Сборник материалов международной научно-практической

90 
 
правительства  сократить  около  400  тыс.  госслужащих  перед  их  началом, 
что вряд ли обрадовало ливийцев. В течение зимы 2010 года были также 
отмечены  другие  негативные  процессы  в  сфере  занятости:  Департамент 
Труда  сообщал  в  начале  февраля  2011  года  о  росте  числа  заявок  на 
получение  пособия  по  безработице.  Ситуация  была  спровоцирована 
чередой факторов и произошедший взрыв был вполне ожидаем.[7] 
Кроме  того,  сами  иностранные  работники  сыграли  двоякую  роль  в 
революционно настроенной Ливии: их присутствие накалило социальные и 
трудовые  проблемы  внутри  страны,  и,  более  того,  после  начала 
беспорядков  они  выступили  в  качестве  еще  одного  нестабильного 
элемента, принимая участие во многих антиправительственных акциях. [8] 
Разумеется,  нельзя  отказываться  от  признания  роли  внешнего 
фактора:  влияния  на  политическую  ситуацию  стран  Запада,  исламских 
экстремистских  групп,  примеров  беспорядков  в  соседних  странах  и, 
наконец, внутренних проблем, связанных с межэтническими процессами. 
Политические причины. 
Накануне  гражданской  войны  силы  сопротивления  представляли 
собой  разрозненную,  не  имеющего  единого  центра,  руководства  и 
командования силу. У них даже не было видения своей конечной цели. Это 
является косвенным подтверждением стихийного характера событий.  
Только  лишь  с  формированием  Национального  переходного  совета 
Ливии,  главой  которого  стал  бывший  министр  юстиции  Мустафа  Абдель 
Джалиль, более чем через месяц после начала событий повстанцы смогли 
заявить  о  создании  временного  правительства.  С  самого  начала  своего 
создания  НПС  попал  под  внешнее  управление,  о  чем  свидетельствуют 
ниже приведенные факты: 
1.  Оперативная  легализация  самопровозглашенного  режима 
некоторыми  странами.  В  качестве  «единственной  легальной  власти» 
первой была признана Францией, а потом и другими государствами. 
2.  Спонсирование  оппозиционного  режима.  Сначала  Запад 
пользовался предлогом необходимости оказания гуманитарной помощи, но 
уже в апреле 2011 года последовала открытая поддержка: администрация 
Обамы  вместе  с  Конгрессом  приняла  закон  о  передаче  замороженных 
активов  Каддафи  ,  оцениваемых  в  900млн.  долларов  «на  помощь  народу 
Ливии». Сами НПС заявили о том, что изъяли в свое распоряжение из ЦБ 
Ливии 550 млн. долларов и призвали мировое сообщество предоставить им 
хотя  бы  часть  замороженных  счетов  Каддафи  зарубежом,  которые  по  их 
оценке составляю 165 млрд. долларов. 
3.  Несмотря  на  то,  что  резолюция  ООН  №1973  прямо  запрещает 
поставку  вооружения  в  Ливию,  некоторые  страны,  например,  Катар  и 
Италия, заключили контракт с повстанцами на поставку оружия [9]. 
Нынешняя  внутренняя  ливийская  оппозиция  -  это  довольно 
разношерстная публика, включающая исламистов, либералов, диссидентов 

