4. Білім, біліктілікке және құзыреттілікке койылатын талаптар: - баланың туғаннан жасөспірімдік кезеңіне дейінгі онтогенезде бала психикасының даму зақдылықтары туралы өнделген мәселелерін;
Білу қажет:
жас ерекшелік пен әлеуметтік психологияның құбылыстар мен процестердің негізгі заңдылықтары жайлы білімдерін;
Істей білу кажет: - теориялық білімдерді практикада қолайлы қолдану;
Тәжірибелік дағдыларды иелену: - тәжірибеде жинақтаған білімін қалыпты қабылдау дағдылары;
- кәсіби қарым-қатынас дағдылары;
Құзыретті болу: - психологияның бұл саласында кәсіби қарым-қатынасты игеру қажет.
5 Пәнді оқытудағы тақырыптық жоспар
Сабақ түрлері бойынша академиялық сағаттарды бөлу
№
Тақырыптардың атауы
Сабақ түрлері бойынша аудиторлық сағаттар саны
дәрістер
тәжірибе
жеке даралық
1
2
3
4
5
1
Кіріспе. Қазіргі жас ерекшелік психологиясының пәні мен міндеттері, қазіргі жас ерекшелік психологиясының пәні
Топтық қатысымдылық құрылымы. Топтық бірлестік. Топқа бірігу мәселесі. Топты дамыту моделі
2
1
3
17
Әлеуметтік психологиялық диагностика және адамның әлеуметтік жүріс- тұрысын алдын-ала болжау мәселесі
2
1
3
Барлығы: 135 с.
30
15
90
6. Дәріс сабақтарының мазмұны
1 тақырып. Кіріспе. Қазіргі жас ерекшелік психологиясының пәні мен міндеттері, қазіргі жас ерекшелік психологиясының пәні. Жоспар Студенттерді қазіргі жаңа жас ерекшелік психологиясының кұрылымымен, методологиялық негіздерімен, жас ерекшелік құрылымының аспектілерімен, жеке адамның психикалық сфераларының дамуымен, даму коррекциясымен, диагностикасымен таныстыру.
Даму психологиясындагы жалпы психологиялық мәселелерді шешудегі зксперименталды зерттеулердің мәндерін, жас ерекшелік психологиясындагы теория мен практиканың байланысын ашу.
Жас ерекшелігінің дамуының фундаменталды және қолданбалы зерттеулерімен студенттерді таныстыру.
Жас ерекшелік психолоиясы психологияның басқа да салаларымен ( еңбек психологиясымен, әлеуметтік психологиямен, және т.б.) тығыз байланысты. Тек қана психология емес, сондай-ақ жас ерекшелік физиологиясымен, гигиенасымен, анатомиямен және т.б. байланысты.
Әрбір жас шағы психикалық дамудың ерекше сапалы кезеңі болып табылады және бала дамуының осы кезеңдегі оның жеке басының өзіндік құрылымының жиынтығы құрастыратын көптеген өзгерістермен сипатталады. Л.С.Выготский жас шағы дамудың белгілі бір дәуірі немесе сатысы, дамудың белгілі, біршама тұйық кезеңі деп қарады, оның маңызы дамудың жалпы циклінде алатын орнымен және дамудың жалпы заңдарының одан әр кез өзіндік көрініс табуымен анықталады. Бір жас сатысынан екіншісіне өтуде бұрынғы кезеңдерде болмаған жаңа құрылымдар пайда болады және даму барысының өзі қайта құрылып, өзгеріп отырады.
Адамның жас ерекшеліктері көптеген жағдайлардың жиынтығымен анықталады. Бұ л- әрі балаға оның өмірінің осы кезеңінде қойылатын талаптар жүйесі әрі айналасындағылармен қарым-қатынастарының мәнісі, әрі ол игеретін білім мен іс-әрекеттер типі, әрі осы білімдерді игеру тәсілдері. Жас шағына тән ерекшеліктерді анықтайтын жағдайлардың жиынтығына баланың дене дамуының түрлі жақтарының ( мысалы, сәбилік шақтағы белгілі морфологиялық құрылымдардың жетілуі, жеткіншек шақтағы организм өзгерістерінің ерекшелігі т.б. ) ерекшеліктері де енеді.
Жас ерекшеліктерін анықтайтын сыртқы жағдайлар балаға тікелей әсер етпейді. Ортаның қайсыбір элементтерінің қандай да бір бұрын дамыған қандай да бір психологиялық қасиеттер арқылы өтетініне байланысты әр балаға объективті түрліше әсер етеді. Осы сыртқы және ішкі жағдайлардың жиынтығы жастың өзіне тән ерекшеліктерін анықтайды да, ал олардың арасындағы қарым-қатынас өзгерісі келесі жас кезеңдеріне көшудің қажеттілігі мен ерекшеліктеріне сабақтас келеді.
Сонымен, жас шағы оның дамуының сол кезде қойылатын талаптар мен тіршілік жағдайларының ерекшеліктерімен, оның айна ласындағылармен қарым-қатынас ерекшелігімен, блаланың жеке басының психологиялық құрылымы дамуының деңгейімен, білім мен ойлануының даму дәрежесімен, белгілі бір физиологиялық ерекшеліктердің жиынтығымен сипатталады.
Адамның дамуын айналасындағылармен қарым-қатынас жасаудың даму деңгейі бөлімдердің, тәсілдердің, қабілеттердің даму деңгейі арасындағы байланыс анықтайды.
Адамның өмір сүру ерекшеліктеріне байланысты, психикалық жас ерекшеліктеріне сәйкес
жас кезеңдерін былай топтастыруға болады:
1. Нәрестелік кезең / туғаннан 1 жасқа дейін /
2. Бөбек кезең / 1 жастан 3 жасқа дейін /
3. Мектепке дейінгі кезең / 3 жастан 7 жасқа дейін /
4. Бастауыш мектеп кезеңі / 7 жастан 11 жасқа дейін /
5. Жеткіншек кезеңі / 11 жастан 15 жасқа дейін /
6. Жоғары сырып кезеңі / 16 жастан 17 жасқа дейін /
7. Жасөспірімдік кезең / 17 жастан 20-23 жасқа дейін /
8. Жастық шақ / 20 жастан 30 жасқа дейін /
9. Кемелдік кезең / 30 жастан 55-60 жасқа дейін /
10. Қартаю кезеңі / 60-70 жас аралығы /
11. Кәрілік кезең / 70 -тен жоғары /