ОТБАСЫ ТӘРБИЕСІ МЕН БІЛІМ БЕРУ ҦЛТТЫҚ БІЛІМ БЕРУ ЖҤЙЕСІН

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Начальная школа и физической культуры», № 3 (30), 2011 г. 
 
84 
- экономикалық;  
- тәрбиелік;  
-  қарым-қатынастық  және  демалыс  пен  бос  уақытты  ұйымдастырушылық  деп  толықтыра,  аясын 
кеңейте түсті. 
Отбасын  әлеуметтік  педагогика  тұрғысынан  қарастырған  орыс  ғалымдары  Ю.В.Василькова  мен 
Т.А.Василькова  отбасының  негізгі  қызметін  қарастырғанда  А.Г.Харчевтің  бала  туу  және  биологиялық 
қызмет басты деп санайтын пікірімен келісе отырып, одан басқа да: тәрбиелік, шаруашылық-тұрмыстық, 
экономикалық,  әлеуметтік  бақылау,  рухани  қарым-қатынас,  әлеуметтік-мәртебелік,  бос  уақытты 
ұйымдастырушылық, кӛңіл-күй қажеттілігі деп, сегіз қызметін кӛрсетеді. Отбасының осы қызмет түрлерін 
Л.И.Гриценко  ӛз  еңбегінде  дәлме-дәл  ұсынады.  Белгілі  ресейлік  ғалым  Г.М.Коджаспирова  отбасы 
қызметінің психологиялық жағын кеңірек қарап, қызмет санын 9-ға жеткізген:  
- репродуктивті;  
- шаруашылық-экономикалық; 
- тәрбиелік; 
- әлеуметтендірушілік; 
- психотерапевтикалық; 
- қалыпқа түсірушілік; 
- реттеушілік; 
- қарым-қатынастық; 
-   әр отбасы мүшесінің бақытты болуына жағдай жасаушылық (фелицитологиялық).  
Отбасы  жеке  адамның,  топтың,  қоғамның  талаптарын  қанағаттандыруымен  маңызды.  Қоғамның 
іргетасы  болғандығынан  да  оның  қоғам  мүшелерімен  үздіксіз  толықтырып  отыратын,  адамзат  ұрпағын 
ӛмірге әкелетін ӛнімпаздық қызметін басқа ешқандай орталық бӛліп атқара алмайды. Сондықтан отбасы 
ӛзінің  атқаратын  ауқымды  қызметі  бар  әлеуметтік  институт.  Қазақ  отбасы  қазақ  халқының,  Қазақстан 
Республикасының маңызды талаптарын орындауға, оның ішінде халықтың санын ӛсіруге тиісті қоғамның 
әлеуметтік ошағы бола тұра, жалпы отбасылық мүдде мен жеке мүшелерінің де талабын орындайды. 
Қазіргідей  білім  мен  ғылым,  техника  қарыштап  дамыған  заманда  қазақ  отбасының  жан-жақты 
қызметі: 
-
 
