ҤШТІЛДІЛІК - БӘСЕКЕГЕ ҚАБЛЕТТІ ЕЛДІҢ БЕРІК ІРГЕСІ МЕН КЕМЕЛ КЕЛЕШЕГІНІҢ КЕПІЛІ
Турашова У.О.,
Қазақстан Республикасы Ақтҿбе қаласы облыстық арнайы (тҥзетім) есту қабілеті бҧзылған балалар мектеп-
интернат-колледжінің бастауыш класс мҧғалімі
Тіл қай ҧлтта, қай елде болса да қастерлі де қҧдіретті. Ол ҽрбір адамға ана сҥтімен бірге еніп,
қалыптасады. Тіл байлығы – ҽрбір елдің мақтанышы. Ол – атадан балаға мирас болып отыратын баға жетпес
мҧра. Қазақ тілі – ҿзінің даласындай кең де, жайдарлы да жалпақ тіл. Тҽуелсіздік жылдары мемлекеттік тіліміз
де оймен бірге жетіліп, қолданыс аясын кеңейте тҥсті. Елбасы жыл сайынғы жолдауларында да, Қазақстан
халқы Ассамблеясының сессияларында да мемлекеттік тіліміздің тірегі ретінде қазақ тілінің ҿрісін кеңейтуді
ҧдайы айтып келеді. Оның халық Ассамблеясын қҧрғандағы мақсаты елін, халқын тҧтастандыру болатын. Ол,
ҽрине, тіл арқылы іске асады. Сондықтан ассамблеяның мемлекеттік тілге қатысты жҧмыстарын бҧрынғыдан да
қарқынды жҥргізіп, ҿзге ҧлт ҿкілдерінің мемлекеттік тіл аясында топтасуына ҧйытқы болуы шарт.
Елбасы 2006 жылдың қазан айында ҿткен Қазақстан халқы Ассамблеясының ХІІ қҧрылтайында «Ҥш
тҧғырлы тіл» туралы идеяны жария етті. Ал 2007 жылы «Жаңа ҽлемдегі жаңа Қазақстан» атты Қазақстан
халқына Жолдауында «Тілдердің ҥш тҧғырлығы» атты мҽдени жобаны кезең-кезеңмен іске асыруды ҧсынды.
Бҧл идеяның негізі мынада: Қазақстанды бҥкіл ҽлем халқы ҥш тілді бірдей пайдаланатын жоғары білімді
мемлекет ретінде тануы керек. Олар: қазақ тілі-мемлекеттік тіл, орыс тілі-ҧлтаралық қарым-қатынас тілі жҽне
ағылшын тілі-жаһандық экономикаға ойдағыдай кірігу тілі. Қазақстандықтар мемлекеттік тілді одан ҽрі
дамытып, орыс тіліне қолдау білдіріп, ағылшын тілін меңгерулері керек. Кҿпҧлтты Қазақстан жағдайында
«Тілдердің ҥштҧғырлығы» мҽдени жобасы қоғамдық ҿзара келісімді нығайтатын маңызды фактор болып
табылады. Тілдердің ҥштҧғырлығы идеясы Қазақстанның бҽсекеге қабілеттілігін қҧруға жҽне дамытуға
бағытталған ҧлттық идеологияның бҿлігі болып табылады.
Ҧлтаралық татулық – мемлекеттік тҧрақтылықтың негізі. Еліміздегі тҥрлі ҧлт ҿкілдерінің татулығы,
ынтымағы ҿзге елдерге ҥлгі боларлықтай екені даусыз. Білім мен ғылымның, экономиканың, бизнестің,
саясаттың, жалпы бҽсекелестіктің қарыштап дамып отырған бҥгінгідей жаһандану кезеңінде Елбасы кҿрегендік
танытып, алдымызға ҥш тілді білу қажеттігін қойып отыр. Ҽсіресе, ҿскелең ҧрпақтың, ел болашағы - жастар
алдында бірнеше тіл білу міндеті тҧр. Жалпы алғанда ―Тілдердің ҥш тҧғырлылығы‖ тіл саясаты бағдарламасы
кҥні кеше ғана айтылған дҥние емес. Президентіміз аталмыш тілдік стратегияны 2004 жылы жария еткен
болатын. Ҽрбір адам ҿз туған халқының, ҿзі ҿмір сҥретін елдің тілін білу қажеттігі – ертеден келе жатқан
245
қағида. Алайда, жаһандану қалыптасқан осы қағидаға тҥзетулер енгізуде. Қазіргі кезде халықаралық қатынас
тілін білу қажеттігі туындап отыр. Бҧл тарихи қажеттілік. Бҧл біздің жастарымыз ҥшін аса қажет.
Бҥгінгі таңда ҥштілділік мҽселесі жҿнінде басқаша кҿзқарас, мемлекеттік тілімізге деген халық арасында
алаңдаушылық бар. Ҥштілділік-нақты тҧлға, ҧжым, халықтың белгілі бір қоғамда қарым-қатынас ҥдерісінде
қажет болған жағдайда ҥш тілді алма-кезек қолдану қҧбылысы. Еліміз бен жерімізге ие болатын жастар ҥш
тілді де қатар меңгеруі тиіс. Бірақ бҧл ҥш тілдің тҧғыры бірдей деген сҿз емес. Қазақстанда бір ғана тҧғырлы тіл
бар, ол мемлекеттік тіл-қазақ тілі. Тҧғыр сҿзі діңгек, қазық деген мағынада қолданылады. Бір шаңырақты
кҿтеру ҥшін ҥш діңгек керек емес. Бір діңгекпен кҿтерілген шаңырақтың жан-жағынан уықтар қадалып, оның
беріктігін қамтамасыз етеді. Біздің алтын діңгегіміз, тҧғырымыз-қазақ тілі, ал жан-жағынан ҿзге тілдер
мемлекеттік тілді қолдап, уық секілді қадалады. Осы ретте, мемлекет басшысы: ―Қазақ тілі ҥш тілдің біреуі
болып қалмайды. Ҥш тілдің біріншісі, негізгісі, бастысы, маңыздысы бола береді. Қазақ тілі – Қазақстан
Республикасының мемлекеттік тілі жҽне оған қамқорлық та сондай дҽрежеде болады. Орыс жҽне ағылшын
тілдерін оқып ҥйрену білімнің, ҧлттың бҽсекеге қабілеттілігін шыңдай тҥсетін, экономикалық
мҥмкіншіліктерімізді арттыратын бірден-бір тетігі. Жаһандануға бейімделуді, заман кҿшінен қалмай, осы ҥш
тілдің ҥйлесіміне қол жеткізу арқылы тілімізді, дінімізді, дҽстҥрімізді, салт-ғҧрпымызды сақтап қала аламыз» –
деген сенімді сҿзі бар.
Жаңа заман талаптарына сай туындаған ҽрбір мҽселенің оң жҽне теріс жағы болады, ҽр тҧлғаның ҿзіндік
жеке пікірі болады. Дегенмен де, жан-жақты қарастырылып, тҥбегейлі зерттеліп бой кҿтерген мҽдени жобаның
маңыздылығын тҥсініп, халық арасында тыңғылықты тҥсіндіру жҧмыстары ҧйымдастырылу керек деген
ойдамын. Ҿскелең ҧрпақтың ҥш тілді: қазақ тілін – мемлекеттік тіл, орыс тілін ҧлтаралық қатынас тілі жҽне
ағылшын тілін халықаралық тіл ретінде оқып ҥйренуге ҧмтылыс жасауы — заман талабы, болашақ ҧрпаққа
қажеттіліктен туындап отыр. Мынандай шарықтау заманында кҿп тілді игергенге ешкімнің таласы болмайтыны
хақ. Сондықтан қазақ, орыс жҽне шет тілдерінің ішінде кҿбіне кҿп қолданылып жҥрген ағылшын тілін жетік
меңгерген ҧрпақ ҿсіріп, оларға ҥлгі бола білу-бҽсекеге қаблетті елдің берік іргесі мен кемел келешегінің кепілі
болмақ. Елдің ертеңі- ҿресі биік, дҥниетанымы кең, кемел ойлы азамат ҿсіру ҥшін бҥгінгі ҧрпаққа ҧлттық
рухани қазынаны ҽлемдік озық ой-пікірмен ҧштастырған сапалы білім мен тҽрбие берілуі қажет. .
Пайдаланылған әдебиеттер:
1.Президенттің Қазақстан халқына жолдауы «Жаңа ҽлемдегі жаңа Қазақстан». Астана. 2007 жыл.
2.Қазақстан Республикасындағы «Тілдерді қолдану мен дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік
бағдарламасы»
3.Т.Ҽбдуҽли «Ҥштҧғырлы тілден тҥңілмейік» Жетісу №31, 2008 жыл.
