Оқулық Қазақ тіліне аударған А. М. Марқабаева Жауапты редакторы проф. Т.Қ. Рахыпбеков 2015

90 
II Блім. Медицина леуметтануы
емдеу сапасына не "рлым жо ары талаптар оя бастады, ал, екінші 
жа ынан, емдеу-алдын алу мекемелеріндегі материалды техникалы 
жа дай к п згере ой ан жо. К бінесе б"л жа дайлар наразы науас 
пен б"л жерде кінлі емес дрігер арасында шиеленіске келеді. Осын-
дай шиеленістіболдырмау немесе шешу жолын табу дрігерді з "жы-
мында ы беделін жо арылата тсері с зсіз.
Нарыты экономика жа дайында материалды фактор науас пен 
дрігер арасында ы арым-атынасты крделендіре тсті. Негізгі этика-
лы принцип — ауруды алдында барлы ы те, я ни, науасты жеке 
т"л асы, мртебесі, аржы жа дайына туелсіз арамастан дрігер толы 
жо ары ксіптік біліктілікпен науаса ызмет к рсетуі тиіс. Жаа на-
рыты тжірибелер дрігерлерден трлі атынас талап етеді: «к рсетіл-
ген ызмет шін аша т лейтіндер» (МС, аылы ызмет трлері, жеке 
тжірибе) жне «аз т лейтіндер» (ММС, «бюджеттегілер»). Нарыты 
атынастарды алыптасуына байланысты кінішке арай «дрігерлік 
этиканы» жаа лгісі пайда болды: не "рлым к п аржы т леуге абі-
летті адамдар а со "рлым ерекше ыыласпен арау, тіпті, баса науас-
тарды к зінше де осындай рекеттерге бару беле ала тсуде.
2.2.5. Нау*ас пен д4рігерді' 4леуметтік зара 4рекеттестігі
Дрігер мен науас арасында ы атынастарды медициналы этика 
ережелері к п асырлы ксіптік тжірибе мен жалпыадамзатты са-
палардан бастау алады. Денсаулы сатау дрігерді науаспен серік-
тестігі ретінде тсіндіріледі.
Дрігер нау#асты барлы# 'зіндік рухани лемі #$ндылы#тары, деттері, 
ерекшеліктері бар т$ла ретінде #абылдайды. Дрігер нау#асты тыныш-
тандыра, сендіре, $ялта алады, сонымен #атар, бас#аларды к'зінше нау-
#асты ауруы мен жеке 'міріні #$пия мселелелерін с$рамауы тиіс. Дрігер 
нау#асты 'зіні сын к'зімен #арауымен, менсінбеушілігімен, алаасарлы-
ымен жне д'рекілігімен ренжітпеуі тиіс. Кез келген адам #$рметтеу-
ге лайы#, сонымен #атар, аяушылы##а да лайы#. [кінішке #арай, дрігер 
к'бінесе асыады, нау#асты тыдай алмайды, 'зіні ішкі сезімін, яни, $на-
татындыын немесе $натпайтындыын жасыра алмайды, нау#аспен гі-
мелесу барысында орынды с'з таба алмайды.
Rкінішке арай, науас пен дрігер арасында ы шиеленісті жа дай-
ларды к бінде дрігер д"рыс атынас орната алмайды. Ауруды зерттеу 
рдісінде, науаспен атынаса тсу жне емдеу шараларын жргізу ба-
рысында жеке психикалы реакцияларды стемдік етуі олайсыз сал-
дарлар а келуі ммкін. Кейде науасты психикалы реакциясы оны 

2.2. Медицина леуметтануы пні жне міндеттері 
91
жа дайын ауруына ара анда басымыра айындауы ммкін. Терапия-
лы рдіс науасты белсенділігіне негізделеді, егер б"ндай белсенділік 
болмаса, емдеу шараларыны сері т мендейді
1
.
Науасты зін емдеуші дрігерді та айында ан емшараларын 
орындау дегейі к птеген факторлар а туелді. Біріншіден, науас зі-
не дрігерді айтандарын тсінбеуі ммкін. Біра кейде науас дрі-
герді зіне айтандарын тсінгенімен, оларды орындау шін осымша 
дайындыа, тсіндіруге м"таж болуы ммкін. Екіншіден, науас 
дрігер та айында ан емді басшылыа алмай, зіні білгенін істеуі 
ммкін. Мысалы, дріні м лшерін азайту, емдеу барысында зіліс 
жасау, «дріден "тылу шін» емді тотатуы ммкін
2
. Lшіншіден, "за 
терапия барысында науас немі уаытымен дрілерді абылдау а ау-
арсыз болуы ммкін.

жүктеу/скачать 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: