Алгоритмді сипаттау және ұсыну тәсілдері

цикл денесі>

алг факториал					{ алг қызметші сөзі, аты}
оқу N					{ N мәнін компьютерге енгізу}
k := 1; r := 1					{k–санауыш, r–нәтиже; }
1.	r := r*k				{r! есептеп, қайта меншіктеу}
2.	k := k + 1				{әр цикл сайын 1-ге өсіру}
3.	егер k<= n өту 3				{шартты тексеру}

S =1

S = 0

S=-1

бүтін сан болады. Ал 3.5 тізбегі түрақты шаманың атауы, типі нақты сан болғаны.

D – идентификатор;

XI – идентификатор;

K12C – идентификатор;

1Y – идентификатор емес, себебі цифрдан басталып түр;
M+N идентификатор емес, себебі ішінде арнаулы таңба "+"

бар;

лады.

Алгоритмі	X	Y	Z
	3	7	-
Z:= X	3	7	3
X:= Y	7	7	3
Y:= Z	7	3	3

Алгоритмі	X	Y
	3	7
X:= X-Y	-4	7
Y:= X+Y	-4	3
X:= Y-X	7	3

Х:=Х*Х Х:=2*Х + 1

Х:= Х*Х*Х*Х Ү:=Х + Ү

қысқа алгоритмдердін жазу қажет:

а)у=х⁸; б)у=х¹⁰; в)у=х¹⁵; г)у=х¹⁹.

A B C D

A B C
Алгоритмдеу тақырыбына өздік жұмыс Өздік жұмыстың мақсаты:

есептердің математикалық моделін жасауды үйрену;

математикалық моделі бойынша есептің алгоритмін құру;

алгоритмді құруда алгоритмдік конструкцияларды қолдану;
қолданбалы MS Word, MS Excel.программаларының құралдарын және мүмкіндіктерін неғұрлым іскерлік түрде қолдануды үйрену.
Іске асыру формалары:
1. Тапсырмалардағы барлық есептердің математикалық моделін қоюды, алгоритмді сөздік-табиғи (қадаммен) немесе жасанды алгоритдерік тілмен сипатталуын және блок-схамаларын құруды дәптерде орындау қажет.
2. 2-ші тапсырманы қосымша MS Word редакторында орындау керек.
3. Барлық есептердің алгоритімінің орындалуын, MS Excel-ң мүмкіндіктерін пайдаланып іске асыру қажет.
Нәтижесі:
^ Есептерді алгоритмдеудің барлық кезеңдері сипатталып және MS Excel-ң мүмкіндігімен іске асырылып, алгоритмнің орындалған нәтижесін сарапталып көрсетілуі қажет.

Excel – дегі парақтарда әр есептің математикалық моделіне сәйкес барлық параметрлердің енгізілуі қарастырылып жобалануы қажет.

Y 

5



2



25

Y 





1)

2)

A

B

C

X

(x 1)

(x  2)

а). Берілген функциялар үшін нәтижелерінің табу моделін алгоритм түрінде құрып, блок-схемаларын сызыңыз. Алгоритмде қандай негізгі алгоритмдік конструкция қоллданылады.

басы
x = 0.1

г) Word редарторындағы жазылған файлдың ішінен, Excel программасында ұйымдастырылған алгоритмдік файлға гиперсілтеме жасаңыз.
f(x) = x – sinx функциясының нәтижелері, х аргументінің мәндері [a; b] аралығынан h қадамымен өзгеруіне сәйкес есептелу алгоритімін және блок-схемасын құру қажет. MS Excel – де логикалық ЕСЛИ функциясын қолданып, блок-схема бойынша алгортмнің орындалу нәтижесін кесте түрінде: бірінші бағанада - аргументтің мәндерін, екінші бағанада - соған сәйкес есептелген функцияның мәндерін, сонымен қатар «цикл аяқталды» деген хабарды шығару керек.
Екі бүтін a және b (a>=0, b>=0 және a>=b) сандары үшін, ең үлкен орта бөлшегін (ЕҮОБ) табу алгоритімін және блок-схемасын құру қажет. (Мысалы: a=48, b=18 болсын, онда ЕҮОБ(48,18)=ЕҮОБ
(18,12)= ЕҮОБ(12,6)= ЕҮОБ(6,0)=6). MS Excel программасында құрылған алгоритді іске асырған Парағын дайындап, орындап көрсетіңіз.
Қабырғалары a, b, c үшбұрышының тең қабырғалы екенін анықтайтын алгоритмін және блок-схемасын құру қажет. MS Excel программасында құрылған алгоритді іске асырған Парағын дайындап, орындау керек.
Қабырғалары a, b, c үшбұрышының тең бүйірлі екенін анықтайтын алгоритмін және блок-схемасын құру қажет. Құрылған алгоритді MS Excel программасында іске асырған Парағын дайындап, орындау керек.
Нақты үш A, B, C сандары берілген. Осы сандардың ішінен ең үлкенін табатын алгоритмді құрып блок-схемасын жасау қажет. MS Excel программасында құрылған алгоритді іске асырған Парағын дайындап, орындау керек.
Тест сұрақтары

Алгоритм – ол:

анықтылық;

нәтижелілік;

дискреттілік;

жаппайлық;

түсініктілік.

онда цикл операторының қатысуы;

программалық жолда тек қана бір оператордың болуы;

онда тек қана меншіктеу операторларын пайдаланатыны;

онда шартпен өту операторының қатысуы;
командалардың жазылу ретімен қатаң түрде тізбекпен орундалуы.
4. Суретте блок-схеманың үзіндісі ұсынылған. Ол қалай

аталады:

a. композиция;

b. алдыңғы шартты цикл;

кейінгі шартты цикл;

d. тармақталу;
e. итерация.
Орындалу нәтижесінде, X және Y айнымалыларының мәндерінің орынын ауыстыратын, меншіктеу командаларының тізбегін нұсқаңыз:
X:=X-Y; Y:=X+Y; X:=Y–X;

B:=X; X:=Y; Y:=X;

X:=Y; Y:=X;
Y:=X; B:=X; X:=Y;

C:=X; X:=Y; X:=C.

15;

9.
“Алгоритмнің барлық командалары дәл орындалып, саны шектулі қадамдардан кейін, үрдіс тоқталып, белгілі нәтиже шығарылады”- деген сөйлем алгоритмнің қандай қасиеті:

нәтижелілік;

түсініктілік;

d. дискреттілік;

e. анықтылық.

8. Массив — ол:

a. ортақ атымен аталған саны бекітілген бір типті деректердің

жиынтығы
b. апострофтармен шектелген кез келген символдардың тізбегі;

c. бір тұтас түрінде сипаталатын және өңделетін, әр текті

деректердің жиынтығы;

d. дискіде аты аталған біртипті деректердің жиынтығы;

e. бір әріптен басталатын айнымалылар жиынтығы.

9. Программалауда айнымалының толық сипаттамалары:

a. идентификаторы және типі;

c. идентификаторы және мәні;

d. мәні, типі;

e. идентификаторы, мәні және типі.

аталады?
a. тармақталу;

b. композиция;

c. кейінгі шартты цикл;

d. алдыңғы шартты цикл;

e. тізбекті.

11. N:=3*2; P:=N/2; N:=P+N; P:=P*N меншіктеу командалары

орындалған соң N және P айнымалыларының мәндерін анықтаңыз:

b. 9; 27;

c. 11; 24;

d. 12; 28;

e. 8; 23.

12. Орындалу нәтижесінде, X және Y екі нақты сандарының
үлкені табылатын командалар тізбегін нұсқаңыз:

a. 1) енгізу X,Y, MAX; 2) егер X< Y онда MAX:= X әйтпесе

MAX:=Y; 3) шығару MAX;

b. 1) енгізу X,Y; 2) егер X>Y онда MAX := X әйтпесе MAX:=Y;

3) шығару MAX;

c. 1) енгізу X,Y; 2) егер X=Y онда MAX:= X әйтпесе MAX:=Y;

3) шығару MAX;
d. 1) енгізу X,Y, MAX; 2) егер X>Y онда X:=MAX әйтпесе

Y:=MAX; 3) шығару X;

e. 1) енгізу X,Y; 2) егер X онда X:=MAX әйтпесе Y:=MAX;

Алгоритмнің дискреттілік қасиетінің түйіні мынада:

егер де оның құрылымында бір әрекеттердің тізбегі бірнеше

рет қайталап орындалуы қарастырылса.
Құрылымды программалаудың өте маңызды принципі, мына тұжырымға негізделген:
кез келген алгоритмнің құрылымы дискретті болады;
кез келген күрделі алгоритмді, мына негізгі құрылымдардың көмегімен кұруға болады: тізбекті, тармақталу, циклдік;
қазіргі заманғы компьютер – аппараттық құылғыларымен программалық камтамасыз етудің бір тұтастығы;
шығарылатын есептің формализациялау негізі алгоритді құру болып табылады;
программаны жасаудың міндетті кезеңі ретінде, оны тестілеу
және жөндеу болып табылады.
Суретте блок-схеманың үзіндісі ұсынылған. Ол қалай аталады:

тармақталу;

b. композиция;

c. алдыңғы шартты цикл;

d. итерация;

предикаттық.
17. X айнымалысының қандай бастапқы мәнінде X=X mod 3 командасының орындалу нәтижесі 0 болады:
Х = 3 болса;

3-ке еселі кез келген мәнінде;

0-ге еселі кез келген мәнінде;

Х-ң кез келген мәнінде;

2-ге еселі кез келген мәнінде.

1) A:=3; 2) C:=5; 3) егер A<2 онда C:=(C+A)2 әйтпесе

5;

1;

4.
Алгоритмге тармақталған құрылым енгізіледі, егер:

оған көмекші алгоритмдер енетін болса.

баптау;
көмекші программаға өту;

итерация;

циклдік үрдіс.

дискреттілігі;

нәтижелілігі;

түсініктілігі;

анықтылығы.

Суретте блок-схеманың үзіндісі ұсынылған. Ол қалай

аталады:

a. тармақталу;

b. итерация;

c. деректерді шығару;

өтпе;

3, 2;

5, 1;

1) B:=4; 2) Z:=16; 3) егер B > 6 онда Z:= Z/B2 әйтпесе

5;

7;

4.