ЖҮЗУДІ БАСТАУ (СТАРТ) ТӘСІЛІ

Ал трамплиннен суға секіргенде тұғырдан алынатын 
бастау бес кезеңнен тұрады: 1) бастапқы қалып; 2) дайындық 
және секіру; 3) құлдилап барып суға сүңгу; 4) судың ішімен 
жылжу; 5) судың бетіне қалқып шығып, жүзе бастау. 
Тұғырдан (тумбочкадан) алатын бастау (старт). 
Бастапқы қалып жүзушінің тұғырдан жақсы секіріп, жоғары 
нәтижеге жетуіне жағдай туғызуға тиіс. 
28 

Бастапқы қалып әрбір жүзгіштің өзіндік ерекшелігіне 
байланысты. Олардың әрқайсысының ұтымды бастапқы қалыбы 
болуы мүмкін: екі табанның ара алшақтығын 15-20 см 
шамасында қатар қойып, саусақтарымен тұғырдың су жақтағы 
ернеуін қапсыра ұстап, 135-160
0 
шамасында тізе буынын бүгіп, 
45-60
0 
мөлшерінде суға еңкейе, екі қолды артқа қарай екі жаққа 
созып – бейне ұшуға дайын құстай көріністі елестетеді. Бұл 
кезде дененің ауырлық орталығы бастау тұғырының алдына 
қарай ауысады. 
Дайындық және секіру кезеңі. Суға секіруге бұйрық 
берілген бойда жүзгіш дереу тұғырдан аяғының ұшымен қатты 
итеріп қалып құлдилайды. Ол үшін еңкейіп, өкшені көтеріп, 
қолды артқа серпу, немесе айналдыру серпу қажет. Осы мезгілде 
ауызбен ішке дем тартылады. Секіру күшін ұлғайту мақсатымен 
тізе буыны бүгіледі, ал қол жоғары сілтеліп барып алға 
созылады. 
Құлдилап келіп суға сүңгу. Ең ұтымды саналатын құлдилау 
бұрышы 15-20
0 
(дене
мен су беті арасы). Дененің бұл жағдайы 
құлдилау шапшаңдығы мен жүзу шапшаңдығын үдетуге кепіл. 
Құлдилау кезінде аяқтың тізе буындары жазылып, қол иық 
деңгейінде созылып, алақан төмен қарап, бас екі қолдың 
арасында – дене екпінімен суға сүңгиді. 
Құлдилау қашықтығы бастау тұғырынан суға сүңгуге 
дейін ерлер үшін 3,5-4 м, ал әйелдерге 3,0-3,5 м шамасында 
болуға тиіс. Құлдилау кезінде дем ішке қарай тартылып, суға 
енер алдында сыртқа шығарылады. 
Судың ішімен жылжу. Суға енген соң жылжу басталады. 
Дененің бату тереңдігі 40-60 см шамасында болу керек. Бұл 
кезде жүзгіш алдымен алға қарай сүңги жылжып барып, жүзе 
жөнеледі. Су ішінде жылжу қашықтығы тұғырдан санағанда 
ерлерге 7-8 м, ал әйелдерге 6-7 м шамасында болады, ал жылжу 
мерзімі ерлер үшін 2,5 секунд, әйелдерге 3,0 секунд. 
Судың бетіне қалқып шығып жүзе бастау. Алғашқы жүзу 
қимылдары әрбір спорттық жүзу әдістеріне байланысты 
орындалады. Кроль әдісімен етпеттеп жүзгенде қимыл аяқтан 
басталады да, қол қимылдарымен жалғастырылады. Брасс 
әдісімен шалқалап жүзгенде есу қимылы қолдан басталады да, 
29 

аяқпен жалғастырылады. Дельфин әдісінде аяқпен 2-3 рет серпіп 
жіберіп, сонан соң қос қолдап есе бастайды да, ішке терең дем 
тартып жүзе жөнеледі. 
Су ішінен алынатын бастау. Шалқалап жүзгенде бастау 
су ішінен бассейннің қабырғасынан итеріп қалып алынады. 
Жүзгіш суға түсіп арнайы жасалған бассейннің қабырғасындағы 
тұтқадан ұстайды. Бұйрық берілгеннен кейін ол екі табанымен 
бассейннің қабырғасын тірейді. Жамбас және тізе буындары 
бүгілулі, тұтқадан қос қолдап мықтап ұстап, денені сәл көтеріңкі 
қалыпқа келтіреді. Бұл кезде тізе екі қолдың арасында, бас 
кеудеге қарап еңкейген. 
Секіру. Орындау бұйрығынан кейін жүзгіш қолын 
тұтқадан босатып, екі табанымен қабырғаны қатты итеріп қалып, 
суға екпінімен құлдилайды. Бұл кезле қол созылып, бастан 
асырылады да, суға енеді. Тізе және жамбас буындары жазылып, 
дене тіктеледі. 
Суға ену және жылжу. Құлдилап келіп суға енген жүзгіш 
дереу жылжи бастайды. Суға ену тереңдігі 40-60 см шамасынан 
аспайды. Бұл кезде жүзгіш сүңги отырып ілгері жылжиды да, 
қалқып шығып, алға қарай еседі. Жылжу қашықтығы бассейн 
қабырғасынан су бетіне қалқып шыққанша ерлерге 6-7 м, 
әйелдерге 5-6 м шамасында болу керек. 
Су бетіне қалқып шығу. Алғашқы жүзу қимылдары аяқпен 
серпуден басталады, сонан соң су бетіне қалқып шығып, екі 
қолды кезектестіріп есе жөнеледі. 

жүктеу/скачать 1,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: