Лекция Молекулалық биология пәні Молекулалық биологияның даму тарихы Молекулалық биологияның зерттеу әдістері мен болашағы. Нуклеин қышқылдарының толық сипаттамасы



Pdf көрінісі
бет29/49
Дата21.04.2023
өлшемі0,73 Mb.
#85010
түріЛекция
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   49
Байланысты:
1-лекция

аллельдер (псевдогендер) деп атайды. Бір геннің нағыз аллельдері мен 
псевдоаллельдерінің жалпы саны 4п дәрежесіне тең, бұл жерде n – осы гендегі 
нуклеотидтер жұптарының саны.
Ген аллельдері хромосоманың бір локусында (учаскесінде) орналасады және бір 
локуста аллельдердің тек біреуі ғана болады. Бұл ген аллельдерінің балама ( 
альтернативті) күйінде болуына алып келеді. Егер түр генофондында бір ген бір мезгілде 
екі аллельден көп мөлшерде кездесетін болса, онда мұны көпшілікті аллелизм деп 
атайды. Мысалы, АВО қан топтарын анықтайтын і геннің 3 аллелі белгілі: іА, іВ, іО, сол 
сияқты гемоглобин (Нв) геннің 130-ден астам аллельдері белгілі, иммуноглобулин гені 
де көпшілікті аллельзимге ие.


Гендердің жіктелуі түрліше болып келеді, мыс. аллельді, аллельсіз гендер; летальды, 
жартылай летальды гендер;структуралық (құрылымдық) гендер, модуляторлық гендер, 
реттеуші гендер т.б.
Структуралық (құрылымдық) гендерге – ферменттерді, рибосома ақуыздарын, 
гистондық ақуыздарды, РНҚ молекулаларын анықтайтын гендер жатады.
Модуляторлық гендерге ингибиторлар және супрессорлар, интенсифкаторлар және 
модификаторлар кіреді. 
Реттеуші гендерге структуралық гендердің экспрессиясын реттейтін гендер – 
энхансерлер, операторлар, промоторлар, аттенюаторлар, терминаторлар т.б. жатады.
Қызметтік белсенділігіне қарай гендерді – конститутивтік, реттелуші гендер, 
қозғалғыш генетикалық элементтер - транспозондар т.б. деп бөледі.
Конститутивтік гендер дегеніміз – ағза онтогенезінің барлық сатыларында және 
барлық жасушаларда үнемі актив экспрессияланатын гендер. Бұл гендердің өнімдері 
(РНҚ,ақуыздар, рибосома ақуыздары, гистондар т.б.) жасушалардың негізгі тіршілігін 
қалыптастырады, сондықтан олар кез – келген жасушалардың тіршілігі үшін қажет,
оларды кейде « тұрмыстық» гендер деп те атайды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   49




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет