№96 (18305) 28 тамыз 2015 ж ж±ма конституцияѓА – 20 жыл
жүктеу/скачать 18,78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- АТА САЛТЫҢ – ХАЛЫҚТЫҚ ҚАЛПЫҢ
- Көрменің айтар сыры көп
- Суретті түсірген А.ЖҮЗБАЙ. ЖЕКПЕ-ЖЕК
- Солардың арасында Аманбек Жаманқара- ев та бар. Ол Азия чемпионы атанды.
- – Жерлестеріңнің алдында жеңіске жетіп, қуантып жатыр- сың. Өткен Азия кубогі жайлы айта кетсең.
- Аманбектің бапкері Рауф Мұхтарұлының да еңбегін айта өткен жөн. Білгенін үйретіп, «Аманчиктің» (спорт
- – Аға, бапкер ретінде сіздің алға қойған жоспарыңыз қан- дай
- – Әңгімеңізге рахмет! Сұхбаттасқан Кенже ҚОНЫСБАЙ. Суретті түсірген автор. Нұрболат МЕШІТБАЕВ
- ШАҒЫН ФУТБОЛ Үлкен финал лигасының жеңімпазы – «Жас Отандықтар» КИКБОКСИНГ
- Қасқырбай ҚОЙШЫМАНОВ
- БЕТТІ ӘЗІРЛЕГЕН АЙБЕК КӘДІРҰЛЫ
- Халық даналығы. 28 тамыз 2015 жыл «Қостанай таңының» әзіл-қалжың, сын-сықақ беті
- Сексенінші жылдардың басында Әулиекөл аудандық ішкі істер бөліміне қызметке кірген Абайға бастығы
- – Құрдасыңыздың қандай ерекшеліктері бар еді – депті Абай. – Ол біріншіден еңбекқор, іскер басшы, екіншіден
- Қырсыққанда төбеден шаш та түсіп қалыпты, – деп бірауыз өлең шығарып беріпті.
- Бетті жүргізуші Дамир ӘБІШ.
28 тамыз 2015 жыл «Шебердің қолы ортақ» Халық даналығы. Иә, «Өнер таусылмас қа- зына, өнерлінің қолы алтын» деген дана халқымыз. Біз қолөнер арқылы өткенімізді танып, бүгінімізді бағамдай аламыз. Алайда, қазіргі таңда он саусағынан өнер тамған қаншама шеберлеріміздің қалтарыста қалып келе жатқаны рас. «Ел іші – ал- тын бесік» екендігін көрсе- тетін көптеген қазынамызды жарыққа шығарып, жұртқа таныстыруымыз қажет. Осы мақсатта Қазақ хандығының 550 жылдығы мен Рудный қа- ласының туған күніне орай қолөнер шеберлерінің көр- месі ұйымдастырылды. Сал- танатты шараны «Жаңа өмір» қоғамдық бірлестігінің жоба жетекшісі Рысбике Сүймеко- ва ашты.
– Егемендікті алғаннан кейін шетелдегі қазақтар Отанына оралып, ұмыт бо- лып бара жатқан қазақтың салт-дәстүрі мен қолөнерін қайта жандандырды. Қан- дастарымыз өзге елде жүрсе де, ата-бабамыздың дәстүрін айнытпай сақтап, бүгінгі ұр- паққа үйретіп келеді. Сон- дықтан көрменің, әсіресе, жастар үшін тәрбиелік мәні зор, – деді. Бұл күні «Алые паруса» мәдениет үйі қазақтың қолө- нер бұйымдарына лық толды. Көрмеге келген тұрғындар оюмен өрнектеліп, түрлі-түсті құрақпен тігілген көрпе-жас- тықтарды, құдалар арасын- да жүретін кәдесыйлар мен ағаштан жасалған басқа да заттарды тамашалады. – Соңғы уақытта қазақ қыздары ұзатылғанда киетін арнайы неке көйлектері сәнге айналды. Жастардың өзі жеңі мен етегі ұзын ою-өрнекпен нақышталған осындай көй- лектерге жиі тапсырыс беруі – сөзіме дәлел, – дейді жеке кәсіпкер Гүлнұр Омарова. Шарада №15 орта мек- тептің технология пәнінің мұғалімі Бағила Асылбекова- ның да ұлттық бұйымдары көрерменнің көзайымына айналды.
