4.3 Арнайы медициналық топ студенттерінің физикалық жағдайының объективті көрсеткіштері
Дене белсенділігінің ағзаға әсерін субъективті бағалаудың сенімділігі оларды объективті әдістер деректерімен нығайту арқылы артады.
Дене ұзындығы (өсу) - бұл организмнің өсу процестерін сипаттайтын белгі, бой өлшегіштің көмегімен 0,5 см дәлдікпен өлшенеді.
Дене ұзындығын өлшеу үшін Сіз бой өлшегіш алаңында жалаңаяқ тұрып, тік тірекке арқаңызбен, өкшеңізбен, бөксеңізбен және қалқанаралық аймаққа тигізуіңіз керек. Басы орбитаның сыртқы бұрышы мен жүрекшенің трагусы бір көлденең сызықта болатын күйде болуы керек. Жылжымалы жолақты қысым жасамай, бастың жоғарғы нүктесімен жанасқанға дейін төмендетіңіз.
Сурет 13 - Физикалық жағдайдың объективті көрсеткіштері
Дене ұзындығын бағалау алынған деректерді орташа жас-жыныстық нормативтік мәндермен салыстыру арқылы жүзеге асырылады.
Дене ұзындығының нормативтері 17-18 жас аралығындағы ұлдар мен қыздар (процентильдер)
Жынысы
|
Жасы
|
Р-3
|
Р-10
|
Р-25
|
Р-50
|
Р-75
|
Р-90
|
Р-97
|
Ұлдар
|
17 жас
|
165,5
|
168,4
|
171,8
|
175,0
|
179,2
|
183,9
|
187,5
|
18 жас
|
163,7
|
168,3
|
171,7
|
176,0
|
180,0
|
183,3
|
186,5
|
Қыздар
|
17 жас
|
152,1
|
156,0
|
159,8
|
163,4
|
167,2
|
170,6
|
173,9
|
18 жас
|
152,2
|
155,5
|
158,8
|
163,8
|
167,2
|
171,2
|
174,0
|
3 процентиль ішіндегі көрсеткіш-дененің төмен ұзындығы; 10 – нан 25 процентильге дейін – дене ұзындығы орташадан төмен; 25 – тен 75 процентильге дейін – дененің орташа ұзындығы (қалыпты); 75-тен 90 процентильге дейін-дене ұзындығы орташадан жоғары; 97 процентильден жоғары-дененің жоғары ұзындығы.
Дененің ең үлкен ұзындығы таңертең байқалады. Кешке және жаттығудан кейін өсу 2 см немесе одан да көп төмендеуі мүмкін.
Дене салмағы тірек-қимыл жүйесінің, тері астындағы майдың және ішкі ағзалардың дамуын көрсетеді. Ол 50 г дейінгі дәлдікпен таразыда өлшеу арқылы кг-да анықталады.
Дене салмағын анықтау үшін салмақ алаңының ортасында жалаң аяқ тұрып, тыныш тұру керек.
Дене салмағын бағалау алынған деректерді орташа жас-жыныстық нормативтік мәндермен салыстыру арқылы жүзеге асырылады (2.3-кесте).
Достарыңызбен бөлісу: |
