–Талай арыстарды соғыстың жалмағаны рас

–Талай арыстарды соғыстың жалмағаны рас. 

Аманғалидың  артында  қандай  шығармалары 

қалды?

–  Жақында  Облыстық  әмбебап  кітапханасына 

барып  жоғарыда  есімі  аталып  өткен  ұстазымыз 

Темірбек Қожакеевтің құрастыруымен 1977 жылы 

«Жазушы»  баспасынан  шығарылған  Аманғали 

Сегізбаевтың «Дала жұлдыздары» атты әңгімелер 

мен фельетондары топтастырылған кітабының бар-

жоқтығына  сұрау  салып  едім.  Абырой  болғанда, 

біреуі табылды-ау. Таралымы – 34 мың екен. Қазіргі 

кітап таралымымен салыстырсаң аспан мен жердің 

арасынан да алшақтау шығар, деген ой есіңе еріксіз 

оралады. Кітапқа филология ғылымының докторы, 

профессор Т.Амандосов пен филология ғылымының 

кандидаты,  жазушы  М.Мағауин  рецензия  жа-

зыпты.  Жазушының  бұл  тұңғыш  кітабына  оның 

небары  ірілі-уақты  он  бес  шығармасы  енгізілген.  

Өйткені  автордың  жазғандарының  қолжазбалары 

сақталмаған,  жарияланғандары  жинақталмаған. 

Газет-журналдарда  басылғандарының  бәрін  де 

қолмен көшіруге тура келген. Бұл орайда профес-

сор  Б.  Кенжебаев  пен  журналист  Н.Мағзұмовтың 

сіңірген еңбектері аса зор. 

Көлемі жүз беттей ғана кітапты бас алмай, бір 

кеште  оқып  шықтым.  20-30  жылдардағы  дәуір 

сипаттамалары  -      керітартпа  әдет  -  ғұрып,  салт 

-  сана,  әйел  теңсіздігі,  байлар  мен  кедейлердің 

күресі,  дүмше  қожа-молдалардың  айуандық  іс-

әрекеттері,  қалыңмал  және  басқа  да  тұрмыстың 

көлеңкелі  жәйттері  көз  алдыма  көлбеңдеп  тұра 

қалды.  Бақытсыз  әйелдердің  зарлы  дауыстары, 

құлдықта, қорлықта жүрген ер-азаматтардың, аш-

жалаңаштардың  күңіренген  үні  құлаққа  шалынып 

жүрегімді тебірентті. Жас балалардың жабырқау, 

мұңды, аянышты бейнелері елестеп, түпсіз терең ой-

қиял тұңғиығына батырды. Аманғали Сегізбаевтың 

шығармаларын  оқығаннан  түйгенім:  қаламгер 

өз  кейіпкерлерінің  образын  өте  шебер  сомдаған, 

оларды,  түр-тұлғасын,  қимыл-қаракетін,    мінез-

құлқын, жеке басының адамгершілік қасиеттерін жіті 

суреттегені, төрт мезгілдегі табиғат құбылыстары 

мен  кейіпкерлердің  көңіл-күйі  сабақтаса  өріліп, 

оқырмандарды алдын-ала оқиға желісінен хабар-

дар  етеді;  қай  шығармасынан  да  айшықты  сөз 

мәйегі сирек кездесетін теңеулер, фразеологиялық 

тіркестер  орынды  қолданылған  мақал-мәтелдер 

жиі  кездеседі.  Сөзіміз  дәледі  болу  үшін  кейбір 

шығармаларынан мысалдар келтірейік. «Базылбек» 

деген әңгімесінде автор кейіпкерін оқырмандарға 

былайша таныстырады: «Үстінде көк шұға желең, 

аяғында  резеңке,  әміркен  мәсі,  белінде  жібек 

белбеу,  басында  құндыз  бөрік,  қолында  алтын 

балдақ, екі беті қып-қызыл, дөңгелек көзді, жалпақ 

маңдайлы, қиылған жіңішкелеу қасы бар, Базылбек 

қисайып бір жағында отыр... Шынында Базылбек 

мақтауға сыятын жігіт. Ол әрі оқыған ашық пікірлі, 

әрі  халыққа  да  жағымды,  жұрт  ұнатпайтын  теріс 

мінезі жоқ. Оңды қияпатты, дін ашар сөзге шебер, 

бас қосқан жерде жұртты бір күлдірмей қоймайды. 

Базылбек  өз  қатарының  алды...  ».    Кейіпкер 

сырт  көзге  осылай  көрінеді.  Әңгіменің  желісінде 

байқалғандай, Базылбек жұрт айтқандай керемет 

жігіт  емес,  ол  шынында  дүниемен  қайғысы  жоқ, 

жөндеп бала оқытуы да шамалы. Аңдығаны... қыз, 

баққаны  ойын...  Кеш  болса  іздегені  алтыбақан. 

Ешбір уайымды өңінде түгіл, түсінде көрген емес 

секілді. Ол соңғы кезде қарт ойнауды кәсіпке ай-

налдырып, төрт-бес жылдың ішінде ұтылумен бо-

лады. «Осы сапарында,- дейді автор,- жиырма пұт 

бидайдың ақысымен бір қашар, бір өгіздің пұлын 

«Қазақ журналистикасындағы ардақты 

есім – Аманғали ұмытылуға тиісті емес»

дейді жазушы Ғұмар АХМЕТЧИН

C

M

Y

K

17

ЖУРНАЛИСТИКА ШЫҒАРМАШЫЛЫҚҚА НЕГІЗДЕЛЕДІ

логына енгізілген және республикамыздың барлық 

аймақтарына тарайды. 

Университеттік «Білім жарысы» газетінің алғашқы 

саны  1998  жылдың  22  наурызында  шықты. 

Газеттің  «Білім  жарысы»  деп  аталуының 

өзі  А.Байтұрсыновтың  мақаласымен  аттас 

және  студенттер  газеті  де  А.Байтұрсынов 

дәстүрлерін  берік  ұстап,  білім  және  тәрбие 

беру функцияларын қатар атқарып келеді.

Студенттер газет материалдарының негізгі 

авторлары  -  әртүрлі  халықаралық  және 

республикалық байқаулардың жеңімпаздары. 

2012 жылы «Білім жарысы» газеті студенттік 

БАҚ арасында Алматыда өткен халықаралық 

форумға,  2013  жылы  Челябі  қаласында 

өткен (300 қатысушы болған) халықаралық 

фестивальға қатысып, «Үздік жастар газеті» 

номинациясы  бойынша  екінші  орынға  ие 

болды.

2000  жылы  кафедра  жанынан  құрылған 

оқу-телевизиялық  студия  соңғы  жылда-

ры  студенттердің  сандық  технологияны 

игеру  мақсатында    заманауи  техника-

мен  жабдықталған.  Телестудияның  негізгі 

функционалдық  мақсаты  -  студенттердің, 

болашақ  тележурналистердің,  бейнебаян 

түсіру,  дыбыстық  және  бейнелік  монтаж 

жасауға  машықтану,  телережиссураның 

негізі  микшерлік  және  режиссерлік  пульттің 

мүмкіндіктерін меңгеру.

Оқу-телевизиялық  студиядағы  жұмыс 

шығармашылық  атмосфера  тудыруға,  оқу 

үдерісін тәжірибемен ұштастыруға мүмкіндік 

береді.  Телестудия  бейнекамералар  мен 

сандық  монтажға  арналған  компьютерлік 

бағдарламалармен қамтамасыз етілген.

«Жастар» радиосы 2010 жылы құрылған 

университетіміздегі  ақпараттық-сазды 

бағдарламаларды  тарататын  радио  желісі. 

Студенттерге  арналған  әндер,  авторлық 

бағдарламалар,  хабарландырулар  мен 

құттықтаулар  екі  тілде  шығарылып  отыра-

ды. Күнделікті жаңалықтармен қатар «Күлкі 

керуені»,  «Мәңгілік  алау»,  «Қайырлы  күн!», 

«Поэзия  жауҺары»,  «Университет-тарих 

толқынында»,  «Ақ  тілек»  атты  авторлық 

радиобағдарламалар  да  эфирге  беріліп 

тұрады.

Сонымен қатар оқыту барысында жұмыс 

берушілердің  талап-тілегін  ескеріп,  сапа-

лы,  білікті  маман  даярлап  шығару  қолға 

алынған.  Осыған  байланысты  «Журнали-

стика»  мамандығы  бойынша  Қамқоршылар 

кеңесі  құрылған  болатын.  Кеңестің 

құрамына  Қостанай  облысы  бұқаралық 

ақпарат  құралдарының  жетекшілері  кіреді. 

Қамқоршылар  кеңесінің  ұсынысы  бойынша 

сабақ  кестесінде  «шығармашылық  күн» 

енгізіліп, студенттердің тәжірибелік жұмысы 

БАҚ-пен тікелей байланыста, яғни өндірістегі 

тәжірибеге бағытталып жүргізілуде.

Амангелді ШӨРЕНТАЕВ

C

M

Y

K

C

M

Y

K

18

А.Байтұрсынов атындағы 

Қостанай мемлекеттік 

университеті

Қостанай  мемлекеттік  университеті  –  Солтүстік 

Қазақстандағы  негізгі  білім  беру  мекемесі,  аумақтағы 

ғылыми  және  мәдени  орталық.  Бұл  мемлекеттік 

мәртебедегі жоғарғы оқу орынының көпжылдық дәстүріне 

қаныққан биік дәрежедегі сапалы білім алудың кепілі.

Еңбек  нарығында  сұранысы  кең  мамандықтар 

қатары – университет 34 бакалавриат мамандығы, 21 

магистратура  мамандығы  және  4  PhD  докторантура 

мамандығы бойынша кадрларды дайындайды.

Қазіргі заманауи білім беру технологиялары – сту-

денттерге  болашақ  жұмыс  орнына  байланысты  өзінің 

оқу бағдарламасын әзірлеудің, ең үздік оқытушыларды 

таңдаудың, қазіргі заманауи жабдықтарды қолданудың, 

өндірістік  ортада  оқудың,  бизнес-жобаларды  әзірлеуді 

үйренудің  мүмкіндіктерін береді.

Практикаға  бағытталған  оқыту  –  әлеуетті  жұмыс 

берушілер  өздеріне  қажет  мамандарды  дайындауға 

тікелей қатысады: олар оқыту курстарын қалыптастыруға 

қатысады,  сабақтарды  өткізеді.  Оқу  сабақтары  мен 

практикалар  тікелей  кәсіпорындарда,  кафедралардың 

кәсіпорындардағы филиалдарында өткізіледі.

Еуропалық білім беру кеңістігіндегі тығыз инте-

грация – академиялық ұтқырлық аясында, халықаралық 

жобалар мен студент алмасу бағдарламалары «Темпус», 

«DAAD» және басқалар арқылы студенттер қазақстандық 

және шетелдік ЖОО-да оқу және тәжірибе алуға болады. 

Италия, Германия, Финляндия, Австрия, Испания, Поль-

ша,  Чехия  Республикасының  белгілі  университеттері 

А.Байтұрсынов КМУ-дың серіктестері болып табылады.

А.Байтұрсынов атындағы ҚМУ-да оқуды таңдаудың басты себептері:

Бай материалдық-техникалық база.

Дәрісханалар. «Білім орталығы» білім-ақпараттық кешені. Спорт кешендері.

 Тракторлар мен автокөліктерді оқыту цехы. Медиа-студия. Ветеринарлық клиника.

Студенттерді әлеуметтік қолдау – ЖОО грант-

тары: ректордың «Үміт», «Мәдениет», «Тілдамыту» 

және академик Кенжеғали Сағадиев атындағы білім 

гранттары  студенттерге 

100%,  университеттің 

күндізгі бөлімінде оқитын жетістіктері жоғары (GPA 

4.0) студенттерге конкурстық негізде оқу ақысынан 

бір  семестрге 

100%  жеңілдік,  ата-анасы  (балалар 

үйлері  мен  мектеп-интернаттар)  жоқ  университет 

студенттері  үшін  оқу  ақысы

  50%  және  университет 

жатақханасында тегін тұру, ұлттық және халықаралық 

деңгейде  ғылым,  мәдениет  және  спорт  жетістіктері 

үшін студенттерге оқу ақысынан 

25%, 50% және 100% 

жеңілдіктер қарастырылған.

С п о р т т ы   д а м ы т у ,   ғ ы л ы м и   ж ә н е 

шығармашылықпен айналысу мүмкіндіктері – уни-

верситетте  студенттердің  жеке  қабілеттерін  дамыту 

үшін  барлық  жағдайлар  жасалған.  Спорттық  секция-

лар,  студенттік  «Өнер»  студиясы  (вокал,  музыка,  хо-

реография және поэзия мен импровизация), КВН және 

оның  көшбасшысы  -«13  район»  командасы,  «Ахмет 

ұрпақтары» дебат клубы және тағы басқалар.

«Ахмет ұрпақтары» дебат клубы.  «Өнер» студиясы.  Көңілді тапқырлар клубы.

Мамандықтар

Білім беру бағдарламалары

Қосымша пән

(4 баллдан

кем емес)

Бейімдікпән

 (7 баллдан 

кем емес)

Гуманитарлық әлеуметтік факультет , тел. 51-11-44

Филология:

Қазақ тілі

1. Аударма ісінің аспектілері (кадрлық іс)

2. Кітапхана ісі

Әдебиет

Ана тілі

Филология: орыс тілі

1. Аударма ісінің аспектілері (кадрлық іс)

2. Кітапхана ісі

Орыс әдебиеті

Ана тілі

Аударма ісі

1. Мәдени аралық коммуникация саласындағы аударма

2. Аударма және менеджмент негіздері

Шетел тілі

Шетел тілі

Шетел тілі филологиясы

1. Қолданбалы лингвистика және мәдени аралық коммуникация

2.БАҚ-да  жұмыс  атқару

Шетел тілі

Шетел тілі

Психология 

1. Психология өндірісте

2. Психология білім жүйесінде

Биология

Биология

Журналистика

1. Казіргі  бұқаралық ақпарат құралдары

2. Қоғаммен байланыс

Шығармашылық емтихан

Шығармашылық

емтихан

Тарих және құқық факультеті, тел. 51-11-53

Құқықтану

1. Қылмыстық-құқықтық қызмет

2. Кәсіпкерлік қызметті заңмен қамтамасыз ету

3. Азаматтық-құқықтық қызмет

4. Әкімшілік-құқықтық қызмет

Дүние жүзі тарихы

Дүние жүзі тарихы

Талапкер–2015

C

M

Y

K

19

Аймақтану

1. Аумақтық-административті басқару

2. Консультативтік-сарапшы қызмет

Шетел тілі

Шетел тілі

Тарих

1. Тарих және этноконфессионалды қатынас

2. Мұрағат ісі және құжаттану

Дүние жүзі тарихы

Дүние жүзі тарихы

Экономикалық факультет, тел. 55-84-50

Экономика

1. АӨК экономикасы

2. Өнеркәсіп экономикасы

География

Математика

Менеджмент

1. Коммерциялық менеджмент

2. Агроөндіріс менеджмент

География

Математика

Есеп және аудит 

1. Коммерциялық өндіріс секторындағы есеп

2. Агро өндіріс секторындағы өндіріс

3. Бюджеттік ұйымдардағы есеп

География

Математика

Қаржы

1. Банк ісі

2. Қаржылық менеджмент

География

Математика

М е м л е к е т т і к   ж ә н е 

жергілікті басқару

1. Мемлекеттік басқару

2. Жергілікті басқару

География

География

Математика

Математика

Маркетинг

1. Коммерциялық маркетинг

2. Агроөндіріс  маркетинг

География

Математика

Ақпараттық технологиялар факультеті, тел. 51-11-98

Математика

1. Математиқалық және компьютерлік моделдеу

2. Сақтандыру және актуарды математика

Физика

Математика

Информатика

1.Компьютерлік графика және дизайн

2. Компьютерлік желілер және телекоммуникация

Физика

Математика

Ақпараттық жүйелер

1. Телекоммуникациядағы байланыс және басқару

2. Қаржы және экономикадағы ақпараттық жүйелер

Физика

Математика

Есептеуіш  техника  және 

бағдарламалық  қамтамасыз 

ету

1. Басқарудағы қорлаған автоматтандырылған жүйені бағдарламалық қамту

2. Дизайн и визуальная анимация

Физика

Математика

Инженерлік-техникалық факультет, тел. 55-85-17

Аграрлық  техника  және 

техналогиялар

1. Өндірістік-технологиялық қызмет

2. Сервисті-пайдалану қызметі

Физика

Математика

Технологиялық  машина-

лар және жабдықтар

1. А/ш машина құрылысы

2. Металды өңдеу

Физика

Физика

Көлік,  көліктік  техника 

және технологиялар

1. Автомобильдерді техникалық пайдалану

2. Автосервис және фирмалық қызмет

Физика

Математика

Физика

1. Радиофизика және электроника 

2. Прикладная физика

Физика

Физика

Электроэнергетика

1. Электр қондырғыларын пайдалану

2. Электр қондырғыларын монтаждау және қалпына келтіру 

Физика

Математика

Аграрлық-биологиялық факультет, тел. 55-84-63

Биология

1. Ландшафты дизайн

2. Орман тану

Биология

Биология

Экология

1. Биоэкология

2. Геоэкология

Биология

Биология

Азық-түлік  өнімдерінің 

технологиясы

1. Консерві және тағамдық концентраттар технологиясы

2.  Қоғамдық  тамақтандыру  және  арнайы  тағайындалынған  өнімдер  техноло-

гиялары 

Химия

Химия

Өңдеу  өндірісінің  техно-

логиясы

1. Астықты сақтау және өңдеу технологиясы

2. Нан, макарон және кондитер бұйымдарының технологиясы

Химия

Химия

С т а н д а р т т а у , 

сертификаттаужәне  метро-

логия

1. Астық кешеніндегі стандарттау, сертификаттау және метрология

2. Өңдеу кешеніндегі стандарттау, сертификаттау және метрология

Физика

Математика

Агрономия

1. Егіншілік

2. Малазығын өндіру

Биология

Биология

Ветеринарлық және мал шаруашылық технологиясы факультеті, тел. 55-85-68

Биотехнология

1. Ветеринарлық биотехнология

2. Мал шаруашылығындағы биотехнология

3. Өсімдік шаруашылығындағы биотехнология

Биология

Биология

М а л   ш а р у а ш ы л ы ғ ы 

өнімдерін  өндіру  техноло-

гиясы

1. Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясымен өңдеу негіздері

2. Мал шаруашылығындағы селекция және биотехнология

Биология

Биология

Ветеринарлық медицина

1. Емдік іс

2. Кинология және фелинология

Биология

Биология

Ветеринарлық санитария

1. Азық-түлік қауіпсіздігі

2. Ветеринарлық-санитарлық бақылау

Биология

Биология

Қосымша ақпаратты біздің веб-сайттан алуыңызға болады: www.ksu.edu.kz

Қабылдау комиссиясының мекенжайы: Қостанай қ., Абай д-лы 28, каб.114,

 тел. 55-81-00, 55-84-55.

E-mail: kgu_centr_prof_trud@mail.ru