–Қолөнер – дәстүрдің жалғасы, сөнбестің айғағы. Қазақ халқының тұрмысын- да тоқу, ою, қию, құрақ құрау арқылы сан алуан бұйымдар жасалады. Бабаларымыздың ұрпаққа деген өсиет үлгісі өнер арқылы жеткен. Бүгінгі қолөнер шеберлері өз бойын- дағы бар өнерін жастарға үй- ретіп жатса «нұр үстіне нұр». Ол үшін жас ұрпақты еңбекке баулуда алдымен қазақ қол- өнерінің әсемдік құпиясын ашып көрсетуіміз керек, – дейді ұлағатты ұстаз. Көрмеге қатысушылар арасында үйде немерелері мен келіндеріне осы жұмыс- тың қыр-сырын үйретіп жүр- ген әжелер де бар. Қалдыгүл Пірмаханқызының Өзбек- станнан кеншілер қаласына көшіп келгеніне 8 жыл бо- лыпты. Алғашында дорба мен қоржын сынды ұсақ-түйек заттарды өзі мен ағайын-туыс арасындағы той-томалақ үшін тіксе, бүгінде оған қала тұрғындары мен білім ме- кемелері жиі қолқа салып отырады екен. Осыдан-ақ қазақтың қолөнері тасада қалмай, кең көлемде наси- хатталып жатқанын байқау- ға болады. Әдет-ғұрпы мен мәдениетінің жаңғыруына қандас бауырларымыздың қосып жатқан үлесі орасан зор. «Ата салтың – халықтық қалпың», – демекші, ұлттық құндылықтарымыз бен мәде- ниетімізді ұрпақтан-ұрпаққа жалғастырып келе жатқан осындай жанашыр жандар барда, қазақтың қазақ болып қала беретініне сеніміміз нығая түспек. Қуаныш СЕЙДОЛЛАҰЛЫ. СУРЕТТЕРДЕ: көрмеден көріністер. Суреттерді түсірген автор. АТА САЛТЫҢ – ХАЛЫҚТЫҚ ҚАЛПЫҢ Қазақтың бет-бейнесі – ҚОЛӨНЕР
Мүсінші Әділ Шотаевтың дербес көрмесінің ашылуы қаламыздың мәдени өмірін- дегі зор оқиға болды. Мүсін- ші өз өмірінің басым бөлігін Санкт-Петербургте өткізіп, жеке шеберханасында әсем туындыларын жасайды. Әділ Шотаев Қазақстанда өз туын- дыларын туған жері Қоста- найда ғана көрмеге ұсынады. Сондықтан аталмыш көрмені бірегей деп атауға болады. Болашақ мүсіншінің дары- нын ата-анасы танып, мойын- даған. Содан кейін Алматы театр және көркемсурет инс- титутының оқытушылары өнерін дамыта түсті. ХХ ғасыр- дың ұлы мүсіншісі, әлемдік деңгейдегі суретші Михаил Аникушин Әділдің Санкт-Пе- тербургтегі Репин атындағы көркемсурет академиясына ауысуына көмектесіп, жо- лын ашқан. Ә.Шотаев мэтр- дің соңғы және озық шәкірті еді. Оның «Билеуші Абылай хан» атты дипломдық жұмы- сы жоғары бағаға ие болып, бүгінде жақсы танымал. Әділ Шотаев
тербург қаласындағы Петров ғылым және өнер академия- сының корреспондент-мүше- сі, академик атағын алған жалғыз қазақстандық, бүкіл ресейлік және халықаралық көрмелердің лауреаты. Ол бір- неше жылдардан бері Нева бойындағы қалада тұрып, жұ- мыс істейді. Қостанайлықтар өз жерлесіміздің дарынын мақтан тұтып, туған жерін- де өткен көрмесіне көп жи- налды. Өкінішке қарай көрме бар болғаны бес күн ғана тұр- ды. Бірақ осы бес күн ішінде көрмені тамашалаушылардың қатары үзілмеді. Қазір мұражайда қаланың 136 жылдығына арналған көр- ме келушілерін күтуде. Қала қонақтары болсын, тұрғындары болсын мұражайға бас сұғып, қызықты көрмелерді аралау бір ғанибет екені белгілі. Көрменің айтар сыры көп 15 «
Ж.Кенжегалиев. 28 тамыз 2015 жыл ФУТБОЛ «Жергілікті жастарға үміт артып отырмыз» «Тобыл» командасының бас бапкері Сергей Масленовтың пікірі осындай «Тобыл» футбол клубы өз жанкүйерлерімен кездесті. Ор- талық стадионда өткен басқосуға бір қауым ел жиналды.Олар фут- болшыларға, клуб басшыларына көкейлерінде жүрген сауалдарын жолдады. Естеріңізде болса, соңғы матчта «Тобыл» өз алаңында Тал- дықорғанның «Жетісуынан» 1:3 есебімен жеңіліп қалған болатын. Сырт алаң түгілі «өз үйінде» қар- сыластарына жол беріп қойған команда мүшелеріне қостанай- лық жанкүйерлердің өкпесі шы- нында да «қара қазандай». Кездесу осы әңгімеден бастал- ды. Жанкүйерлердің сұрақтары- на команда капитаны Нұрбол Жұмасқалиев, бас бапкер Сер- гей Масленов жауап берді. За- манында ел чемпионатының көрігін қыздырған «Тобылдың» бүгінгі тірлігіне реніш білдірген жанкүйерлер клуб басшыларына да сұрақты жаудырды. Оның бәрі- не Талғат Баймұратов және оның командасы тұщымды әрі нақты жауап қайтарып, жанкүйерлердің күпті көңілін басуға тырысты. Әрине, спортта жеңіс пен жеңілістің қатар жүретіні шын- дық. Бірде ұтасың, бірде ұты- ласың. Оның үстіне жүлде ауылынан алыстағалы бері облыс басшылығы да команданың ал- дына биік мақсаттар қойып оты- рған жоқ. Рас, үстіміздегі жылы қостанайлық клуб Премьер-лига- ның алғашқы алтылығына ілігуі керек еді, алайда, ол үміт ақтал- мады. Бас бапкердің айтуынша, қазіргі негізгі күш жергілікті жас футболшыларды команда қата- рына тартуға жұмсалып жатқан көрінеді. Ол үшін аз-кем уақыт керек. Қысқасы, жанкүйерлер өз- дерінің сүйікті командасынан тек жеңіс күтеді. Ал команда мүше- лері қарсыластарына қалайда есе жібермеуге уәде етті. Көпшілік қазір бас бапкерді ауыстырудың қажеттілігі жоқ деп отыр. Бұл «Өткелде ат ауыстыруға болмай- ды»-дегенді еріксіз еске салады. Шындығында да одан келер пай- да жоқ.
Суретті түсірген А.ЖҮЗБАЙ. ЖЕКПЕ-ЖЕК Алға,
Аманбек! Қ о с т а н а й д а ұлттық спорт – жекпе-жектен Азия кубогі сарапқа са- лынды. Онда спорт- шылар бес салмақ дәрежесінде сынға түсті. Ел намысын қостанайлық жі- гіттер де қорғады. Солардың арасында Аманбек Жаманқара- ев та бар. Ол Азия чемпионы атанды. – А м а н б е к , сөзіңнің әлқиссасын өзің жайлы әңгімеден бастасаң… – Мен 1994 жылы 23 қыркүйекте Қостанай қаласында дүние ге келдім. Ең алғаш спортқа келуіме әкем себепкер болды. Ол кісі өзі де спортшы, еркін күреспен айналысады. Бала күнімнен әуестігімді байқап, өзімен бірге спорт залға ертіп әкелді. Басын да қоянқолтық ұрыспен шұғылданғанмын, сосын жекпежекке ауыстым. Бұл өз тарапымнан дұрыс қадам болды деп ойлаймын, жақсы жетістіктерге жетіп жүрмін. – Жерлестеріңнің алдында жеңіске жетіп, қуантып жатыр- сың. Өткен Азия кубогі жайлы айта кетсең. – Осы жарыс Қостанайда өтетінін білгенде қатты қуандым. Туған қаламның атын шығарып, абыройын асқақтату – арманым еді. Жарыс қала күнімен тұспатұс келгенде ерекше қуандым. Жеңісімді барша қостанайлықтарға арнаймын. Турнирге өте мықты спортшылар келді. Әсіресе, финалдағы қарсыласымды атап өткім келеді. Қырғызстандық жігіт әпжіл қи мылдайды екен. Қанша соққы жасасам да, қайысқан жоқ. Аманбектің бапкері Рауф Мұхтарұлының да еңбегін айта өткен жөн. Білгенін үйретіп, «Аманчиктің» (спорт залдағы лақап аты) қабілетін дамытқан да осы кісі. – Рауф аға, Аманбектің спорттағы аяқ-алысын, шеберлігін қалай бағалар едіңіз? – Ол өте қайсар, намысқой жігіт. Сөзіме дәлел болсын, Тал дықорғанда өткен Қазақстан біріншілігінде Аман жартылай фи налға өтті. Қарсыласы – талдықорғандық спортшы. Аман алаң иесіне соңғы сәттерге дейін тегеурінді қарсылық көрсете алмады. Сырттай бақылап тұрған мен ақ жалауды лақытырып, жекпежекті тоқтатуға бел будым. Алайда, Аман мені байқап қалды да, шалт қимылға көшті. Негізгі уақыт аяқталғанда Аман оны жеңемін деп уәде етті. Ол сонысында тұрып, таза жеңіске жетті. Елге келіп тағы да мықты екенін дәлелдеді. – Аға, бапкер ретінде сіздің алға қойған жоспарыңыз қан- дай? – Шәкірттерім әрдайым жүлделі орындардан көрінсе деймін. Мақсатымыз – Астана қаласында өтетін әлем чемпионатында табысты өнер көрсету. Оған Ресей, Әзірбайжан сынды елдердің шеберлері келеді дейді. Олар осал қарсылас емес. Физикалық жағынан мықты. Соны ескере отырып, дайындықты қазірден бастадық. Мен Аманбектей жігіттеріме сенемін. Қазақ жігіттері намысқой болып келеді емес пе? Жеңіске жету үшін күш емес, маңыздысы, жігер керек.
Қостанай облысы бойынша «Жас Отан» Корпора- тивтік Қоры мен «Салауатты өмір салтын қалыптастыру облыстық орталығы» бірлесе отырып шағын футболдан тұңғыш рет Үлкен финал лигасын ұйымдастырды. Жарысқа қатысуға сайдың тасындай командалар іріктеуден өтті. Атап айтсақ, Федоров, Меңдіқара, Жітіқара, Сарыкөл, Қарабалық аудандары және «Жас Отан» құрамасы ұпайларын түгендеп, Үлкен финал Ли- гасында ойнайтын құқыққа ие болды. Матч айналымдық жүйе тәртібімен болды. Мұнда барлығын жеңген «Жас Отандықтар» жеңімпаз атанып, арнайы кубокті жеңіп алды. Жарыстың өтуіне мұрындық болған жас отаншы Ол- жас Сансызбаев тұңғыш өткен бәсекеге қатысуға ынта білдірген барлық команда мүшелеріне алғысын айтып, алдағы уақытта дәл осындай сипатта тағы да бір бәсекені ұйымдастыру керектігін жеткізді. Бұл турнирдің ендігі жерде дәстүрлі түрде өтетіні де белгілі болды.
«Сұлтанның» жігіттері ерледі!
Биыл Үндістанның Пуна қаласында кикбоксингтен Азия чемпионаты болып өтті. Оған әлемнің 17 елінен 300-дей үміткер қатысты. Міне, осы байрақты бәсекеде Қазақ елінің құрамасы бірінші орынды жеңіп алды. Ел намысын қорғаған спортшылардың қатарында қоста- найлық Сапар Тұманов (75 кг) пен Мәди Тоқтаровтар (71 кг) бар. Қаршадайынан «Сұлтан» спорт клубында жаттығатын жігіттер осал болмай шықты. Бұл жолы да олар алтын алқа тағынып қайтты. – Бұл екеуінің қайсарлығына тәнтімін. Үнді жерінде қарсылас шақ келтірмегендерін естігенде, қуанышым қойныма сыймады. Біздің Сапар – тәжірибелі спортшы. Әлем ку- богінің иесі деген атағы да бар. Мәди де Қазақстан құрамасының белді мүшесі. Жігіттердің жетісті- гіне ризамын, – дейді «Сұлтан» спорт клубының директоры Дәмір Қалқаев.
Сапар мен Мәдидің бапкері Әскер Макубаевтың айтуынша, облыс атынан Қызылжарда өтетін ҚР чемпионатына да осы жігіттер барады. Егер ол сыннан сүрінбесе, онда Ирландиядағы Әлем чемпио- натына жолдама алатын болады. Ал содан кейін қостанайлық үздіктерді Әлем кубогі жарысы күтіп тұр.
– Молдеке, сіздің атағыңызды естіп, әдейі көрсету үшін мына шешемді алыстан әкеліп тұрмын, – деді Қисық. – Үшкіріп, «түшкіріп», «бірдеңе» оқып берсеңіз қайтеді?
– Шешеңіздің жасы қаншада? – деді Құтбай мол- да.
– Тоқсанда. – Е, кейуана, біраз жасаған екен ғой. Немене, алжыйын деп жүрме? – Жоқ, ә, ақыл-есі дұп-дұрыс. Бірақ... – Не бірақ,қысылма, ұялма, айта бер. – Айтсам айтайын, масқара болғанда бұл кісінің қазақша тілі байланып қалды. – Астапыралла, не дейт! Байланып қалғаны қа- лай? – Қалай екенін қайдам, балаларымен де, немере, шөберелерімен де тек орысша «былдырлайтын» болды. Қазақша сөйлес деп қанша қақсасақ та бол- май-ақ қойды. Қазір бұл кісіні жұрт «шауа» деп атап кетті. Сіз енді үшкіріп «бірдеңе» істемесеңіз, ел-жұрт- тан ұят болды. Мүмкін сізбен қазақша сөйлесер. – Шешей, – деді молда, кейуанаға қарап, – 90- ға келгенде ұрпақтарыңызбен орысша былдырлап жүргеніңіз ұят емес пе? – Шауа? – деп шаңқ ете қалды кейуана. – Шауа емес, немене деңіз,– деді молда. – Шауа? – Я же сказал вам, не шауа, а немене. – А, шо такой немене? – Немене это шауа по вашему, чего по русский. – Молдеке, – деді Қисық, – қайтесіз бұл кісімен айтысып-тартысып. Одан да бұ кісінің қазақшасын қайтаратын бір дұғаңызды оқып жіберсеңізші. – Жарайды, сөйтсем, сөйтейін, – деп молдекең дауыстап дұға оқи бастады. – Ей, поп, шауа ты бормошиш, шауа тебе надо? – деді кейуана. – Қап, мына қақпас дұғамды бұзып жіберді ғой. Я не поп, я молда, панимайш молда, – деп күйіп-піскен ол орнынан атып тұрды. – Сиддаун, – деп кейуана да айқай салды. – Астапыралла, не дейт, – деп молда селк ете түсті. – Молдеке, бұл кісі сізге ағылшын тілінде селти- мей отыр, – деп тұр. Отыра салыңызшы енді. – Жарайды, – деп молданың отырғаны сол еді, кейуана қайтадан «стендап» деп айқай салды. – Тағы не деп тұр мына кемпір? – деді түкке түсін- беген молда мәңгіріп. – Бұл кісі енді сізге ағылшын тілінде орныңыздан тұр деп тұр. – Әй, мен не оған, оқушымын ба орнымнан отыр- ғызып, тұрғызатын. Ағылшын тілін қайдан біледі бұл мыстан шешең? – Оқып жүрген жоқ па? Үкімет қазір ағылшын тілін білуді де «міндеттеп» жатыр ғой. Заман көшінен қал- мау үшін бұл кісі ағылшын тілі курсына барып жүр. – О, құдай, – деді әбден күйіп-піскен молда, – басы қалтылдап тұрып ағылшын тілін үйреніп қайда бармақшы бұл қақпас? Қазір немере-шөберелерімен өз ана тілінде сөйлеспейтін кері кеткен кемпір-сам- пыр-\лар көбейіп кетті-ау! Қисеке, алып кетіңіз ше- шеңізді. Бұл кісіге шамасы ем қонбайды. – Қап, енді қайттім, – деп қиналды Қисық, – енді не істеймін? – Не істесеңіз, ол істеңіз. Барыңыздар, – деді Құтбай молда. – Шауа, пошли домой, – деді амалы таусылған Қисық шешесіне. – Гудбай, – деді кейуа- на молдаға қарап. – Құтбай дейді, –деді молда мәңгіріп, – астапы- ралла, бұл кемпір менің атымды қайдан біледі-ей?! 16 «
Халық даналығы. 28 тамыз 2015 жыл «Қостанай таңының» әзіл-қалжың, сын-сықақ беті Абай Қажи
айтқан екен Күнде көшелерді және орталықты кезетін құрдасы Тоғайбай Бабырға кездескен Абай: – Тоғайбай, мен сенің атыңды өзгертуге шештім, – депті. – Қалай? – деп таңқалыпты Тоғайбай. – Екі ат ойлап таптым. Біріншісі – Центрбай, екіншісі – Тентірбай, любую выбирай, – деген екен. y
y Екі мыңыншы жылдың басында ауданға жаңа әкім тағайын- далыпты. Жемқорлықпен күрестің қызып тұрған кезі. Содан үш ай өткесін өзінің кабинетінде пара алып жатқан жерінде әкімнің бірінші орынбасары, бес айдан соң әкімдіктің бас архитекторы ұсталыпты. Оны ойлаған әкім жоқ,тергеу жұмыстары жүріп жатқанда демалыс алып, курортқа тартып кетіпті. Қостанайға келген Абайдан таныстары елдің жаңалықта- рын сұрайтын көрінеді. Сонда Абай: – Аким на Канарах, Акимат на нарах, – депті орысшалап.