ТРЕХЪЯЗЫЧИЕ - ОСНОВА ФОРМИРОВАНИЯ ПОЛИКУЛЬТУРНОЙ ЛИЧНОСТИ В МИРОВОМ
ОБРАЗОВАТЕЛЬНОМ ПРОСТРАНСТВЕ
Турсунова Ж.М.,
учитель английского языка СШ № 13 Республика Казахстан, г.Актобе
В Послании Президента Республики Казахстан – Н.А.Назарбаева народу Казахстана «Казахстанский
путь – 2050»: единая цель, единые интересы, единое будущее» обозначена необходимость разработки активных
мер по изучению в школах трех языков. «... Выпускники школ должны знать казахский, русский и английский
языки».
Президент страны Н.А.Назарбаев обозначил конкретные задачи перед казахстанским образованием. Оно
должно стать конкурентоспособным, высококачественным, чтобы выпускники казахстанской школы
могли продолжить обучение в зарубежных вузах. Программа полиязычного образования, внедряемая в
Казахстане, является уникальной, так как обучение на трех языках будет одновременным и параллельным,
одними из ключевых понятий которой являются «трехъязычие», «евразийская поликультурность,
коммуникативность». Это назревшая жизненная необходимость, поскольку интенсивные темпы и уровень
развития науки и техники в мире требуют свободного владения иностранными языками для более
качественного и полноценного получения необходимых теоретических и практических знаний, умений и
навыков. Актуальность этой проблемы обуславливается необходимостью создания инновационной,
полиязычной модели образования, направленной на воспитание поликультурной личности,понимающей роль и
место казахского языка, культуры и истории казахского народа в мировом историческом процессе,
конкурентоспособной в условиях глобализации, мобильной, свободно владеющей тремя языками, готовой к
постоянному самообразованию.
Трехъязычие – это необходимость, о которой говорил в своем Послании Глава нашего государства.
Повсеместный перевод делопроизводства на государственный язык требует глубоких его знаний, интеграция
Казахстана в мировое пространство – знания английского, а русский необходим как язык межнационального
общения. Учащиеся должны знакомиться с каждой единицей языка и речи, исходя из функций речевого
общения. Для этого считаю необходимым учитывать изучение языков в комплексе свойств: лингвистическом,
246
коммуникативном, речевом, когнитивном, эмоциональном, что поможет достичь конечной цели – развития
творческой языковой личности.
В этой связи считаю основным критерием реализации данной программы является знание языков самим
учителем. Изменения в мировом сообществе, большой объѐм информации требуют от учителя постоянного
повышения квалификации. Современный учитель должен войти в мировое информационное образовательное
пространство. Для этого ему следует владеть иностранными языками. Исходя из этого, вузам необходимо
готовить учителей, обладающих высокой инновационной культурой, владеющими тремя языками, научно и
практически подготовленных для успешного внедрения в школах трехъязычия.
А также для дальнейшего успешного развития полиязычного образования необходимо: обеспечение
нормативно-правовой базой; оказания научно-методической помощи; курсовая переподготовка учителей,
семинары-тренинги; оснащение материально-технической базой: приобретение мультимедийных обучающих
программ; издание учебников, учебных пособий, словарей на трех языках; раннее и углубленное обучение
иностранному языку; введение в школах кружков английского и казахского языков для учителей и учащихся;
заниматься самообразованием (репетиторство, обучающие программы, курсы) внедрение на трех языках
прикладных, элективных курсов и курсов по выбору для учащихся профильных старших классов; обмен
опытом, использование современных педагогических технологий.
Так как сама работаю учителем английского языка, то в своей практике придерживаюсь принципа
триединства языков. Например, работая в классах с казахским и русским языком обучения, на уроках во время
работы с новой лексикой использую перевод новой лексики на трех языках. Считаю, что этим самым учащиеся
смогут знать новую лексику на трех языках и в дальнейшем использовать ее в своей речи. Также при работе с
грамматическим материалом также придерживаюсь того, что объяснение этого материала ведется на трех
языках.
С 2013-2014 учебного года в школах Казахстана внедрили раннее обучение английскому языку. Считаю,
что раннее обучение английскому языку, наравне с казахским и русским языками способствует успешному
освоению данных предметов именно в раннем возрасте. Так как в раннем возрасте у детей повышен интерес к
обучению и хорошо развита память, что способствует быстрому и легкому усвоению изученного материала.
Думаю, что это является необходимыми условиями для реализации формирования полиязычной личности.
Лидирующей фигурой в этом процессе конечно является учитель.
Ведь к нему предъявляются высокие требования. В нашей школе практикуется опыт проведения
школьных мероприятий на трех языках. Проводятся интегрированные уроки. Помогает нам в этом применение
инновационных педагогических технологий, развитие критического мышления на уроках. Ежегодно учащиеся
11 классов выбирают английский язык в качестве предмета по выбору на ЕНТ. Выпускники школы учатся на
факультетах английского языка, а также становятся обладателями грантов на обучение по данной
специальности. Показывают высокие результаты по казахскому и русскому языкам на ЕНТ.
В связи с этим в школе ведется систематическая подготовка выпускников 11 классов по языковым
дисциплинам (казахскому, русскому, английскому языкам). В школе имеется мультимедийный кабинет,
оснащенный электронными учебниками на трех языках. Главное в работе - результат. Ведь учащиеся должны
быть готовы к выходу в реальную речевую деятельность. Владение казахским, русским и английским языками
становится в современном обществе необходимостью и в профессиональной деятельности.
Выпускники, хорошо владеющие тремя языками, могут получить реальные шансы занять в обществе
более престижное место, как в социальном, так и в профессиональном положении. Внедрение трехъязычия даст
возможность
выпускникам
школ
быть
коммуникативно-адаптированными,
поможет
стать
конкурентоспособными, даст молодежи ключ к мировым рынкам, науке и новым технологиям, создаст условия
для конструктивного сотрудничества в мировом сообществе, путь к знаниям этнической, казахстанской и
мировой культурам.
Главная цель - это формирование поликультурной личности, знающей историю и традиции своего
народа, владеющей несколькими языками и умеющими результативно применять знания языков в жизни.
Использованная литература:
1. Послание Президента Республики Казахстан – Лидера нации Н.А.Назарбаева народу Казахстана
«Казахстанский путь – 2050»: единая цель, единые интересы, единое будущее». - Астана, 2014 год.
2. Государственная программа развития образования Республики Казахстан на 2011-2020 гг., Государственная
программа развития и функционирования языков в Республике Казахстан на 2011-2020 годы. Утверждена
Указом Президента Республики Казахстан от 29 июня 2011 года №110–Астана, 2011год.
3. Буланкина Н.Е. Проблема эффективного культурного самоопределения личности в полиязыковом
образовательном пространстве. – Москва: Изд-во АПКиПРО, 2002 год.
247
ҤШТІЛДІ БІЛІМ БЕРУ АРҚЫЛЫ ҚҦЗІРЕТТІ ТҦЛҒАНЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ - ЗАМАН ТАЛАБЫ
Трумбетова Л.Д., Абдрахманов К.С.,
Қазақстан Республикасы Ақтҿбе қаласы Елек орта мектебінің мҧғалімдері
Тіл қай ҧлтта, қай елде болмасын қастерлі, қҧдіретті. Ол ҽрбір адамға ана сҥтімен дарып
қалыптасқандықтан, «ана» деген ардақты атпен «ана тілі» деп атаймыз. Біздің ана тіліміз - қазақ тілі. Қазақ тілі
- ғажап тіл, сан ғасырлық тарихы бар тіл. Ата-бабаларымыздан мирас болып келе жатқан баға жетпес асыл
мҧра. Егемендігіміздің арқасында еңсесін тіктеп, кҥретамырын тереңнен бойлаған тҿл тіл.
Халқымыздың біртуар перзенті Мағжан Жҧмабаев: «...Ҧлттың ҧлт болуы ҥшін бірінші шарт – тілі болуы.
Ҧлттың тілінің кеми бастауы – ҧлттың қҧри бастағанын кҿрсетеді. Бір ҧлттың тілінде сол ҧлттың сыры, тарихы,
тҧрмысы, мінезі айнадай кҿрініп тҧрады. Қазақтың тілінде қазақтың сары сайран даласы, біресе желсіз тҥндей
тымық, біресе қҧйындай екпінді тарихы, сар далада ҥдере кҿшкен тҧрмысы, асықпайтын, саспайтын сабырлы
мінезі – бҽрі кҿрініп тҧр. Қазақтың сары даласы кең, тілі де бай. Осы кҥнгі тҥрік тілдерінің ішінде қазақ тілінен
бай, орамды, терең тіл жоқ», – деп тіл жайында терең толғанған екен кезінде. Еліміз тҽуелсіздік алғалы бері
жҥргізіліп келе жатқан тіл саясатының арқасында қазіргі таңда мемлекеттік тіл туралы оңды қоғамдық кҿзқарас
қалыптасып отыр. Тіпті Отанымызда ҿмір сҥріп жатқан басқа ҧлт ҿкілдерінің де мемлекеттік тілді меңгеруге
деген қҧлшынысы кҥннен-кҥнге арта тҥсуде.
Кҿптілділік біздің қоғам ҥшін 2006 жылғы Елбасының «Тілдердің ҥштҧғырлылығы» – «Триединство
языков» - «Trinity of languages» тҧжырымдамасынан бастау алғаны мҽлім. Елбасымыз Н.Ҽ.Назарбаев
«Қазақстан-2050» Стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында: «Ҥш тілді
меңгеру – біздің еліміздің ҽрбір азаматына ҿмірдегі шексіз жаңа мҥмкіндіктерді ашады. Қазақстанды ҽлем
халқы ҥш тілді бірдей пайдаланатын жоғары білімді мемлекет ретінде тануы керек», - деген болатын. Ендеше,
Қазақстанның білім беру жҥйесінде ҥштілді оқыту мҽселелерінің кҿтерілуі заман талабынан туындап отырғаны
айқын. Тілдердің ҥш тҧғырлылығы идеясына Елбасы нақты анықтамасын да береді: қазақ тілі мемлекеттік
дҽрежесінде мемлекет ҿмірінің бар саласында «бҥкіл қоғамымызды біріктіруші» қызметін атқарса, орыс тілі
ҧлттар арасындағы қарым-қатынастарға қызмет етеді, ал ағылшын тілі ҽлемдік экономикаға, ҽлемдік
қауымдастыққа кірігуімізге қызмет етеді.
Мемлекет басшысы Нҧрсҧлтан Назарбаев «Мен бҥгінгі ҧрпақтың ҥш тіл білуін қолдаймын. Мемлекеттік
тіл –мемлекетті қҧрушы ҧлттың тілі, ал орыс тілін білу – ҧлы байлық. Ағылшын тілі ілгерілеушілік пен
технологиялардың тілі болғандықтан біз оны ҥйренуге тиіспіз» деді. Яғни, Елбасы келешек заманның кілті кҿп
тіл білу мен керекті мамандыққа еркін қол жеткізу мҥмкіндігінде екендігін болжап отыр. Қазақстан ҿзінің
тҽуелсіздігін жариялағаннан кейін Ата Заңында мемлекеттік тіл – қазақ тілі деп, сонымен қатар орыс тілін
ресми тіл ретінде бекітті. Оның негізгі мақсаты ретінде ҧлтаралық тҧтастықты сақтау, қоғамның тілдік ортасын
дисфункцияға ҧшыратпау болған еді. Сондықтан да орыс тілі достық пен бейбітшіліктің, этносаралық қарым-
қатынас тілі мҽртебесіне ие болды. Қазірдің ҿзінде жаһандану ҥрдісі етек алған заманда халықаралық байланыс
қҧралы жҽне халықаралық экономика, халықаралық білім беру тілі – ағылшын тілін білмей ҽлеуметтік-
экономикалық кеңістікке ену мҥмкін емес. Қазіргі қоғамда адамдардың тек ана тілін білуімен шектеліп қана
қоймаған қостілділік (билингвизм), тіпті кҿптілділік (полилингвизм) феномені кеңінен таралуда. Бҧл жаһандық
ҥрдістен біздің еліміз де тыс қалған жоқ. Елбасының кҿрегенді саясатына орай Қазақстан Республикасының
ҽлеуметтік-экономикалық дамуындағы басым бағыттардың бірі - қазақстандықтардың кемінде ҥш тілді
меңгеруі.
Сонымен бірге, Елбасымыз «Ҥш тілді меңгеру, білу – бҧл жаһандық ҽлемге жолдама деген сҿз. Бҧл
адамның ҿмірдегі табыстылық, жетістік принципі. Жаһандық ҽлемде біздің балаларымыз «Планета азаматы»
болады. Бҥгінгі кҥрделі ҽлемде біздің балаларымыз ҿздерін «судағы балықтай» сезінуі керек, біз соған жағдай
жасап жатырмыз…» дей отырып, 2017 жылға қарай мемлекеттік тілді білетін қазақстандықтар санын 80
пайызға дейін жеткізу, ал 2020 жылға қарай ағылшын тілін білетін тҧрғындар саны кемінде 20 пайызды қҧрауы
тиістігін атап кҿрсеткен болатын. Сондықтан қазіргі таңда мектептерде шет тілін бастауыш сыныптардан, тіпті
балабақшадан бастап оқыту енгізілуде. Себебі, ағылшын тіліне ерте жастан оқытудың тілді жақсы ҽрі еркін
меңгеруге тигізер ҽсері мол. Қазіргі заманғы мектептердің басты мақсаттарының бірі ҿсіп келе жатқан ҧрпақты
жан-жақты, жаһандану қҧндылықтарына бейімдеу, балалар мен жеткіншектердің кҿрші елдер мҽдениетінің
ҿкілдерімен дҥниежҥзілік кеңістікте ҿзара ҽрекет жасасуына деген шеберліктерін қалыптастыру. Оқытушылар
мен оқушылардың алдында тҧрған басты мақсаты – Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті
орта білім стандарттары талаптары деңгейінде ҥш тілде білім меңгерген, ҿз елінің тарихы мен салт-дҽстҥрін
білетін, кҿптілді коммуникативтік қҧзырлықтары қалыптасқан, ҿзін-ҿзі дамытуға жҽне ҿзін-ҿзі жетілдіруге
талпынатын тҧлғаны дамыту.
Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептерінде ҥш тілді білім беру моделін енгізудің
ҿзектілігі мынада:
- бҥгінгі қазақстандық қоғамда кҿптілді, кҿп мҽдениетті тҧлғаға деген сҧраныстың артуы;
- ҧлттық мектеп бітірушілерді жалпы қазақстандық жҽне ҽлемдік білім жҽне ақпарат кеңістігіне
кіріктірудегі мҽселелерді шешу қажеттілігі;
248
- болашақ ҧрпақты қазақстандық патриотизмге, ҧлтаралық қатынас мҽдениетіне тҽрбиелеудің ҿзекті
мҽселеге айналуы;
- аз ҧлт ҿкілдерінің этникалық ерекшеліктерін сақтаумен бірге олардың жалпы қазақстандық
экономикалық, ҽлеуметтік-мҽдени ҥрдістерге толыққанды қосылуына жағдай жасау;
- мектеп бітірушілерінің коммуникативтік жҽне ақпараттық қҧзырлықтарының жеткілікті деңгейіне қол
жеткізу болып табылады. Сонымен кҿпҧлтты Қазақстан жағдайында «Тілдердің ҥштҧғырлығы» мҽдени жобасы
қоғамдық ҿзара келісімді нығайтатын маңызды фактор. Тілдердің ҥштҧғырлығы идеясы Қазақстанның бҽсекеге
қабілеттілігін қҧруға жҽне дамытуға бағытталған ҧлттық идеологияның бҿлігі болып табылады.
Қазақстан ҥшін ҥштҧғырлы тіл – елдік бҽсекеге қабілеттілікке ҧмтылудың бірінші баспалдағы. Ҿйткені,
бірнеше тілде еркін сҿйлей де, жаза да білетін қазақстандықтар ҿз елінде де, шетелдерде де бҽсекеге қабілетті
тҧлғаға айналары сҿзсіз.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Ҽбдуҽли Т.Ҥштҧғырлы тілден тҥңілмейік // Жетісу, №31. 2008
2. Ақиқит. 2011жыл, №4. «Ел тҽуелсіздігінің нышаны – мемлекеттік тіл», ф.ғ.к. Салқынбаев.
3. Қазақстан Республикасының Призендеті Н.Ҽ. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы «Жаңа ҽлемдегі
жаңа Қазақстан», «Тілдердің ҥштҧғырлығы» мҽдени жобасы. Астана, 2007ж.
ПРОБЛЕМА ИНТЕГРАЦИИ СОДЕРЖАНИЯ ОБРАЗОВАНИЯ
Унгарбаев К.И.,
учитель Актюбинской областной специальной(коррекционной)школы-интернат-колледжа для детей
с нарушением слуха Республика Казахстан, Актобе
Человечество развивается по пути расширения взаимосвязей, взаимозависимостей различных стран,
народов и культур. Знание, как минимум, трех языков важно для подрастающего поколения Казахстана. В
Послании Президента отмечено, что государство принимает активные меры по созданию условий для того,
чтобы наши дети наряду с казахским языком активно изучали русский и английский языки. Основной целью
введения триединства языков в образовательный процесс является формирование коммуникативной культуры
воспитанников на основе интегрированного изучения казахского, русского и английского языков. Главные
ориентиры этой стратегии можно обозначить так: развивая казахский язык, поддерживая русский и внедряя
английский. Казахский язык – Государственный язык Республики Казахстан. Знать казахский язык – долг
каждого гражданина Республики Казахстан. Важнейший фактор консолидации и народа Казахстана, духовный
стержень, основа для формирования казахстанской нации, язык независимости. Русский язык – язык
межнационального общения, один из рабочих языков ООН, официальный язык наряду с казахским языком.
Владение русским языком открывает учащимся доступ к информационным пластам, содействует евразийской
интеграции и межкультурному пониманию.Английский язык – рабочий язык ООН, ОБСЕ, ВТО, Евросоюза,
Еврокомиссии и др. Язык передовой науки, инноваций и технологий.
Образование в первую очередь реагирует на социальный заказ общества. Таким образом проблема
интеграции содержания образования продиктована новыми социальными запросами, предъявляемыми школе.
Построение модели учебного процесса на интегративной основе может происходить по-разному. Одной из
таких моделей является интеграция содержания предметов, входящих в одну и ту же образовательную область
или в один и тот же образовательный блок, на базе преимущественно одной какой-то предметной области. Как,
например, интегрированное изучение трех языков. Интегрированные уроки дают ученику достаточно широкое
и яркое представление о мире, в котором он живет, о взаимосвязи явлений и предметов, взаимопомощи, о
существовании многообразного мира материальной и духовной культуры. В широком понимании слова
интеграция значит приведение разрозненного к целому, что вытекает из этимологии слова, так как в переводе с
латыни Integratio значит «восстановление», «взаимопроникновение». То есть суть интегрированного подхода в
обучении заключается в выявлении связей между, казалось бы, разрозненными предметами, и приведение их к
общему, а значит эталонному виду. И через их органическую реальную связь дать ученикам представление о
единстве окружающего нас мира.
Современная педагогическая наука и практика ищет пути интеграции учебных дисциплин: возникают
новые типы интегрированных уроков, создаются программы интегрированного обучении в сфере различных
образовательных областей. Язык же как явления обслуживает все сферы деятельности человека, именно
поэтому изучение иностранного языка по своей сущности уже интегрировано с жизнью, а значит легко
связываются с любыми школьными предметами.
Существует ряд необходимых условий для обучения языкам:
-Психологически благоприятная атмосфера;
-Учет знаний родного языка;
-Интеграция предметного содержания языка;
-Конкретные цели обучения и ожидаемые результаты;
-Искусственная языковая среда;
249
-Повышение квалификации формирования педагогов новой формации, способных работать в
полиязычной среде;
-Развитие коммуникативных навыков на трех языках, организация воспитательных мероприятий, летних
языковых школ и т.д.
Основные подходы, которые применяют учителя – это обучение через демонстрацию действий учителя.
Естественный подход – использование повседневных жизненных ситуаций. Коммуникативный подход –
подход, направленный на формирование у учащихся смыслового восприятия и понимания иностранной речи.
Дифференцированный подход – учет психологических и возрастных особенностей, индивидуальных
потребностей, интересов и стилей обучения учащихся.Обучение языкам является более эффективным, если оно
ориентировано на ученика.Трехъязычное обучение поддерживается через внеклассные мероприятия: конкурсы
сочинений и эссе, защита научно-исследовательских проектов как внутри страны, так и за рубежом, работа
пресс центров, работа театров, экспедиции, экскурсии, дебатные клубы.
Требования к педагогам в реализации трехъязычного образования содержат в себе: повышение уровня
владения профессионально ориентированным казахским, русским и иностранным языками; умение создавать
условия для освоения студентами профессиональных знаний с учетом обучения в условиях трехъязычия,
критического переосмысления полученного нового материала на трех языках обучения; формирование у
студентов критериев и ориентиров, позволяющих им применять полученные полиязычные знания и умения в
будущей профессиональной деятельности.
Достарыңызбен бөлісу: |