91 
 
и  военных,  перешедших  на  сторону  «революции».  В  арабских  обществах 
большое  значение  имеет  наличие  харизматического  лидера,  который  мог 
бы повести за собой народ. Среди ливийских оппозиционеров сегодня нет 
сколько-нибудь  заметного  и  приемлемого  для  всех  лидера.  Не  является 
таким  лидером  и  экс-министр  юстиции  Мустафа  Абдель  Джалиль, 
который еще до конца февраля занимал свою должность и дальше бы это 
делал, если бы в стране все было спокойно[10]. 
Оппозиционность большинства членов правительства, состоящих из 
гражданских  и  военных  лиц,  проявилась  спонтанно,  потому  что  и  еще 
месяц назад они не могли представить, что будут выступать против своего 
«брата-вождя»  Муаммара  Каддафи.  Среди  видных  оппозиционеров 
практически  нет  тех,  которые  бы  до  ливийской  революции  не  являлись 
частью  режима  Каддафи.  Это:  и  представитель  Ливии  в  ООН  Абдель 
Рахман  Шальгам  ,  его  заместитель  Ибрагим  Даббаши,  и  посол  Ливии  в 
США Али Оджейли, а также министр внутренних дел Абдель Фатах Юнис. 
Согласно заявлениям Абдель Джалиля, через три месяца после свержения 
Каддафи  временное  правительство  обязалось  провести  свободные 
демократические  парламентские  и  президентские  выборы,  а  также 
разработать проект новой конституции [11]. 
Немаловажна  в  данной  ситуации  роль  кланов  и  племен.  Одной  из 
причин вооруженного противостояния в Ливии является борьба ливийских 
племен и кланов за власть и свое влияние в стране. Подавляющей частью 
населения  в  Ливии  являются  арабы  (более  90%).  Национальные 
меньшинства представляются берберами (5%), чернокожими африканцами 
(3%) и туарегами (1%).  
Необходимо  отметить,  что  в  эпоху  правления  М.  Каддафи 
родоплеменные  связи  в  значительной  степени  ослабли,  оказавшись 
вытесненными  джамахирийской  идеологией,  которая  формировала 
общественные  связи  на  основе  идей  третьей  мировой  теории  Каддафи  и 
революционной  целесообразности.  И  потому  сегодня  у  племен  нет 
реальной политической силы и пока нет достаточных оснований полагать, 
что  вожди  племен  в  состоянии  оказать  решающее  влияние  на  исход 
событий в Ливии. [12] 
Против Каддафи выступили вожди некоторых племен, в основном в 
восточной  части  страны.  Самым  большим  влиянием  обладает  племя 
«варфалла», в силу своего размера - составляет 1 млн. из 6,5 млн. жителей 
страны. Ближайшее окружения Каддафи происходят различных восточных 
племен,  но  не  подчиняются  решениям  их  вождей.  Сам  Каддафи 
принадлежал  к  племени  «аль-Каддафа».  24Несмотря  на  это  у  него  там 
было  немало  противников.  Вне  зависимости  от  принадлежности  к  тому 
или  иному  племени,  в  настоящее  время  борьба  развернулась  между 
сторонниками Каддафи и его оппонентами, которых практически ничто не 
объединяет кроме враждебного настроя против Каддафи. 