Құрдасы Көбік сөйлей баста- са болды, Қисықтың арқасы құрысып, шекесі тырыса бастай- ды. Көбекең ойламаған жерден тағы бір әңгіме бастады. – Жақында Кокчетавтағы құдама бардым дегені сол еді, Қисық аяқ астынан айқайға бас- ты.
– Әй, әумесер, сенің Кокче- тавың не, айтшы, Кокчетавың не? Кокчетав емес, Көкшетау ғой ол. Қазақша атауларды неге бұрмалайсың? – Ой, енді біз орысша оқы- дық қой. Не қыл дейсің маған? – Орысша оқыдық деп неңе әлдеқандай боласың? Сонда тілді бұрмалауың керек пе? – Жарайды, сенікі-ақ дұрыс болсын. Әрі қарай тыңда. Сонда Алжас құдам екуміз... – О, құдай! – деп Қисық күйіп кетті. – Әй, ит, әй, қара ит, Алжас емес қой бұл, Олжас қой, Олжас, Олжас, Олжас... – Ой, енді біз орысша оқы- дық қой. Не қыл дейсің маған? – Орысша оқысаң немене, қазақша сөйлей алмайтын- дай тіліңді бұрап тастады ма? Орысша оқыдық деп неменеңе мәз боласың, нақұрыс. Қазақтың өз дыбыс үндестігі болмай ма? Сол өз дыбыс үндестігімен неге сөйлемейсің? – Жарайды, сенікі-ақ дұрыс болсын. Әрі қарай тыңда. Содан әлгі құдамыз екеуміз қаладағы мечетке бардық. – Алда құдай-ай, мына мәңкүске мен не айтып тұрмын, бұл не айтып тұр, – деп Қисық ызаланғаннан қақалып-шаша- лып қалды. – Әй, мәңкүс, манадан бері мен саған не айтып тұрмын, сен не айтып тұрсың? Қашанға айтам, қазақтың өз дыбыс үндес тігін сақтап неге сөйле- мейсің? Мечет емес, мешіт қой, мешіт, мешіт, мешіт... – Ой, енді біз орысша оқы- дық қой. Не қыл дейсің маған? Жұрттың бәрі де мечет деп жүр ғой. – Әй, әңгүдік, орысша оқы- дық қой деп неменеге айта бересің? Орысша оқығандағы жетіскенің қане? Жүрсің ғой «ит» болып. Осы сен сияқты иттер қазақ тілін қорлап бол- ды-ау. Көшедегі жарнамалар- дың қазақшасын қарасаң сенікі сияқты «ауыздары қисайып», «ыржиып» тұрғаны. Несіне «жетісіп тұрғанын» білмейсің. «Дукени Умут», «Кинотеатры Шугла» деп жазып не жазды- рып жүрген сен сияқты орысша оқыған «оқымыс тылар». Әй, сені осы жұрт Көбік емес, неге Костя дейді? – Ой, енді біз орысша оқы- дық қой. Не қыл дейсің маған? Бетті жүргізуші Дамир ӘБІШ. жүктеу/скачать 18,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|