ӛмірге ұрпақ әкелу; 
-
 
тәрбиелеу және әлеуметтендіру; 
-
 
қарым-қатынастық және психологиялық реттеушілік; 
-
 
экономикалық және шаруашылық; 
-
 
әлеуметтік-мәртебелік; 
-
 
бос уақытты ұйымдастырушылық. 
Отбасының  бұл  қызметтері  бір-бірімен  тығыз  байланысты,  бірін-бірі  толықтырады,  ӛзара  жете 
түсініседі. 
Жоғарыда айтылғандарман қатар біздің оймызша қазіргі кездегі Қазақстандық отбасы тәрбиесінің 
негізгі міндеттері 1-ден, балаларды оқуға үйрету; 2-ден, ӛмір сүруге үйрету, бейімдеу, 3-ден, еңбек етуге 
және  ақша  табуға  үйрету,  4-ден,  қоғамда  басқа  адамдармен  бірге  ӛмір  сүруге  үйрету,  5-ден,  заман 
талабына сай ұлттық  дәстүрлерді сақтауға, жалғастыруға үйрету. 
Ата-бабамыз  баланы  ең  алдымен  мейірбандыққа  тәрбиелеп,  одан  кейін  ақыл-ойын 
қалыптастырған. Ақыл - ауыздан, мерей - кӛзден танылғаннан кейін барып білім берген. Осы үш жолда да 
дене  сұлулығы,  мінез-құлық,  әдеп  мәселесі  естен  шығарылмаған.  Осы  орайда  ӛмірден  түйгені  мол  ӛз 
заманының ақылгӛй даналары былай деген: 
1.  Бала  бақытың,  яғни  оның  қасыңда  барына  қуан.  Ол  ӛзі  қандай  болса,  солай  қабылда,  оны 
қорлама,  жәбірлеме,  оны  ӛзіңе  деген  сенімділігіңнен  айырма,  оны  нақақтан  жазалама,  ӛзінің  сенімінен 
мақырым етпе. Сені жақсы кӛруіне жағдай туғыз.  
2.  Балаңды  қорға!  Яғни  оны  жаны  мен  тәніне  қауіпті  нәрселерден  сақта.  Тіпті  егер  қажет  болса 
жеке мүдделеріңді құрбан етіп, басыңды қатерге байлай отырып қорға. 
3.  Балаңа  жақсы  үлгі  бол!  Саналы  болса  -  балаң  бақыт,  санасыз  болса  -  сорың!  Бала  адалдық, 
кішіпейілдік, жарастық ұялаған отбасында ӛмір сүруі керек. Ата-ананың, ерлі-зайыптылардың адалдықты 
бұзу,  кӛре  алмаушылық,  арсыздық  жолмен  баю,  намыссыз  байланыстар  арқылы  қандай  да  іс-әрекеттер 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Бастауыш мектеп және дене тәрбиесі» сериясы, №3 (30), 2011ж. 
85 
болсын  пайда  жасау  -  ертеңгі  азаматымыздың  адамдық  бейнесіне  мейілінше  ұнамсыз  әсер  ететін  үлгі 
құрайды. 
4. Балаңмен балаша ойна, яғни, балаңа арнайы уақыт бӛл. Оған қалай сӛйлеп, қалай ойнау ұнаса, 
солай сӛйлеп, солай ойна, оның айтқандарына шындап ден қой. Мақсат мүддесін орында. Қиял арманына 
сен. 
5.  Балаңмен  бірге  еңбек  ет.  Балаң  жұмысқа  қатысқысы  келсе,  оны  демеп  жібер.  Балаң 
ӛсіңкірегенде шаруашылыққа қажетті барлық жұмыстарға қатыстырып үйрет. 
6.  Балаңа  оңай болмаса да,  ӛз  бетімен  ӛмірлік  тәжірибе  алуына  жол  бер.  Бала  ӛз  басынан  ӛткен 
тәжірибені  ғана  мойындайды.  Сенің  тәжірибелерің  кӛп  жағдайда  құнсыз  болып  шығады.  Баланы  кӛп 
жағдайда қорғаштау, оны әлеуметтік мүгедекке айналдырады. 
7. Балаңның мінез-құлқын қадағалап және оның іс-қылықтары оның ӛзіне де, басқаларға да нұқсан 
келтірмейтіндей  етіп  бағыттап  отыр.  Баланы  белгіленген  ережелерді  сақтағаны  үшін  мадақтап  отырған 
жӛн. Алайда қажет болған жағдайда жазалау да керек.  
Бұл мақсат пен міндеттерді жүзеге асырудың механизмдері: 
-  ата-аналардың  педагогикалық  мәдениетін  кӛтеру.  Ол  үшін  мемлекет  тарапынан  арнайы 
бағдарламалар құрылуы тиіс; 
-  болашақ  педагогтарды  отбасымен  жұмыс  істеуге  даярлау  жұмыстарын  қолға  алыну.  Ол  үшін 
жоғары және арнайы орта білім беретін, әсіресе педагогикалық кадрлар дайындайтын мекемелердің білім 
беру мазмұнына отбасы педагогикасы пәні енгізілуі қажет.  
Сонда  ғана  білімді,  адамгершілік  қасиеті  жоғары,  ӛзін-ӛзі  жетілдіруге  қабілетті,  ӛзіндік  ӛмірлік 
бағыты  бар,  адамгершілік  қасиеттері  қалыптасқан,  адамдармен  қарым-қатынаста  тӛзімділік  кӛрсете 
білетін, ұлтжанды, бәсекеге қабілетті тұлға тәрбиелей аламыз.  
  