92 
 
Роль  ливийских  исламистов  в  конфликте  сыграла  не  последнюю 
роль.  Каддафи  всегда  был  ревностным  мусульманином  и  последователем 
«истинного» ислама. Тем не менее, Ливия является светским государством, 
что  вызывает  неистовое  негодование  со  стороны  мусульманских 
фанатиков.  Каддафи,  который  пережил  не  одно  покушение  со  стороны 
исламистов, называет их «бродячими псами из Ирана и Афганистана». 
Исламисты обвиняют Каддафи в предательстве интересов арабского 
мира  и  мусульман  лишь  из-за  того,  что  в  последние  годы  он  предлагал 
арабам  компромиссные  варианты  ближневосточного  урегулирования,  в 
частности,  создание  единого  государства  «Изратина»  для  евреев  и 
арабов.26  Исламистам  так  же  не  по  нраву  и  то,  что  Каддафи  запретил 
многоженство в Ливии, практически уравняв в правах женщин и мужчин. 
Вернувшийся  в  конце  февраля  в  Египет  после  полувекового  изгнания 
лидер  «братьев-мусульман»  Шейх  Юсуф  аль-Карадауи,  призвал  убить  М. 
Каддафи «за жестокую расправу над демонстрантами». В одном из своих 
интервью  Каддафи  предупредил  европейские  страны,  что  их  может 
захлестнуть  поток  беженцев  и  террористов  в  случае,  если  они  откажутся 
ему  помогать  в  борьбе  с  ливийскими  исламистами  и  аль-Каидой. 
Террористическая  организация  уже  успела  заявить  о  создании  своего 
эмирата в восточной части Ливии с центром в г. Дерна.  
В мировых СМИ распространено клише, что Каддафи воюет против 
восставшего  народа.  Однако  не  мешало  бы  разобраться  -  народ  это  или 
«народец»? Вооруженные банды не могут привести страну к демократии. 
Трудно не согласиться с М. Каддафи, который недавно сказал: «Ни одна из 
цивилизованных стран в мире никогда не примет вооруженных бандитов, 
разгуливающих  по  городам,  не  примет  террористов,  захватывающих 
нефтяные вышки и заводы. Требования демократических свобод и попытка 
вооруженного захвата страны террористами - это разные вещи и не стоит 
их путать».  
Немаловажно  отметить  роль  Катара  и  Саудовской  Аравии  в 
ливийском  конфликте,  имеющую,  по  мнению  некоторых  экспертов, 
ключевую роль в ливийском конфликте. 
В  настоящее  время  для  свержения  неугодных  республиканских 
режимов  Саудовская  Аравия  при  поддержке  эмирата  Катар  стала 
своеобразным  «тараном»  в  руках  США  и  их  союзников  при  проведении 
ими  политики  неоколониализма.  Как  пример:  поддержка  вооруженной 
оппозиции  в  Ливии  и  Сирии  в  форме  участия  спецподразделений  ОАЭ  и 
Катара. 
Не  следует  забывать  и  о  желании  британской  корпорации  BP  взять 
под  контроль  нефтяные  месторождения  в  Ливии30,  а  также  об  интересах 
Саудовской  Аравии,  Катара  и  Арабских  Эмиратов  в  налаживании  более 
тесного  сотрудничества  с  НАТО,  чтобы  обеспечить  защиту  их 
автократическим  режимам.  Необходимо  учесть  и  личную  ненависть  к 

93 
 
Каддафи  короля  Саудовской  Аравии  Абдаллы  с  тех  пор,  как  ливийский 
лидер назвал его предателем в преддверии ввода войск США в Ирак. Катар 
также сыграл свою весомую роль, как и Франция, будучи заинтересован в 
ведении бизнеса на севере Африки.  
На  основании  планов,  которые  были  заявлены  британским 
правительством  в  лондонской  прессе,  можно  с  легкостью  предположить, 
что  НАТО  постарается  контролировать  ситуацию  в  Ливии  через 
посредников  –  силами  монархий  Персидского  залива  (Катара и  Арабских 
Эмиратов),  Иордании  и  Турции,  которые  напрямую  заинтересованы  в 
коммерческом сотрудничестве с новым правительством. 
Очевиден  тот  факт,  что  на  данный  момент  до  конца  не  ясно,  как 
будет развиваться Ливийское государство при новом правительстве. Ясно 
только,  что  на  данный  момент  прогнозы  неутешительны.  Немаловажно 
привести мнения экспертов по поводу ситуации, сложившейся в Ливии, а 
также проанализировать дальнейшее развитие событий в стране.[14] 
 
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ 
 
1. Бартенев В.И. Ливийская проблема в международных отношениях 
1968-2009. - М., 2009 
2.  Вавилов  В.В.,  Кукушкин  В.Ю.  Третья  всемирная  теория.  М. 
Каддафи и практика политического и социально-экономического развития 
Ливии. - М., 1982 
3. Егорин А.З. История Ливии. XXвек.  - М.,1999 
4. Егорин А.З. Муаммар Каддафи. - М.,2009 
5. Егорин А.З. Неизвестный Каддафи. - М.: ЭКСМО, 2011 г. - 240 с. 
6. Егорин А.З., Миронова Г.В. Сенусити в истории Ливии. - М., 2008 
7.  Иришин  Г.  События  в  Северной  Африке  и  на  Ближнем  Востоке: 
международные  факторы.  //  Мировая  экономика  и  международные 
отношенияю – 2012. - № 6. - C. 102-116 
8.  Лабинская  И.  Круглый  стол:  События  в  Северной  Африке  и  на 
Ближнем  Востоке:  причины  и  следствия.  //  Мировая  экономика  и 
международные  отношения.  –  2011.  -  №7.  -  С.10-24;  №8.  -  С.51-65 
(продолжение) 
9.  Мельянцев  В.А.  Кризис  в  арабском  мире:  экономические  и 
социальные аспекты. // Мировая экономика и международные отношения. 
– 2011. -  №10. - С.72-83 
10.  Мельянцев  В.А.  Кризис  в  арабском  мире:  экономические  и 
социальные аспекты. // Мировая экономика и международные отношения. 
– 2011. -  №10. - С.72-83 
11.  Муаммар  Каддафи.  Зеленая  Книга.  -  М.,  Международные 
отношения, 1989; 
12.  Мельянцев  В.А.  Кризис  в  арабском  мире:  экономические  и 

94 
 
социальные аспекты. // Мировая экономика и международные отношения. 
– 2011. -  №10. - С.72-83 
13. Мельянцев В.А. Экономические развитие Арабо-исламского мира 
(конец  XX  -  начало  XXI  в.):  факторы  и  проблемы.  //  Восток,  Афро-
азиатские общества: история и современность. – 2004. – 30 июня -  С. 95-
106 
14.  Мендкович  Н.А.  Возможные  причины  Ливийской  революции  // 
АНАЛИТИЯ 
[Электронный 
ресурс] 
[режим 
доступа]: 
http://analitiya.ru/zc_4_069.htm 
 
 
ӘОЖ 34.001 
Даулеткереева Т.Б. 
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті 
Астана қ.,   Қазақстан Республикасы 
 
ҚҰҚЫҚТЫҚ САЯСАТ ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ ШЕҢБЕРІНДЕ 
ҚАЗАҚСТАНДА ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘДЕНИЕТТІ ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
ПРОБЛЕМАЛАРЫ МЕН БОЛАШАҒЫ 
 
Қазақстан  Республикасының  Президентінің  2009  жылғы    24 
тамыздағы  Жарлығымен  бекітілген  Қазақстан  Республикасының  2010 
жылдан  2020  жылға  дейінгі  кезеңге  арналған  Құқықтық  саясат 
тұжырымдамасы  –  мемлекеттің  ұлттық  құқықтық  жүйесін  дамыту  мен 
нығайту бағдарламасындағы маңызды кезең.  
Бұл  Тұжырымдама  Қазақстан  Республикасы  заңдылықтарын 
жетілдірудегі  негізгі  бағыттарды  анықтайды.  Алдағы  ондаған  жылдарға 
арналған ұлттық құқықтық жүйенің бағдары, мемлекеттің құқықтық саясат 
саласындағы бағдарламаларының, Қазақстан Республикасының Үкіметінің 
жыл  сайынғы  заң  жобалау  жұмысындағы  болашақ  жопарларының  жəне 
Қазақстан  Республикасы  құқықтық  нормативтік  актілері  жобаларының 
негізі болып табылады.  
Құқықтық  мемлекеттің  басты  белгілерінің  бірі  –  қоғам  мен  оның 
мүшелерінің  жоғары  құқықтық  мəдениетінің  болуы.  Бұл  түсініктің  өзі 
барлық  құқықтық  құбылыстардың  белгілі  бір  сапалық  дамуы,  адам 
құқығының  қамтамасыз  етілу  деңгейін,  қоғам  мүшелерінің  басым 
көпшілігінің  заңдылық  өмір  салты,  қоғамның  өз  заңдарына  қатынасы 
болып табылады. 
Құқықтық 
мəдениеттің 
теориялық 
жəне 
методологиялық 
мəселелерімен  терең  айналысқан  ғалымдардың  бірі  В.П.  Сальников 
құқықтық  мəдениет  табиғатын  ашуға  байланысты  көзқарастардың 
дамуының  кейбір  қырларына  тоқтала  келе,  XX  ғасырдың  60-ы  жылдары 
мен  70-і  жылдарының  басында  құқықтық  мəдениет  ұығымын  беруде  екі 

