11.3.3.3 – берілген шартқа сәйкес вариациялық қатарлардың деректерін талдау;
11.3.3.4 – таңдама бойынша кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамаларын бағалау;
Сабақтың мақсаты:
– берілген шартқа сәйкес вариациялық қатарлардың деректерін талдау; – таңдама бойынша кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамаларын бағалау;
Статистиканың әр түрлі функциялары бар: ақпараттық, болжамдық және аналитикалық.
Статистиканың ақпараттық функциясы зерттеліп жатқан құбылыс туралы уақытылы, анықтығы тексерілген ақпаратты жинақтап, жалпылап және барлық мүдделі тұлғаларға ұсынудан тұрады. Кейде зерттеуге мыңдаған нысандар (детальдар, таңдаушылар, оқушылар және т.с.с.) алынуы мүмкін, көптеген көрсеткіштер бойынша жалпы оқып үйренуден іріктелгенге өту қажетті болып табылады. Сондықтан сол немесе басқа үдеріс туралы жалпыланған ақпаратты өңдеу үшін бастапқы деректердің ішінара ақпараттық мүмкіндіктерін пайдалануға жағдай туғызатын деректерді жинақтау, өңдеу және талдау технологиялары маңызды мәнге ие болады.
Статистиканың болжамдық функциясы оқып үйреніп жатқан үдерісте іске асатын сол немесе басқа кездейсоқ шамаларды бағалаудан, осы үдеріспен байланысты сол немесе басқа кездейсоқ шамалар көрсеткіштерінен тұрады. Бұл функция басқарушылық шешімдерді қабылдау үшін негіз болып қызмет етеді. Бұл функция көмегімен оқып үйреніп жатқан үдерісте дағдарыстық құбылыстар мүмкіндігі туралы дабыл белгісін алуға болады.
Статистиканың аналитикалық функциясы, біріншіден, үдеріс дамуының үрдістерін сандық зерттеуден; екіншіден, бұл үдерісті өзгеру барысында оқып үйренуден; үшіншіден, үдеріске әсер ететін әр түрлі факторлар мен оның нітижелері арасындағы байланыстарды өлшеуді қолданудан тұрады.
Кей кезде жиынның әр обьектісін қажет белгісіне қатысты зерттеп, жаппай зерттеу жүргізеді. Алайда, практикада мұндай жаппай зерттеу салыстырмалы түрде сирек қолданылады.
Таңдама деп кездейсоқ таңдап алынған обьектілер жиынын айтады.
Бас жиынтық деп ішінен таңдама жүргізілетін обьектілер жиынын айтады. Жиынтық көлемі деп осы жиынтықтың обьектілер санын айтады.
Практикада таңдаманың түрлі әдістері қолданылады. Бұл әдістерді 2 түрге топтауға болады.
І. Бас жиынтықты бөлшектеп бөлуді қажет етпейтін таңдама, оған:
а) жай кездейсоқ қайталанымсыз таңдама;
ә) жай кездейсоқ қайталанбалы таңдама.
Берілген таңдалымның қайсысысын репрезентативті деуге болады ? Басқа таңдалымдар неге Репрезентативті болмайды?