 
1. Аллан Фромм. Азбука для родителей. - Лениздат, 1999. 
2. Бенджамин Спок. Ребенок и уход за ним. – Ленинград. 1998. 
3. Бекенова Ә.  Бала тәрбиесіндегі жаңаша жұмыс тәсілдері //Отбасы және балабақша.  - 2009.   
- №2. 
 
Резюме 
В данной статье раскрыты основные функции семейного воспитание и механизмы его реализации. 
 
 
Summary 
Tht article about the main principles of family education and it is mechanizm to developit. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Начальная школа и физической культуры», № 3 (30), 2011 г. 
 
86 
СТУДЕНТТЕРДІҢ ӚЗІНДІК ЖҦМЫСТАРЫН ҦЙЫМДАСТЫРУДА ИНТЕРАКТИВТІ 
ӘДІСТЕРДІ ҚОЛДАНУДЫҢ  ТИІМДІ ЖОЛДАРЫ 
 
Ҧ.Б. Тӛлешова - пед.ғыл.к., әл-Фараби  атындағы ҚазҰУ-нің жалпы және этникалық педагогика  
кафедрасының доценті  
 
Қоғамдағы  жаңарулар,  ел  дамуындағы  тың  стратегиялық  бағдарлар  мен  қағидаттар,  қоғамның 
ақпараттануы    және    ғылым  мен  техниканың  қарыштай  дамуы  білім  беру  жүйесінде  де  түбегейлі 
ӛзгерістер жасауға себеп болды. Ӛйткені жаңа уақыт талабы рухы биік, болашаққа зор сеніммен қарайтын, 
оның  дамуына  ӛзіндік  үлес  қосатын, халықаралық  стандартқа  сай,  бәсекеге  қабілетті,  танымдық  деңгейі 
жоғары, білімді де білікті маманды қажет етеді.   
Қазіргі  кезеңде  жоғары  оқу  орындарындағы  оқыту  процесі  студенттердің  дербестігін  күшейту, 
білімдерін ӛздігінен толықтыру мәселесіне баса кӛңіл аударып отыр. Дербестіліктің дамуы олардың алған 
білімін іс-жүзінде еркін қолдана білуінен байқалады. Ал дербестілікке қол жеткізу студенттердің ӛзіндік 
жұмыстарын тиімді ұйымдастырумен тікелей байланысты.  
Оқыту  кезінде  студенттерге  кӛптеген  әдістерді  жүргізуге  болады.  Ол  әдіс  студенттердің  ӛзіндік 
белсенділігін  арттырады,  сабаққа  деген      қызығушылықтарын  арттыру  керек.  Мысалы  рӛлдік  ойындар, 
когнетивті  әдістер, дискуссия. Қазіргі таңда студент жастардың бойына білім беруде тек құрғақ  дәріспен 
немесе  семинар  сабақтары  мен  дәріс  беру  мүмкін  емес.  Сол  себепті  де  интерактивті  әдістерді  қолдану 
тиімді  болып  отыр.  Қазіргі  таңда  жоғарғы  оқу  орындарында  студенттер  бойына  білім  нәрін  беру 
мақсатында  оқудың интерактивті әдісін қолдану тиімді болып отыр. Ең негізгі   инновациялық әдістер дәл 
осы  интерактивті  әдістерді  қолдануымен            байланысты.  Осы  кезде  интерактивті  термин  оқу  әр  түрлі 
мазмұн болып    қарастырылады. Осыған сәйкес түсінік 1990 жылдары пайда болған, яғни ол   ең алғашқы 
веб - браузе түсінігімен және интернет ұғымдарының пайда   болуымен түсіндіріледі. Кӛптеген мамандар 
бұл ұғымды интернет арқылы   білім алу деп түсіндіреді. Бұл әдісті кең тұрғыда қарастыратын болсақ, ол    
біреумен  диалог  құру  деп  қарастыруға  болады.  Н.  Суворова  Интерактивті        әдіс  -  ол  жаңа  әдіс. 
Интерактивті  әдіс  -  ол  ағылшын  тілінен  аударғанда  «interact»  («inter» —  «жауапты»,  «act» —  «әрекет»). 
Интерактивті оқыту ол таным әрекетінің арнайы ұйымдастырылған формасы болып саналады. Ол нақты 
және болжамды мақсаттарды кӛрсетіп береді. Осы мақсаттардың бірі  оқудың комфортты шартын түзіп, 
осы  сәтте  студент  немесе  тыңдаушы  оқу    процесінің  продуктивті  болуына  себеп  болған  –  ӛзінің  сәтті 
әрекетін, интеллектуалды деңгейін сезінеді.  
Интерактивті  әдістің  негізгі  мазмұны  оқу  процесінде  қатысушы  студенттердің  барлығы 
танымдылық танытып, олар ӛздерінің білгендері мен ойлайтындарын жаңғыртуға мүмкіндік алады. 
Сабақ барысында оқытудың бірнеше оқу формасы бар: 
1) Пассивті- студент оқуда «объект» рӛлінде орын алады. (тыңдайды немесе кӛріп отырады); 
2)  Активті  –  студент  «субъект»  рӛлінде  болып,  ол  (ӛзіндік  жұмыспен  немесе  творчестволық) 
тапсырмалармен айналысады. 
3)  Интерактивті  -  ӛзара  әрекет.  Оқудың  интерактивті  әдісін  қолдану  кезінде  біз  ӛмірлік 
жағдайларды  жүйелі  түрде  қарастыра  отырып,  рӛлдік  ойындарға  ене  отыра  бірлескен  түрде  шешім 
қабылдаймыз. Осы кезде қандай да болмасын ойыншының ӛз жеке пікірі де қарастырылады. Ӛзара әрекет 
кезінде  студент  іс-әрекет  субъектісі  болып  табылады,  ол  студент-ӛзінің  ӛмірлік    СОӚЖ-ді  
ұйымдастыруда мынадай талаптар ескерілді:  
 
Тақырып мазмұны  бағдарламаға қойылатын талаптарға сай келуі;  
 
студенттердің  ойлау қабілетін дамытуға сай болуы;  
 
мазмұны жағынан әр түрлі мәселелерді  қамтуы;  
 
СОӚЖ сабағының  талаптарына  сай болуы;  
 
 тапсырмалар жүйелі болуы;  
 
СОӚЖ сабағының  түрлі формада ұйымдастырылуы және тағы басқа мәселерді   қамтуы керек.  
Қазіргі  кезде  жоғары  оқу  орындарында  оқу  сапасын  жетілдіруде  белсенді  әдістерді  пайдалануға 
ерекше  кӛңіл  бӛлінетіндігіне  мән  беріп,  сабақ  барысында  қолдану  жолдарына  да  тоқталып  ӛттік.  Ол 
әдістерге  –  іскерлік  ойындар,  дебат,    дискуссия  т.б.  жатқызуға  болады.  Бұлар  да  тәжірибеде  кеңінен 
қолданылды. Студенттерді кӛркем, шебер сӛйлеуге дағдыландыруда іскерлік ойынның рӛлі аса маңызды. 
Сондықтан  да  ғалымдар  (И.В.Драгомирецкий,  Л.Г.Вишнякова,  Г.А.Китайгородская,  Г.А.Зорин, 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Бастауыш мектеп және дене тәрбиесі» сериясы, №3 (30), 2011ж. 
87 
А.А.Вербицкий,  А.А.Филиппова  т.б.)  еңбектерінде  оқыту  үдерісінің  қызықты  да  нәтижелі  болуы  үшін 
студенттердің  тіл  байлығы  дамыған,  сӛзге  шебер    етіп  мамандар  даярлауда  іскерлік  ойындардың  үлкен 
ықпалы болатындығына назар аударған. Іскерлік ойын арқылы студент болашақ мамандығына бейімделіп, 
дұрыс  сӛйлеу  нормаларын  меңгеріп,  тіл  байлығы  молайып,  ой  қорытуы  қалыптасады,  жақсы  сӛйлеу 
мүмкіндігі  анықталады.  Іскерлік  ойынды  жүргізгенде,  алдымен,  кіріспе  сӛзден  соң  студенттер  нақты  іс-
әрекетке  жұмылдырылады,  яғни  әрқайсысы  ӛздеріне  тиісті  жұмыстарды  орындайды.  Яғни,  іскерлік 
ойындар  студенттер  арасындағы  ынтымақтастықты  қалыптастырып,  қандай  жағдайда  да  бір-біріне 
жәрдемдесу секілді қасиеттерге тәрбиелейді.  
Дебат – студент тілін дамытудың бір жолы. Студент дебат барысында түрлі тақырыпта сӛйлеуге, 
пікір таластыруға, ӛз ойын дәлелдеуге, басқаның пікірінің қате екенін дәлелдеуге жаттығу арқылы шебер 
сӛйлеуге  жаттығады,  дағдыланады.  Дебатта  студенттердің  сӛйлеу  мәдениетін  арттырып,  олардың  топ 
алдында  ӛзін-  ӛзі  талдай  білуге,  басқаны  тыңдай  білуге,  ӛз  кӛзқарасын  дәлелдей  білуге,  сауатты  сӛйлей 
білуге  үйрететін  тапсырмалар  берілді.  Дебат  кезінде  студент  ойлана  отырып,  шебер  сӛйлеуге  деген 
мүдделілігі арттырылды.  
 
Дебат  арқылы  бірнеше  шешімі  бар,  күрделі,  қайшылықтардан  тұратын  мәселелерді  шешуге 
үйренуге болады.  
Демек,  дебат  студентті  ӛз  ойын  басқаға  дұрыс  жеткізе  білуге,    дәлелдей  білуге,  пікір  таластыра 
білуге  бағыттайды.  Дебат  кезінде  студент  әр  аргументке  дәлелді  пікір  айтып,  тақырыпқа  қатысты  ӛз 
ойларын  жеткізе  білулері  тиіс.  Біз  айтылғандарды  тұжырымдай  келе,  тақырып  болған  мәселені  студент 
ойлау арқылы жинақтап, қабылдайды, қорытады; тақырыпқа сай  жинаған деректерін ӛзі айтатын дәлелге 
қатысты жүйелейді; ойын қорыта отырып, белгілі бір шешімге келеді; студент пікір айтуға тиісті мәселеге, 
сұраққа  ӛз  ойын  ауызша  немесе  жазбаша  түрде  білдіреді,  дәлелдейді,  бұл  ӛз  кезегінде  олардың  шебер 
сӛйлеуін қамтамасыз етеді.  
Студенттердің шығармашылық тұрғыда ізденіп, ойлау  қабілеттері жетілуіне ықпал ететін әдістің 
бірі – дискуссия. Дискуссия кезінде студенттер ойланып сӛйлеуге дағдыланып, сӛздік қорын толықтыруға 
да  мүмкіндік  алады.  Дискуссияның  басты  ерекшелігі  –  онда  бірыңғай  пікірге  келмеген  күрделі  мәселе 
талданады және ӛзінің құрылымы жағынан да басқаша болады. Дискуссия студент тілін дамытуға игі әсері 
бар, ӛйткені талқылау, пікір айту кезінде студент сӛзге араласып, ӛз ойын дәлелдей білуі тиіс.  
Мысалы:  баяндама    жазу  студентті  сыни  қабылдау,  салыстырмалы  талдау,  құнды  да  мәнді 
мәліметтер  мен  фактілерді  қабылдау,  қорыту  және  іскерлік  этиканың  ережелерін  сақтау  т.б.  әрекеттерді 
орындауға  тӛселдірді.  
Ал,  жоба  жұмысы  студенттің    қызығушылығы,  жеке  ерекшелігі,  талабы  мен  алға  қойған  
мақсатына  байланысты  болады.  Студенттер  бір  жобаның  аясында  ізденушілік  те,  шығармашылық  та, 
ақпараттық та жұмыстар жүргізді. Жоба жұмысын орындау барысында олар шығармашылықпен ойлауға, 
ӛз  әрекетін  жоспарлауға,  жоба  бойынша  алдына  қойған  міндеттерді  шешуге,    алдын  ала  болжам  жасай 
білуге  және  жұмыс  істеу  мәдениетіне  үйренді.  СОӚЖ  сабақтарында  материалды    сараптау,  арнайы 
пәндерден алған білімдерін пайдалану, материалды сұрыптап,  таңдай отырып, ақпаратты қорыту, шешуші 
сӛздер  мен  тірек  сӛйлемдерін  екшеу,  логикалық  реттілікпен  баяндау  т.б.  дағдыларын  қалыптастыруға 
жетеледі. Студенттердің ӛз бетінше жұмыс істеу деңгейін кӛтеруге және ғылыми әдебиеттерді картотека 
жасап, тиімді пайдалануларына мүмкіндік берді. Бұл тапсырмалар студенттердің ізденушілігін, танымдық 
қызығушылығын, шығармашылық қабілетін, кәсіби ізденушілігін дамытатыны айғақ.  
 