95 
 
бағыт тұрғысынан: қоғам дамуының беогілі кезеңіндегі идеялық құқықтық 
жағдай  мен  құқық  туралы  білім  жиынтығы,  заңдарды  қолдана  білу  жəне 
оған  деген  құрметке  қатысты  көзқарас  қырынан  келгендігін  сөз  етеді  [1, 
19-б]. 
Құқықтық  мəдениет  ұғымын  беруде  əртүрлі  ғалымдар  құқықтық 
мəдениеттің  табиғатын  сипаттайтын  белгілерінің  біріне  ғана  басымдық 
беріп,  оны  құқықтық  мəдениеттің  “приматы”  ретінде  сипаттауға 
тырысады. 
Құқықтық  мəдениет  жалпы  адамзаттық  құндылықтар  ауқымында 
қалыптасып,  өзінің  ерекше  қасиеттері  мен  белгілері  арқылы  көрінеді. 
Заңдық  ереженің,  тəртіптің  сақталуына  ықпал  жасайды.  Оның  мəні, 
түсінігі,  əрбір  ғылым  үшін  əркелкі  көзқараста  орныққан.  Мəселен,  кейбір 
ғалым  заңгерлер  «құқықтық  мəдениет  дегеніміз  –  құқық  өрісіндегі 
адамзаттың жасағанының бəрі» деген пікірді ұсынды. 
Құқықтық мəдениетті қалыптастырудың басты факторларының бірі – 
тəрбие.  Кезінде,  кеңес  одағы  ыдыраған  соң  тəрбиенің  мазмұнын  қайта 
қарау  мəселелері  көтерілгенде  ресейлік  ғалымдар  жалпы  тəрбиелеу 
дегеніміздің  өсіп  келе  жатқан  жас  буындардың  бойында  мəдениет 
қалыптастыру  деген  пікірді  жаңа  заман  үрдісіне  сай  келеді  деген  еді. 
Құқықтық  мəдениеттің  басты  міндеті  –  құқықтық  сауаттылығын 
қалыптастыру.  
Құқықтық мəдениет қалыптастыру мақсатында жүргізілетін əр түрлі 
іс-шаралардың, жастардың басқа да іс-əрекеті өмірдің барлық жақтарымен 
тығыз байланысты екенін қаперде тұту керек.  
Құқықтық 
мəдениет 
қалыптастырудың 
басты 
міндеттерін 
төмендегідей анықтауға болады: 
-  Жастар  заң  жəне  соған  сəйкес  құқықтық  нормалардың  бар  екенін 
білуіне шарт түзу; 
-  Мемлекет  тарапынан  қабылданған  заңды  бұзған  адамның  жауапқа 
тартылатынын білуі; 
-  Заң  нормаларын  орындау  адамгершіліктің  басты  ережесін 
орындаумен бірдей екенін білуі; 
-  Күнделікті  тұрмыста  өзін  дұрыс  ұстауға  ұмтылса  осының  өзі 
құқықтық мəдениеттіліктің белгісі екенін білуі жəне соған ұмтылуы [5, 49-
б]. 
Осыларды  ескере  келіп  жастарды  жалпы  адамгершілік-құқықтық 
нормаларды сақтауға тəрбиелеумен қоса құқықтық білім қалыптастырудың 
осы күннің аса маңызды мəселелерінің бірі екенін айтуға болады. 
Құқықтық  мəдениет  проблемасындағы  маңызды  мəселенің  бірі  -  
саяси  мəдениет  пен  құқықтық  мəдениеттің  арақатынасы.  Өйткені  саясат 
пен  құқық  қоғам  дамуының  деңгейіне  жалпы  тəуелділікте.  Қазіргі  қоғам 
дамуының деңгейімен алға қойылған құқықтық мəдениеттің талаптарынан 
жырақ кетудің қолайсыз салдары туралы мəселенің қойылу дұрыстығы мен 

96 
 
практикалық  маңызы  көрсетіліп  «заң  талаптары»  мен  «құқықтық 
мəдениет»  талаптарының  мазмұны  ажыратылып,  осындай  талаптар 
арқылы жалпы мəдениет эталоны түрінде азаматтардың міндетті құқықтық 
мəдениет  деңгейі  орнығатыны  сипатталған.  Жалпы  алғанда,  қоғамдық 
құқық  мөлшерінен  ауытқу  бір  мезгілде  жəне  құқықтық  мəдениеттің 
дефформациясын  белгілейді.  Мəселен,  кез-келген  ұжымда  құқықтық 
ережелер  сақталмаса,  əрі  заңдылық  қамтамсыз  етілмесе,  онда  мұндай 
ұжымды тиісті құқықтық мəениет деңгейінде деп санауға болмайды [4, 14-
б].  
Жастардың  құқықтық  əлеуметтенуіне  макродеңгейлермен  қатар 
микродеңгейдің  де  тигізетін  ықпалы  өте  күшті.  Оның  ішінде  жас 
жеткіншіктің  алғашқы құқықтық  əлеуметтену  тəрбиесін жинайтын жері  – 
ол  отбасы.  ҚР  ҰҒА  академигі  С.З.  Зиманов  қазақ  халқының  құқықтық 
мəдениетін  зерттей  отырып,  отбасының  маңызын  былай  деп  анықтаған: 
«Баласының  табиғи  дарынын  байқаған  ата-анасы  оған  би  болу  жолында 
дұрыс  бағыт-бағдардағы  тəрбие  беруге  тырысқан.  Ең  алдымен  отбасында 
оған  қазақтың  айшықты  сөз  өнерін,  əдеттік-құқықтық  дəстүрлері  мен 
ережелерін үйреткен, логикалық мəселелерді шешуді, яғни соттық қызмет 
барысында  кездесетін  сан-қилы  өмірлік  мəселенің  түпкі  негізін  табуды 
үйренуге  көмектесетін,  қисынды  сөзбен  қиюластырылған  жұмбақ  сөздің 
астарын табуға баулаған» [2, 18-б]. 
Шын  мəнінде  жастардың  бойында  моральдық  құндылықтар  мен 
мінез-құлық нормаларының қалыптасуында отбасының ықпалы зор.  
Жастарға  құқықтық  тəрбие  беру,  қоғамдық  қарым-қатынастағы 
заңдық  жəне  əлеуметтік  мəселелердің  саяси  мəнін  жан-жақты,  əрі  терең 
түсінуіне негіз жасайды. 
Мемлекеттің  саясатының  негізгі  құрамдас  бөлігі  —  адамның 
құқықтық  мəдениетінің  деңгейін  көтеру.  Себебі,  құқықтық  мемлекетке 
азаматтардың  жоғары  саяси  жəне  құқықтық  білімділігі,  құқық 
бұзушылыққа  қарсы  тұра  білу  қабілеттілігі,  мемлекеттің  заңымен  өмір 
сүру дағдысы қалыптасуы тиіс. 
Қазақстан  Республикасының  əрбір  азаматы  бойына  құқықтық 
құндылықтарды  сіңіріп,  құқықтық  сананы  қалыптастырумен  бағаланады. 
Қоғам үшін ең қымбат қазына – ол адам, адамның бостандығы мен өмірі. 
Бүгінгі  жастар  осы  қымбат  қазынаны  бағалай  білуі  тиіс.  Сол  себептен 
құқықтық  мəдениетті  қалыптастыру  тəрбиенің  негізгі  мақсаты.  Оқушы 
кезеңінен  мемлекет  заңдары  мен  қоғамда  өмір  сүру  ережелерін 
құрметтеуге,  қоғам  заңдылықтарын  бұзуға  төзбеушілікке,  қоғамдық 
тəртіпті  сақтауға  тəрбиелеу  –  құқықтық  тəрбиенің  негізгі  мақсаты.  Осы 
сапалар  болашақ  қоғам  азаматының  құқықтық  мəдениетінің  мəнін 
құрайды. 
Елбасы 
Н.Ә.Назарбаев 
қоғамда 
құқықтық 
мəдениетті 
қалыптастырудың  маңыздылығына  аса  назар  аударып  былай  деген: 

97 
 
«Өркениетті қоғамда құқықтық мəдениет əр адамның жалпы мəдениетінің 
қажетті  бөлшегі,  əрбір  лауазымды  адамға  қойылатын  кəсіби  талап  болып 
табылады.  Тиісті  құқық  тəртібін  орнықтырмайынша,  біздің  экономиканы 
реформалауымыз,  қоғам  өмірінде  демократиялық  қалыпты  өлшемдерді 
бекітуіміз неғайбыл». 
Сонымен қатар, бүгінгі күні студенттердің көпшілік қауымын қамту 
жəне олармен үздіксіз, жүйелі түрде жұмыс ұйымдастыру ұстанымы болып 
табылады.    Жоғарғы  оқу  орындары  студенттерінен  бастап  ұстаздарына 
дейін  барлығымен  жəне  əр  қайсысымен  жеке-жеке  үнемі,  үздіксіз 
құқықтық  тəрбие  жұмысын  ұйымдастырып  оны  құқықтық  мəдениет 
қалыптастыруға  бағыттау  керек.    Мұнда  оның  тиімділігін  арттыру 
мақсатында  педогогикалық  ұтымды  əдəстердің  барлығын  қолдау  жəне 
тартымды  болу  үшін  оның  формаларын  да  үнемі  түрлендіріп  отыру, 
жастардың  қызығушылығын  арттырумен  бірге  оларда  құқықтық 
нормаларды  сақтауға  əдеттену  мүмкіндігін  туындатады.  Бұл  бара-бара, 
есейген  сайын  əркімінің  өз  құқықтық  мəдениетін  өзі  жетілдіруі  мен  өзін-
өзі тəрбиеленуіне тірек болады. 
Құқықтық  саясат  тұжырымдамасына  сəйкес,  нормативтік  құқықтық 
актілердің  сапасын  жəне  тұтастай  алғанда  мемлекеттік  аппаратта 
құжаттармен 
жұмыс 
мəдениетінің 
деңгейін 
айқындайтын 
заң 
техникасының  деңгейін  тұрақты  жетілдіру  жəне  арттыру  қажет.  Бұл 
ақпараттық  технологияларды  кеңінен  енгізумен  байланысты,  яғни  
"электрондық үкімет" инфрақұрылымын жасау қазіргі кезде іске асқан.  
«Жасыл  экономиканы»  дамытуға  салынатын  инвестициялар 
тартымды  болуы,  ал  бұл  үшін  ынталандыруларды  ресурс  үнемдеуші 
құндылықтарға  негізделген  құқықтық  мəдениетті  қалыптастыра  отырып, 
қолданыстағы  құқықта  көздеу  қажет.  Яғни,  біз  кен  орындарын  игеруде 
жоғары  технологиялық  тəсілдер,  инвестициялық  жобаларды  іске  асыру 
кезінде  жоғары  экологиялық  стандарттарды  сақтау,    кадрларды  тарту 

жүктеу/скачать 2,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: