ПЕДАГОГИКА 1.Мектеп мұғалімі, мұғалімдік мамандықтың ерекшеліктері мен қабілетері. Мұғалім- адамды қалыптастыратын, адамды адам етіп тәрбиелейтін адам иесі. Оның қызметі өте күрделі әрі көп салалы. Ол оқушының жеке басының дамуын, қалыптасуын, білім беру мен тәрбие оқыту процесін басқарады. Пед. Қызмет қиындығы мол қызмет. Себебі, ол бір екі баланы ғана тәрбиелемейді, ондаған әртүрлі қабілеті мен бейімділігі, қызығушылығы, түсінігін тәрбиелейді.
Мұғалімдік мамандық жан жақты білімді, шынайы сезімтал болуды, балаларға шексіз сүйіспеншілікті қажет етеді.Оның нәтижелі болуы ұстаз бен шәкірттің қарым қатынасына б\ты.
Мұғалім маманд ерекшеліктері: гуманистік сипаты, ұжымдық сипаты, адаптивтік, шығармашылық, қарым қатынас т.б. Ол табиғат жағынан гуманистік сипатқа ие.
2.Жаңа типтегі мектептердегі білім берудің мазмұны Я.А.Коменский 12-18 жастағы жастар үшін әрбір қалада латын мектебі және гимназия болу керек деген.19 ғ 1 жартысында гимназиялар әр қалада болды. Жаңа типті мектептер әрбір оқушыны жеке тұлға ретінде дамыта отырып, оқу орындары. Оқуш саны жоғары сыныптарда 15-18, төменгі 25. Көпшілігі жаратылыстану, ғылыми, гуманитарлық, эстетикалық бағыт болып келгенмен техникалық, педагогикалық бағдарламалар да бар. Элитарлық білімді реформа әкелді. Білім саласындағы мемлекеттік саясат тұжырымдамасында жалпы білім және элитарлық білім үлгісін біріктіру ұсынылған.Өркениетті елдер санаткерлік элитаны қапыптастыру процесіне ықпал етудің белгілі бір тәжірибесін жинақтады. Мысалы, Жапониядағы санаткерлік элитаны әзірлеу үлгісі бойынша баланың генетикалық дайын қабілеті болмайды, сондықтан оны интеллектуалдық жағынан дамыту үшін оған ерте білім беріледі. Таланттарды тәрбиелеу институты бар. Барлық азаматтар өз қабілетін дамытып, таңдаған мамандықтары бойынша ел игілігі үшін шығармашылықпен жұмыс істеу керек.
3.Сабақтың типтері, құрылымы. Әрбір сабақ белгілі объективті элементтерден құрылады, біржағынан сан алуан түрлігімен, екінші жағынан уақыт аралығындағы өзара қарым-қатынаспен ерекшеленеді. Осыған байланысты сабақтың типологиясы (типтері) сан алуан.
Егер сабақтың элементтерін оның бөлігі ретінде қарастырсақ, олардың жеке және тұтас, оны әрі қарай бөлінбейтінін ескерсек, онда тәжірибеде жиі кездесетін элементтерді (немесе дидактикалық міндеттер):
1. Жаңа білімді игерту.
2. Өткен материалды бекіту (оқыту, дамыту, бақылау функциялары).
3. Оқушылардың білімін бақылау, бағалау.
4. Үйде орындайтын оқу жұмысына түсініктеме.
5. Білімді қорыту және жүйелендіру.
Бұл бес дидактикалық міндет әртүрлі байланыс және сабақта қарым-қатынас, ол сабақтың дидактикалық құрылымы мен типологиясының негізі.
Сабақтың құрылымы деп «сабақтың әртүрлі варианттар элементтерінің өзара байланысы, оқыту процесінде қолдануы, оның мақсатты пәрменділігін қамтамасыз етеді.
Сабақтың типтері. Олардың түрлері сан алуан, сондықтан оны жіктеу қиын. Қазіргі дидактикада кездейсоқ емес, сабақты жіктеуге әртүрлі көзқарастар орын алған, дегенмен ортақ нышанды айқындамақшы. Варианттардың түрі:
— дидактикалық мақсат (И.Т. Огородников);
— дидактикалық міндет (Н.М. Яковлев);
— оқыту әдісі (И.Н. Борисов);
— сабақты өткізудің мазмұны мен жолдары (М.И. Махмутов) және т.б.
М.И. Махмутовтың жіктеуі бойынша сабақтың типтері:
1. Аралас сабақ — практикада алуан түрлі элементтері және өзара әрекеті арқылы кең тараған. Тек солай, үй жұмысын (сабақтың басында немесе кейін) оқушы-консультанттардың тексеруі мұғалімнің осы деректерге сүйеніп оқушылардың жіберген кемшіліктерін бақылау мақсатында қолданады. Әртүрлі жағдаяттық жағдайда оқу материалын игеру сапасын бекіту, тексеру, мұндай қатынас сабақтың тиімділігін арттырады.
2. Сабақта жаңа білімді игеру. Ілгеріде меңгерілген білімге сүйеніп, оқушыларды белсенді қатыстырып, жеке дара, бірлесіп, топ арқылы тапсырманы жедел орындау. Үнемі оқушылардың фронтальды жеке, ұжымдық танымдық іс-әрекетін бірлікте қарау. Мұғалім әртүрлі әдістермен жұмыс істейді: лекция, түсіндіру, эвристикалық әңгіме, бірлесіп, топта белгілі тапсырма бойынша экспериментті қою, жүргізу.
3. Сабақты бекіту және білімді жүйелеу, білік пен дағдыны қалыптастыру. Сабақтың мұндай типін жоспарлағанда алдымен қайталау және білімді жүйелеу және тексеру.
4. Оқушылардың сабақта білімін тексеру және бағалау. Бұл
аралас сабақтың белгісі: өздігінен жұмыс істеу сабағы, бақылау жұмысы, практикум, сынақ сабағы, тест арқылы тексеру, оқушылар алған білімдері негізінде, білімін қорытындылайды, бекітеді, дағды, біліктерін өзгермелі жағдаятта дамытады (мысалы, диффренциалды тапсырманы орындау).