1. Пидкасиский П.И. Самостоятельная деятельность учащихся. Дидактический анализ процесса 
и структуры воспроизведения и творчества. - М.: Педагогика, 1972. - 200с. 
2. Станкин М.И. Профессиональные способности педагога: Акмеология воспитания и обучения. - 
М., 1998. 
3. Паномарев Я.А.  Развитие творческого интелекта. - М.: Просвещение,  1962. - 164с 
4. Давыдова Г.А. Творчества и диалектика. - М.: Наука, 1976. - 175с. 
 
Резюме 
В статье рассматриваются эффективные пути использования интерактивных методов обучения и 
формы организации самостоятельной работы студентов.  

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Начальная школа и физической культуры», № 3 (30), 2011 г. 
 
88 
ФОРМИРОВАНИЕ ИНФОРМАЦИОННОЙ КУЛЬТУРЫ МЛАДШИХ ШКОЛЬНИКОВ НА 
УРОКАХ ИНФОРМАТИКИ 
 
Л.А. Лебедева - к.п.н., доцент КазНПУ имени Абая, 
В. Шестѐра - студентка 3 курса ППФ спец. ПМНО 
 
Одной    из    важнейших  задач,      стоящих  перед  современной  начальной  школой  является  задача 
формирования  у  ребенка  развития    устойчивого    интереса    к    учебе,    к  знаниям  и  потребность    в    их  
самостоятельном    поиске.    Решение    этой    задачи  обусловлено  требованием  времени:  современный 
выпускник школы должен быть готов к тому, что ему предстоит учиться на протяжении всей жизни, т.к. в 
настоящее  время  поток  информации  огромен,  знания  быстро  устаревают,  их  необходимо  обновлять, 
пополнять,  совершенствовать.  Основы  этого  закладываются  в  начальной  школе.  В  настоящее  время  на 
первый  план  выступает  задача  сохранения  в  «человеке  информационном»  «человека  понимающего», 
способного  к  самостоятельному  творчеству  и  полноценному  развитию.  Ведущая  роль  в  решении  этой 
задачи принадлежит системе образования, перестройка которого должна обеспечить подготовку личности 
с развитой информационной культурой.  
Между тем, процесс информационной подготовки младших школьников далек от совершенства, а 
его продвижение требует разрешения ряда важных противоречий. Главное концептуальное противоречие, 
на  наш  взгляд,  состоит  в  том,  что  задача  формирования  информационной  культуры  имеет 
общепедагогический  статус  и  требует  комплексного  подхода  к  еѐ  решению  в  школе,  а  фактически 
реализация  этой  задачи  сводится  к  узкому  информационно-техническому  формату  и,  зачастую, 
ограничивается  введением  в  начальные  классы  курса  информатики.  Анализ  практики  информатизации 
начальной школы показывает ряд противоречий между: 
-  необходимостью  более  ранней  и  углубленной  информационной  подготовки  школьников  и 
низкой  информационной  компетентностью  учителя  начальных  классов,  который  до  сих  пор  не 
рассматривается как ведущий субъект информатизации начального образования; 
- обучающими и развивающими возможностями компьютеризации обучения и их недостаточным 
использованием в практике начального образования; 
-  применением  компьютера  в  качестве  средства  обучения  и  недостаточной  психолого-
педагогической обоснованностью компьютерных программ; 
Таким  образом,  существующие  противоречия  в  практике  педагогической  работы  в  начальной 
школе  обусловили  обращение  к  теме  статьи,  проблема  которого  сформулирована  следующим  образом: 
каким  образом  может  быть  обеспечено  формирование  основ  информационной  культуры  младших 
школьников в образовательном процессе. 
Под информационной культурой понимается совокупность методов, приемов и навыков по сбору, 
хранению,  обработке  и  созданию  образовательной  информации.  Информационная  культура  учащегося 
имеет  свою  особенность,  которая  определяется  педагогической  деятельностью,  направленную  на  развитие 
творческой личности.  
Под  информационной  культурой  учащегося  мы  подразумеваем  знание  информационно-
коммуникационных  технологий,  умение  их  применять  в  своей  учебной,  а  затем  и  профессиональной 
деятельности и рационально организовывать работу по использованию этих технологий. Информационная 
культура является частью общей культуры человека. Это можно представить в виде следующего рисунка. 
 
 
 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршысы, «Бастауыш мектеп және дене тәрбиесі» сериясы, №3 (30), 2011ж. 
89 
 
Рисунок №1 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Информационная культура включает в себя следующие компоненты:  

 
компьютерная грамотность 

 
информационная грамотность  

 
сетевая  грамотность  

 
цифровая грамотность 

 
медиаграмотность 

 
библиотечно-библиографическая грамотность (ББЗ)  

 
культура чтения 

 
интернет-грамотность 

 
медиакультура 
 
Необходимость  развития  информационной  культуры  учащегося  диктуется  следующими 
положениями:  увеличением  массовой  доступности  персональных  компьютеров,  появлением  различных 
систем  мультимедиа,  наличием  всевозможного  программного  продукта  как  профессионального,  так  и 
игрового;  знакомством  многих  учащихся  с  техническими  средствами  задолго  до  их  изучения  по 
соответствующим  дисциплинам  в  средней  школе;  частым  несоответствием  личной,  более  современной 
электронной техники учащихся.[1] 
Исходя  из  вышесказанного,  следует:  вхождение  человеческой  цивилизации  в  эпоху 
информационного общества, глобальный характер процессов информатизации, значительные темпы роста 
ИКТ  -  все  эти  факторы  дают  основания  говорить  о  формировании  новой  информационной  культуры, 
которая  является  элементом  общей  культуры  человечества.  Ее  основой  становятся  знания  об 
информационной  среде,  законов  ее  функционирования,  умение  ориентироваться  в  информационных 
потоках. 
Курс "Основы информационной культуры" К. Балафанова (2)  является пропедевтическим курсом 
в  начальном  образовании  и  характеризуется  специфической  инструментальной  базой  в  форме  рабочих 
тетрадей  с  занимательными  разноуровневыми  заданиями,  вопросами,  логическими  задачами  и 
развивающими играми, физкультминутками. 
Содержание программы курса дает возможность учащимся познакомиться с : 
- понятием об информации и ее видах; 
- основными закономерностями информационных процессов; 
- планом и описанием действий, отличительными признаками объекта; 
- группами и классами объектов; 
- логическими моделями и рассуждениями; 
- навыками работы на компьютере в качестве пользователя; 
- графическим и текстовым редакторами; 

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Начальная школа и физической культуры», № 3 (30), 2011 г. 
 
90 
- алгоритмизацией и их исполнителями. 
Изучение  курса  "Основы  информационной  культуры"  подготовит  основу  для  эффективного, 
гармоничного  включения  младших  школьников  в  интегрированную  информационно-образовательную 
среду современного образования.[2] 
В  процессе  опытно-педагогической  работы  мы  провели  анкетирование  среди  детей  с  целью 
выяснения,  для  каких  нужд  используют  они  компьютер  в  повседневной  жизни.  Анкета  содержала  ряд 
вопросов.  
Анкета для детей. 
1.
 
Выбери, для чего ты чаще всего используешь домашний компьютер?  
 
для игры, 
 
для поиска информации, 
 
для закрепления знаний, полученных на уроках, 
 
для оформления сообщений, творческих заданий. 
2.
 
Чем  тебе нравятся уроки с использованием компьютера? 
3.
 
В каких случаях пригодятся  тебе те умения, которые ты получаешь на уроках? 
Анализ анкет показал, что большая часть детей 80% использует компьютер для игры. В процессе 
нашей работы мы стремились показать, что это не главное назначение компьютера.  
Для формирования информационной культуры на уроках мы использовали межпредметные связи, 
в частности, разгадывали ребусы. 
 
 
 

жүктеу/скачать 1,41 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: