Аэротенктер- жасанды канализационды тазалау құрылғылары. Мұнда биологиялық тотығу процесі органикалық заттармее ағын суда өзін өзі тазалау бойынша судың беткі қабатында жүреді. Бірақ жүру процесі жылдам биологиялық су айдынынан айырмашылығы мұнда микроорганизмдер биоценоз дамуы қарқыынды жүреді. Табиғи жағдайда бұл көрсеткіш 1м3 суда 5м2 микроорганизм болады. Ол аэротенкте 1мм3 –те 20м2 микроорганизм болады.
Биологиялық фильтр- бұл құрылғыда ббиологиялық тазалау жасанды жолмен өтеді. Биофильтрдің2-түрі – тпериодты және үздіксіз болады. Жанамалы биофилтрдің қуаты аз болып бағасының жоғары болуына байланысты қазіргі күні пайдаланылатын үздіксіз биофильтр қуаттылығы бойынша тамшылау жооғары жүктеулі болады. Биологиялық фильтрацияда ағын сулар толық биологиялықтазартудан өтеді. Бұл жер учаскелері құмда, аралас топырықта, саз балшықта орналасады. Фильтрация учаскесіне суды жіберу алдын 30 мин тұндырамыз.
Тұрмыстық ағынды суларды залалсыздандыру Үшінші этаптың суды тазартудағы есебінен зарасыздандыру. Зарарсыздандыру дегеніміз патогенді бактериялармен вирустарды жою. Залалсыздану әдістемесі 2 топқа бөлінеді:реагентті және реагентсіз немесе химиялық. Мұнда бактерацидтік әсер химиялық заттар арқылы іске асады және физикалық факторлар әсер етумен. Химиялық реагенттер әдісіне суды хлорлау жатады. Бұл арзан қолжетімді, сенімді әдістер. Физикалық озондау және ағын суды УК- сәулемен гидрокавитационды залалсыздандыру және т,б
Сонымен суды хлорлау алдында механикалық және биологиялық тазартудан өткізу қажет.(см. СНИП 2.04.03-85) залаласыздандыруға хлор немесе натрий гипохлоиді қолданылады. Механикалық тазартудан кейін хлордың мөлшері 10г/м5 хлор:
70% механикалық тазартудан және толық емес биологиялық тазарту-5г/м3 хлор: толық биолгиялық тазалау және физика-химиялық тазартылған ағынды суға-3г/м3 пайдаланылады.Ағынды сумен хлордың орналасуы тесікті, бөлінділері бар, тікендері бар, айналдырғышты араластырғышты пайдаланылады. Ағын сумен хлордың қосылу уақыты 30 мин.
Биологилық су айдынында тазаланған суға хлормен қосылу үшін бөлек жай қажет.
УФ-сәулемен ағын суды залалсыздандыру болашақта перспективті. Себебі қатты сәуле шығару түрлері табылды. Бұл ртутты-кварцты лампа. Жоғары қысымды ПРК типті және РКС будың қысымы 400-800 м, сыртқы темп 250-300⁰С
Ртутты-аргонды лампа төменгі қысымды будың қысымы 3-4мм, темп-40⁰С. 1Вт энергияны пайдаланып ртутты-кварцты лампа 0,033 Вт. Бактерацидті энергия береді, ртутты аргонды лампа -0,146 Вт.
УФ-сәулесімен ағынды суларды залалсыздандыру эффектісі өте жоғары.(ішек таяқшасы бактерияларын-104-есе, сапрофитті микроорганизмдерді 103 есе) 150мДж/см2 сәуле шығару дозасында жетіледі. Жалпы микроорганизмдер санының және ішек таяқшалар санының 105тен 102 дейін КОЕ/мл және 104 тен 2 дейін КОЕ/мл болуы ағын судағы заттардың 5,5 тен 16 мг/л дейінгі аралықта байқалады.
Шараушылық тұрмыстық ағын суды механикалық алғашқы тазалау суды механикалық қоспалардан бөлшектердің диаметрі 01 мкм тазалау. Механикалық тазалау құрылғысын пайдалануына байланысты 2 топқа бөлінеді.
Бірінші топ алдын ала механикалық тазалау құрылғысы-тор, елек құмнан тазарту, майларды қстап қалу. Т.б
Екінші топ соңғы механикалық құрылғысы- горизанталды, вертикалді, радиалді, екі ярусты тұндырғы, септик ағартқыш шіріту, септик –дегелминтизатор. Алдын ала механикалық тазалау судағы қатты қоспаларды құмнан, мұнай жұқа қабықшасы, бензин майлардан тазартуу.
Механикалық тазарту құрылғысының мүшесі-тор. Ол ағынды судағы шамасы 16мм-ден жоғары заттарды ұстап қалады. Бұларды алдын ала механикалық тазалау кезінде ұстап қалмаса олар соңғы механикалық тазалау кезінде тұнбаға айналады.Бұл тұнба біркелкі емес залалсыздандыру процесін нашарлатады. Торды пайдалану біркелкі тұнба алып технологиялық процесті залалсыздандыруды жеңілдетеді. Мұнан басқа тор ағын су ағатын құбырлардың және насостардың бітеліп қалмауына себебін тигізеді.