Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011
Қимыл-қозғалыстың бұзылуының зерттелу тарихы
жүктеу/скачать 1,6 Mb. Pdf көрінісі
|
tebenova-arnaiy-psih
| Қимыл-қозғалыстың бұзылуының зерттелу тарихы
Қимыл-қозғалыста бҧзылуы бар адамдардың, клиникалық және психикалық ерекшеліктерін зерттеу, сондай-ақ олардың әлеуметтік бейімделу мҥмкіндіктерін зерттеу жҧмыстары, ХІХ ғасырдың орта шенінен басталды. В.Литтл алғаш рет, қимыл- қҧрсақішілік және тууда, сал ауруына ҧшыраған балалардың қозғалыс бҧзылуының клиникалық сипаттамасын жасады, сонымен бірге, олардың тіл мҥкістіктері мен жеке тҧлғалық даму ерекшеліктеріне сипаттама берді. «Ресейде ХІХ ғасырдың басында, қимыл-қозғалыстың бҧзылуы бар балалар мен жасӛспірімдерге кӛмек беру мәселесімен Г.И.Турнер айналысты. Ол зақымданған аяқ- қолдарға ортопедиялық коррекция жасауға талпынды. Оның басшылығымен еңбек шеберханасы ашылды, онда қимыл- қозғалысында бҧзылуы бар ҧл балаларды кәсіп тҥрлеріне ҥйретті. Бірінші дҥниежҥзілік соғыс және одан кейін болған полиомиелит эпидемиясы, кӛптеген адамдардың тірек-қимыл аппаратының бҧзылуына әкеп соқтырды, полиомиелит адамдардың әр жасында және әртҥрлі басқа науқастардың, әскери жарақаттардың ----------------------- 21 1 Логопедия. Под ред. Л.С.Волковой, С.Н.Шаховской. – 3-е из. перераб.и доп.- М.:ГИЦ «Владос», 2003. – С.49-50. 2 Мастюкова Е.М., Ипполитова М.В. Нарушение речи у детей с церебральным параличом. – М., 1985.С.56. салдарынан, басқа себептерден пайда болды. Тірек-қимыл аппараты бҧзылған адамдарды реабилитациялау мен әлеуметтік бейімдеу, қоғамдық-саяси мәселеге айналды. Бҧл мәселені шешуде қимыл-қозғалыс патологиясы бар адамдардың рӛлі ерекше болды. Олардың ішінде Америка президенті Ф.Рузвельт, австралиялық жазушы–журналист А.Маршалл, американдық дәрігер Д.Фелпс бар. Олардың ӛмірі мен қызметі қимыл-қозғалыс кемістігі бар, тіпті ӛздігімен жҥре алмайтын адамдардың қоғамдық жҧмыстарында тамаша жетістіктерге жетуге мҥмкіндіктері болатынына дәлел болды. АҚШ дәрігері Д. Фелпс, ауыр сал ауруынан зардап шегеді, бірақ екі дҥниежҥзілік соғыстың аралығында, дәрігерлік мамандық алып ҥлгереді, ол церебральды сал ауруына ҧшыраған балаларды зерттеуге кіріседі. Ол қоғамға осы церебральды сал ауру балалардың жоғары интеллектуалды қабілетінің болатынын, нәзік, сезімтал психикасы барлығын дәлелдейді. Оның жинаған ғылыми мәліметтері, қоғамның назарын аударады, ғылыми қызығушылық тудырады, сӛйтіп, бҧл балаларға қоғам тарапынан жанашырлық кӛрсету, оларды белсенді әлеуметтік ҥдеріске араластыру сияқты жетістіктерге әкеледі. Бҧл ӛз кезегінде, қоғамның дене бітімдік кемістіктері бар адамдарға деген кӛзқарасын ӛзгертеді, әрі дәрігерлердің, педагогтардың, психологтардың тірек-қимыл аппараты бҧзылған адамдарды зерттеуге деген қызығушылықтарын оятады, бҧл медициналық және психологиялық–педагогикалық коррекция әдістерінің қҧрылуына ықпал етеді. ХХ ғасырдың 50–60 жылдарында Венгрияда тірек-қимыл аппараты бҧзылған балалардың қимыл–қозғалыстарын тҥзетуге бағытталған реабилитациялық жҧмыстар, яғни қимыл-қозғалыс бҧзылуын жеңуге ҥйретуде, жетекші рӛл атқаратын кондуктивті педагогика пайда болды» 1 . Кеңес Одағында мҧндай балаларды емдеу әдістерін жасауға айрықша ҥлес қосқан ғалым К.А.Семенова, оларды 22 арнайы оқыту мен тәрбиелеу жҥйесін жасаған М.В.Ипполитова. Қазіргі кезде тірек-қимыл аппараты бҧзылған балалардың -------------------- 1 Основы специальной психологии/ Под ред. Л. В. Кузнецовой. —М.: «Академия», 2002. — С.48. клиникалық–психологиялық ерекшеліктері туралы, оқыту мен тәрбиелеу мәселесі туралы деректерден, ҥлкен кӛлемді материал жинақталған, сӛйтіп, арнайы психологияның бҧл саласы шетелдерде, біздің елімізде де жедел даму ҥстінде. жүктеу/скачать 1,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|