіргі  күні  өте 
өзекті мәселелердің бірі ретінде физика пән мұғалімдерінің кәсіби біліктілігін арттыру жүйесінің 
қажеттігі туындап отыр. Осы негізде көптеген әдістемелік құралдар мен материалдарды саралай 
келе 1-суретте бейнеленген жүйені ұсынып отырмыз. 

Бұл жүйе негізінде физика пән мұғалімдерінің кәсіби біліктілігін арттыруда әрбір мұғалімнің 
өзіндік  ұстанымдары  басты  бағдарға  айналып,  негізгі  бағытта  болуы  тиіс.  Атап  айтқанда  ең 
негізгі ұстанымдар: 

 
 нәтижеге бағытталу; 

 
 модульдік;  

 
 қашықтан оқыту; 

 
 үздіксіздік. 
Сонымен бірге, осы жүйе негізінде физика пән мұғалімдерінің кәсіби біліктілігін арттыруда 
әрбір  мұғалімнің  белгілі  деңгейлерден  сатылап  өтуі  де  міндетті  болып  табылады.  Мұндағы 
негізгі деңгейлер: 

 
 педагогикалық қызметті жаңа бастаушылар; 

 
 кәсіби қызметінде инновацияларды жүзеге асырушылар; 

 
 өзіндік зерттеулері негізінде жаңа инновацияларды жүзеге асыратындар. 
Болашақ физика маманының кәсіби біліктілігін қалыптастырудағы құзыреттіліктер: 

 
 әлемді танудың ғылыми әдістерін меңгеру, бақылаулар мен тәжірибелерді жүргізу, өлшеулер жасап, 
физикалық заңдар, теориялар мен ұғымдарды эксперимент барысында дәлелдеу; 

 
 физикалық заңдар, теориялар мен ұғымдарды біліп, түсіну, шамалардың мағынасын ұғу; 

 
 физика пәнінен есептер шығару;заманауи астрономия мен астрофизика идеялары, аспан денелерінің 
табиғаты; 

 
 жаратылыстың құрылысы, эволюциясы туралы түсініктің болуы ең маңыздысы болып табылады[2].  
Соның  ішінде,  физика  пәнінен  есептер  шығару  –  оқу  үрдісінен  бөліп  алуға  болмайтын  бір 
бөлігі  болып  табылады,  себебі  ол  физикалық  ұғымдарды  қалыптастыруға,  оқушылардың 
физикалық  құбылыстарды  оқып-үйренуіне,  ойлау  қабілетін  дамытуға,  білімдерін  нақтылауға, 
оны практикада қолдана білуге үйрету-де маңызы зор. 
Есептер  шығару  физикалық  заңдарды  оқып-үйренуде,  тереңірек  және  нақты  білім  алуға, 
алған  білімдерін  берік  меңгеруге,  логикалық  ойлау  қабілетінің  дамуына,  белсенді  болуына, 
физика  пәніне  деген  қызығушылығын  арттыруға,  алға  қойған  мақсатқа  жетуде  табаңдылыққа, 
өзіндік  жұмыс  істеуге  машық-тануға,  өз  бетімен  білім  алу  дағдысына  ие  болуға  көмектеседі. 
Есептер  шығаруды  мына  жағдайларда  қолданады:  проблемалық  ситуация  туғызуда,  жаңа 
тақырып  өткенде,  практикалық  іскерлік  пен  дағды-ларды  қалыптастыруда,білімін  тексеруге, 
физикалық  құрал-жабдықтардың  жұмыс  істеу  принциптерін  түсіндіруде;  студенттердің 
шығармашылық ойлау қабілетін жетілдіруде және кәсіби біліктілігін артты-руда. Жалпы физика 
курсынының  есептері  қиындығына  қарай  орташа,  қиын,  шығармашылық  болып  бөлінеді. 
Шығармашылық есептердің өзі іздену есептері, конструкторлық есептер болып бөлінеді[3]. 
Атап  айтқанда,  шығармашылық  есептерді  шығару  студенттерден  шығармашылық  іс-
әрекеттерді  керек  етеді.  Шығармашылық  іс-әрекеттердің  анықталған  нақты  бір  операциялар 
жүйесінің  болмауы  физиканы  оқыту  процесінде  педагогикалық  маңызды  қиыншылықтарды 
туындатады. Біз шығармашылық есептерге студенттің есептің шарты қоятын мақсаттарды шешу 
жолында есептің идеясын, ондағы жаңа нәрсені, белгісіз амалдар тәсілін табуға, есепті шығаруға 
төмендегідей  іс-әрекеттерді  пайдалануға  болатын  есеп-терді  жатқызамыз.  Олар  келесі  іс-
әрекеттер:  

 
физикалық құбылысты өз бетінше көре білуі, бақылаған құбылыс туралы өз ойларын, фактілерді 
іздеу тәсілдерін тұжырымдай алуы; 

 
бір физикалық объектіні нақты бақылап көріп, оның белгілері мен сапаларын танып, ажырата және 
топтастыра білуі; 

 
қарастырып  отырған  физикалық  құбылыстың  сипатын,  оның  белгілері  арасындағы  байланысты 
таба білуі; 

 
қойылған сұрақтар бойынша есепті шығара және тұжырымдай білуі. 
Қазіргі  жоғары  мектепте  физика  пәнінен  өткізіліп  жүрген  сабақ  жүйесінің  негізгі  алға  қояр 
мақсаты:  студенттердің  қабілетін  дамыту,  білімдерін  шығармашылықпен  толықтырып, 
практикада  қолдана  білуге  үйрету,  шығармашылық  есептер  шығаруға  деген  икемділігін 
қалыптастыру, түрлі тақырыптарда тәжіри-белер жасауға үйрету, ойын ретті және нақты айтуға 
машықтандыру,  ғылыми-зерттеу  жұмысымен  айна-лысуға  қабілеті  жеткендігіне  студенттердің 

сенімін  арттырып,  оқуға  ынталандыру.  Болашақ  физика  мұға-лімінің  кәсіби  бейімделу  аясы 
негізінен мына элементтерді құрайды: кәсіби бағдар, кәсіпке даярлық, кәсіби орнығу, мамандық 
бойынша студенттердің білім алу ерекшеліктері, еңбек жағдайларын жасау[4].  
Демек,  болашақ  физика  пәнінің  маманы  болар  мұғалімді,  қазіргі  студенттердің 
шығармашылық  қабілетін  дамытуға  кәсіби  бейімдеу  аясының  мазмұны  мына  бағыттарды 
қарастырады:  өздерінің  қызмет  барысында  кездесетін  нақтылы,  оқу-тәрбиелік  жағдайларды 
түсініп, оларды талдай білуі; студенттердің шығармашылық есептер шығаруға қызығушылығын 
тудыруға,  белсенділігін  арттыруға  және  кәсіби  біліктілігін  дамытуға  мүмкіндік  беретін  іс-
әрекеттерді орындау.  
Болашақ  физика  мұғалімінде  кәсіби  іс-әрекетті  орындауға  дайындықты  қалыптастыруды, 
оған мақсат-ты түрде, өзара байланысқан әсер етулер арқылы жетуге болады. Ол үшін: 

 
 белсенді тәжірибиелік,  эксперименттік жұмыстар жүргізу арқылы, есептершығаруға қызығушылы-
ғын арттыру, ынтасын ояту; 

 
 пәнаралық  байланыстарды  жүзеге  асыра  отырып,  кәсіби  міндеттерінің  шарттары  мен  мазмұнын 
айқындау; 

 
 теориялық  білімдерді  меңгертіп,  көрнекті  құралдар  мен  физикалық  құрал-жабдықтарды  келешек 
қызметінде пайдалану; 

 
 студенттердің  оқу-танымдық  іс-әрекеттерін  тиімді  ұйымдастыру  арқылы  оларға  қажетті  біліктер 
және дағдылармен қаруландыру; 

 
 студенттердің келешек қызметіне өзін-өзі педагогикалық және психологиялық тұрғыда дайындауын 
қадағалау, үйрету, икемдеу. 
Физика  пәнін  оқыту  барысында  студенттердің  кәсіби  біліктілігін  қалыптастыруда 
тапсырмаларды орындау қажет болады: 

 

жүктеу/скачать 3,34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: