Нуржігіт Алтынбеков 2) автономды (вегетативті) болып бөлінеді.
Жалпы нерв жүйесінің бір бөлігі болып табылады . Ағзадағы висцеральды қызметті реттеп
отырады . Бұл жүйе ас қорыту жүйесіндегі мүшелердің секрет бөлу процесін , қанның қысымын ,
дененің жылуы мен зат алмасу процесстерін реттейтін жүйе .
Внж физнологиялық ерекшеліктері мен морфологиялық жағынан екіге жіктеледі :
симпатикалық
парасимпатикалық .
Бірақ жалпы екі жүйе де ағзадағы мүшелерді нервтендіруге қатысады . Вегетативті нерв
жүйесінің орталық бөлігі болып табылатын , ол бас миы мен жұлында орналасқан ядролары , ал
шеткі бөлігіне ядролардан шығатын нерв бағаналары , ( талықтары ) түйіндері мен нерв ұштары
жатады .
Вегетативті нерв жүйесінің орталық бөлім ядроларының, экстра- және интрамуральді
ганглийлердің құрылысы
Экстрамуральды ганглия паравертебральды форма симпатикалық магистраль симпатикалық
бөлімге жатады. Превертебральды форма мүшелер айналасындағы симпатикалық және
парасимпатикалық бөлімдерге жатады
Паравертебрильды ганглий омыртқа жотасының екі жағында , ал превертебральді ганглий құрсақ
аортасының алдын ала орналасып , көптеген тармақтарға бөлінеді . Бұларды жоғарғы және төменгі
шажырқай ганглийлері дейді .
Интрамуральды өрімдер көбінесе ас қорыту мүшелерінде , жүректе , қуықта кездеседі . Құрамында
үш түрлі жасушалары ( нейрондары ) болады : Аксоны ұзын эфферентті ( 1 - типті ) – бұларда өте
қысқа көптеген дендриттер болады , ал аксоны ұзын болғандықтан ганглийден алыстап кетеді .
Тең өсінділі афферентті нейрондары ( 18 - типті ) өсінділерінің қайсысы аксон , қайсы дендрит
екені байқалмайды , бірақ бұл өсінділер нейрон денесінен алыс орналасады . Көптеген
зерттеулердің арқасында бұлардан шыққан аксон - типтегі нейрондармеи синапс түзетіні
анықталған . Ш – типті ассоциативті нейрондар . Бұлардың өсінділері көршілес жатқан
нейрондардың дендриттерімен байланысын синапс түзеді .
8. Cенсорлы жүйе (сезім ағзалары). Классификация. Рецепторлы бөлімдердің жасушалық
ұйымдасуының жалпы принципі. Нейросенсорлы және сенэпителиальді рецепторлы жасушалар.
Нерв жүйесі екі бөлімнен тұрады:
1) перифериялық;
2) орталық
Перифериялық нерв жүйесі-1) нервтер 2)нерв түйіндері3) нерв ұштары болып бөлінсе,
Нерв түйіндері (ганглийлер) - орталық нерв жүйеден тыс орналасқан нейрондардың шоғырлары:
1)сезімтал(сенсорлы)
2) автономды (вегетативті) болып бөлінеді.
Сезімтал (сенсорлы ) жұлын нерв түйіндері жұлынның артқы мүйіздерінің бойында орналасады.
Ағзадағы сезу мүшелері сыртқы ортаның әртүрлі әсерлерін қабылдап , нақты бір жүйемен (
кодирявания ) өңдейді де , оны нерв сипап импулъсіне айналдырып , өткізгіш жолдары арқылы ми
қыртысына , қыртыс астына беріп , одан субъективті сезім түрінде жауап алады . Сонымен қоса ,