Талаптану деңгейі мен ӛзін-ӛзі бағалау арасындағы алшақтықтар

3. Талаптану деңгейі мен ӛзін-ӛзі бағалау арасындағы алшақтықтар. 
Алшақтықтың нормасы ретінде 8-ден 22 баллға дейін, бұл дегеніңіз оқушының ӛзінің 
алдына қоятын мақсатына, шынайы ұмтылатынын білдіреді. Талаптану кӛбінесе ӛзінің 
мүмкіндіктерін бағалауда тұлғалық дамуына стимул болатын жайтты білдіреді. 
Алшақтық 1-ден 7 баллға дейін болғанда, әсіресе талаптану деңгейі мен ӛзін-ӛзі 
бағалау деңгейі толығымен сәйкес болғанда, талаптану тұлғаның бір немесе басқа 
жақтарының дамуына стимул болмайтынын кӛрсетеді. 
Алшақтық 23 балл және одан жоғары болғаны талаптану мен ӛзін-ӛзі бағалау 
деңгейлерінің ӛзара күрт үзіліуін сипаттайды. Мұндай үзілу оқушының ұмтылысы мен ӛзі 
үшін мүмкін дейтіннің арасындағы қарама-қайшылықты білдіреді. 
Талаптану деңгейі мен ӛзін-ӛзі бағалаудың дифференцияциялануы. 
Дифференцияцияланудың бағасы, яғни жоғары талаптану деңгейі мен ӛзін-ӛзі бағалаудың 
түрлі шкалалары бойынша бір сыналушыдағы алшақтық бір немесе басқа 
дифференцияциялану дәрежесі орташа екені байқалады. 
Тӛменгі кестеде талаптану деңгейі мен ӛзін-ӛзі бағалаудың сандық сипаттарының 
үлгісі кӛрсетіледі. 
Кесте 1- Талаптану деңгейі мен ӛзін-ӛзі бағалаудың сандық сипаттамасы. 
Параметр 
Сандық сипаттамасы (балл) 
Тӛмен 
Орташа 
Жоғары Ӛте жоғары 
Талаптану деңгейі 
60-тан тӛмен 
60-74 
75-89 
90-100 
Ӛзін-ӛзі бағалау 
45-тен тӛмен 45 
45-59 
60-74 
75-100 
Нҧсқау: «Кез-келген адам ӛзінің қабілеттерін, мүмкіндіктерін, мінезін және т.б. бағалайды. 
Әр сапаның даму деңгейін, тұлғалық адами жақтарын жобамен тік сызықтармен бейнелеуге 
болады, тӛменгі нүктелері ең тӛмен даму деңгейін, жоғарғы нүктелер ең жоғары даму 
деңгейін білдіреді. Сіздерге аталған жеті сызық ұсынылады. Олар: 
1. денсаулық; 
2. ақыл, қабілеттер; 
3. мінез; 
4. құрадастар арасындағы беделі; 
5. ӛз қолымен кӛп нәрсені істей алу, шебер қолдар; 
6. сырт пішіні; 
7. ӛзіне сенімділігі. 
«Әр сызықта сызықшамен (-) ӛзіңіздегі дамыған сапаны, тұлғалық жақтарыңыздың сол 
сәттегі жайын қалай бағалағаныңызды белгілеңіз. Содан соң (х)-мен осы сапалардың, 

168 
жақтардың қандай деңгейде болғанына қанағаттанар едіңіз, ӛзіңіз үшін мақтаныш сезімі 
болар деңгейін белгілеңі».