4.5. Жиналан апараттара
сараптама жасау
219
+айталанбалы когортты зерттеулер — абыр алы айталама зерт-
теуді ерекші дісі болып табылады, онда тадал ан объект — жасты
топтар, олар "за жылдар бойы зерттеледі.
+айталанбалы трендтік зерттеулер — "сас іріктемелерде жне бі-
ры ай негізгі жиынтытар аясында леуметтік згерістерді
негізгі
тенденцияларын анытау шін біры ай шаралар жйесін саталуымен
ткізіледі.
айталанбалы жне салыстырмалы зерттеулерді барлы трлері,
сапалы жне санды аспектілеріндегі салыстырмалы к рсеткіштері бо-
йынша елеулі немесе елеусіз згешіліктеріні негіздемесін к рсетеді.
Уа#ыт 'ткен сайын жаа #$былыстар жне %рдістер, алдын ала бол-
жанбайтын жаа леуметтік мселелер пайда болады. Алаш#ы зерт-
теулер дістемелері толыымен #айталама зерттеулерде #олданылмайды.
Б$л жадайда #$жаттарды бір б'лігі негізгі зерттеу #$жаттарын то-
лыымен #айталайды, келесі б'лігі жаадан енгізіледі.
@йымдастыру барысында жаа дістерді енгізу жа дайында айталама
зерттеулер «басы — соы» эксперимент сызбасы бойынша жргізіледі.
леуметтік рдістерді зерттеу барысында салыстырма к лемі зерттеуді
иындытарына байланысты суі ажет. Адамдар ызметтеріні эконо-
микалы жне леуметтік жа дайларында ы
сапалы згерістеріне байла-
нысты біры ай уаыт интервалын олдану маызды.
Зерттеу рдісі барысында алын ан лшемдер еш уаытта абсолютті
трде дл жне наты болмайды, себебі, апараттар жинау барысында
трлі ателіктер: зерттеліп отыр ан мселені таби атына байланысты,
лшем "ралдарыны
ерекшеліктеріне байланысты, іріктеме бары-
сында ы ателіктер, зерттеушіні ателіктеріне жол жіберілуі ммкін.
Осы ан сйкес, апараттарды санды белгісіндегі салыстырушы-
ларды елеулі згешіліктері, оларды бастапы
тіркелуі барысында ы
ателіктеріні к лемін жасыру ажеттілігі туындайды. Б"л кезе оры-
тындылар мен т"жырымдар жасаумен аяталады.
Медициналы-леуметтанулы зерттеу оларды нтижелеріні ден-
саулы сатау саласы тжірибесіне енгізілуімен аяталады. Зерттеуді
міндеттері мен масаттарына байланысты ж"мыс нтижелеріні тжі-
рибиесін іске асыруды трлі дістері олданылуы ммкін: дрігер-
лерді жне та ы баса осы сала а ызы ушы т"л аларды дріс немесе
баяндама трінде жргізілген медициналы-леуметтанулы зерттеу
ж"мысы нтижелерімен таныстыру; (мекеме, аудан, ала, облыс де-
гейінде) б"йрытар, дістемелік н"саулытар, н"самалар жне т.б.
зірлеу; медициналы мекемелерді ызметтерін айта "ру; рацио-
220
IV Блім. Наты медициналы-леуметтанулы зерттеулерді ж"ргізуді...
налды "сыныстар, жаалытарды, ашылымдарды рсімдеу;
баспас зде
жариялау (маала, монографиялар) жне т.б.
Денсаулы сатау саласында ы леуметтанулы сауалнаманы
тиімділігі жеке ЕПМ, аудан, алалар жне айматар бойынша млімет-
тер орыны "рылуы жне леуметтанулы апараттарды жинауды
"дайы жйесін "ру жолымен кшейтілуі ммкін. леуметтанулы а-
параттар оры апараттарды сатау жне жинау шін жне леуметта-
нулы сауалнама нтижелерін динамикалы талдау шін ызмет етеді.
леуметтанулы апараттар орыны материалды базасы ыз-
метін, денсаулы сатау мекемелері немесе органдарында арнайы
"йымдастырыл ан ал ашы леуметтанулы апараттарды м"ра аты
жне орытынды-сараптамалы есептер атара алады. Компьютерлік
технология а негізделген заманауи апаратты технологияларды
дамуы аса крделі математикалы дістерді олдануымен, леумет-
танулы апараттар сараптамасын жасау а жне оны трлі апарат
к здерінде ажетті деректерді жедел іздестіру арылы кейін тжірибеде
олдану шін "за уаыт саталуын амтамасыз етеді.
Достарыңызбен бөлісу: