Педагогика
МӘДЕНИ - ГИГИЕНАЛЫҚ ДАҒДЫЛАР
жүктеу/скачать 0,68 Mb.
|
Андабекова С Мектепке дейінгі педагогика
| 4.2. МӘДЕНИ - ГИГИЕНАЛЫҚ ДАҒДЫЛАР
Мәдени-гигеналық дағдыларға үйрету мектеп жасына дейінгі ұйымдарда жүзеге асырылады. Жас ерекшеліктеріне қарай балалар қолын жуу, түймесін салу сияқты қарапайым дағдылардан бастап бірте-бірте тамақ жегенде шанышкыны пайдалану, болу үйретіпеді. Бұл үшін уақыт қажет, дағдыны қалыптастыру балаБірнеше жылына созылуы мүмкін. Мектепке дейни ұйымда медини-гигиеналық, дағдылар қалыптастыру қарастырылады - өзі күту дағдысы, бөлме мынадай дағдысы, тамақтану дағдысы. Мәдени-гигиеналық дағдыларды қалыптастырудың шарттары мынадай: жақсы жағдайдың туғызылуы; күн нақтылығы; үлкендер тарапынан басшылықтың болуы; Жақсы жағдайдың туғызылуы - жуынуға, тамақтануға, ұйықтауға, оқуға және ойнауға мүмкіндік беретін қажетті жабдықтары бар бөлмелердің болуы. Жақсы жағдай туғызу: - жағдайдың тұрақтылығы; сәбилердің қажетті заттардың тұратын және қолданылатын орнын білуі; - қол жуғыштардың балалардың жасына лайықты және жеткілікті болуы; - қол жуғыштардың әрқайсысының үстінде сабын салынған құрал қойылуы; - қол жуғыштар мен сүлгілер балалардың бойы еркін жететіндей етіп орналастырылуы; - ілулі тұрған әр сүлгінің үстіңгі жағында суреттің болуы. Нақты күн тәртібі 1) күнделікті атқарылатын гигиеналық іс-шаралардың бір уақытта болуын қамтамасыз етеді, 2) мінез-құлық шаралардың бір уақытта болуын мәдениеті дағдылары мен әдеттерінің біртінкалыптасуына жасайды. Қалыптасқан дағдыларды бекіту ойындарда, еңбекте, оқу сағаттарында, тұрмыста жүзеге асырылады. Үйде ата-аналардың, мектепке дейінгі ұйымда басшылығымен мәдени-гилиеналып қалыптастыру жүзеге асырылады. Осы себептен де мектепке дейінгі балалар ұйымы мен отбасы тарапынан қойылатын талаптар бірдей болуы қажет. Мектепке дейінгі балаларда көрнекі-бейнелі ойлау басым болғандықтан оларды гигиеналық дағдырын қалыптастыру және керек қасықты қалай ұстау, үшін қолды қалай жуу керек екендігін көрсетеді, үстеп басынан қалай тұрып кету керектігін түсіндіреді. Көрсету түсіндірумен қатар жүргізіледі. тарапынан дұрыс басшылықтың болуы гигиеналық дағдыны тез үйренуге жасайды пен кеп еңбектену арқылы үйретуді қажет ететін кейбір дағдылар бар. Мадениетті тамақтану дағдысын қалыптастыруда балалар үстел жанында дурыс отыру, тамақтану құралдарын дұрыс пайдалану және т.6 үйренуі керек. Жаттығу және үлкендер тарапынан бақылау кажетті дағдылардың біртіндеп қалыптасуына жағдай жасайды. Дағдыны қалыптастыруда бақылаудың маңызы 30р. Болмаса балалар қасықты, шанышқыны дұрыс устамауы, кол ормалды пайдалануды ұмытуы, киімді дұрыстап бүктемеу) мүмкін. Ал тәрбиені қимылдың орындалуын тексереді. Мәдени-гигиеналық, дағдылардың қалыптасуына тигізетін әсері үлкен, себебі мектепке дейінгібалаларға қасиет тән. Үлкендердің тәрбиешілер мен ата-аналардың моральдық бейнесі балаларға үлп болуы керек олардың берген ақыл- кеңестері мен мінез-культуры арасында қайы тиіс «Егер балалардан тамақ үстінде окымауды талап еткен болсаңыз, - деп үйретті А. С. Макаренко, - де осыны істемеуініз керек. тамақ алдында қолын отырып, оны өзінізден талап етуді ұмытыңыз. Өз тәсек орныңызды өзіңіз жинаңыз, бұл аса қиын да ұятты жұмыс емес. Осы кішігірім нің берінде де. ойлағандагыдан кері, анағұрлым мол маңыз бар. Балалардың өздерінің жақсы үлгілерінің дағдыларды тәрбиелеуде тиімділік зор Педагог Балалар байқай қоймайтындықтан олардың назарын дағдыларды тез меңгерген, жане оны ұқыпты орындай алатын бабаларға аударады, үлгі етеді. Ойын аяқталған соң тербиеші ойынға қатыспаған баланы да ойыншықтарды жинауға тартып, оның балаларға жүргеніне назарын аударады. Баға мәдени-гигиеналық дағды парды баланың мінез-құлқын, жекелеген іс-әрекет педагогтың көрсету үшін маңызды рөлге не Педагог өзінің жұмысында жағымды бағаны жиірек пайдаланады: құптайды, көтермелейді, мақтайды Бала жейдесін алгашкы рет ездігінен кисе түймесін сапса, тәрбиеші мұны құптайды. Құптау балаларды жақсы істер істеуге итермелейді. Баланың уйренген жаңа дағдысын тәрбиеші бұрынғысымен салыстырады, мысалы, барлық баланың көзінше: "Жанар қазір тез киінетін болды, мақтағым келіп отыра – дейді. Балалар белгілі бір орындауда қателесуі мүмкін. Педагог мұндай жағдайда опарга қалай жасау айтуы, ескерту жасауға немесе тиіс. Жағымды бага беру дағды қалыптастыруды жедепдетеді, Мысалы, тәрбиеші "Жарайсын, Акбар! Мен қалай отыру керектіпн есіңе салмасам да сен дұрыс отырдың» Бағаны бүкіл алдында беру баска балалардың да осы дағдыға үйренулері үшін болады. Ойын тәсілдері дағдыларды ерекше роль атқарады. Ол балалардың күнделікті өмірде үйренген дағдыларын жетілдіре түседі. Мәдени-гигиеналық дағдыларды тәрбиелеуде дидактикалық ойын түрлеріне елеулі орын беріледі. Мысалы: "Қуыршақты шомылдырайық", "Қуыршақты ұйықтатайық"."Көне, қуыршақты серуенге шыгару үшін киіндірейік", т.б. Иппюстраииялар, көркем шығармалар, дағдылар қалыптастыруда қалай жуыну, стоп басындакалай отыру, бір-біріне қалай көмектесу көректігін нақтылай түседі. Жеке-дара қатынас жүйелілікті, табандылықты, және төзімділікті қажет етеді, сондықтан балаларға берілетін барлық нұсқау дурыс квақарас тудыратын достық лебізбен, түрде айтылуы керек. жүктеу/скачать 0,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|