Пән мазмұнына байланысты жеке, топпен, сыныппен өткізілетін жұмыс түрлері Жоспары
жүктеу/скачать 51,53 Kb.
|
30.05.2023
| Биосфера
Биосфераның негізгі биологиялық қасиеттерінің бірі – кеңістік тұрғысынан біркелкі болмауы. Биосфераның кеңістік бойынша жетілуі өте ұзақ және күрделі биогеохимиялық үрдістердің нәтижесі. Биосферадағы неше түрлі жіктелудің көрінісі – экожүйелер, биогеценоздар және жасанды, табиғи ланшафтар. Экожүйе система ішіндегі түрлердің көп түрлілігі мен зат айналымын түзейтін энергия ағымы мен қамтамасыз ететін берілген учаскідегі барлық организмдерді бірлестікті белгілеу үшін пайданылады. Бұл терминді ғылымға А.Тэнсли енгізген еді. Экожүйелердің негізгі биологиялық қасиеттерінің бірі – олардың әр түрлі деңгейде болуы. Ең жоғарғы ұйымдасқан деңгейі – биосфера мен ноосфера, қарапайым экожүйелер биосфераның ғылыми тұрғысынан біркелкі болып келеді. Әсіресе, ондағы өсімдік бірлестіктері жануарлар бірлестіктері физикалық, химиялық және биологиялық жағдайлары, сонымен бірге тұрақты энергия ағымы мен зат алмасулары бір тұтас жүйе ішінде әрекет етеді. Экожүйенің құрамына тірі организмдердің үлкен тобы кіреді. Олар экологиялық, бірлестіктер құрайды. Өмір сүретін ортаның құрамы біргей, бірыңғай бөлігі – экотоп(эkos – грекше үй, топос –жер бөлім, орын) енеді. ГИДРОСФЕРА Гидросфера және дүниежүзілік су ресурстары. Су айналымы Гидросфера және оныңңүрамдас бөліктері. Гидросфера — Жер шарының су кабығы, ол ғаламшардағы химияның косылыска түспеген табиғи судың барлығьн (сүйык, қатты жөне бу түрівдегі) қамтиды. Гидросфераны жөне оның қүрамдас бөліктерін зерттейтін ғылымды гидрология деп атайды. Гидрология зерттеу объектісіне қарай екі салаға: Дүниежүзілік мұхит пен оның бөліктерін зерттейтін мухиттану мен құрлыстағы суларды зерттейтін құрлық гидрологиясына жіктеледі. Гидросфераның жалпы көлемі, шамамен, 1,4 млрд км3. Бұл орасан мол су массасынын тек 2,5%-ы гана түщы су, калған 97,5%-ын Дүниежүзілік мұхит пен құрлыктағы ащы сулар құрайды. Түщы сулардың басым бөлігі мұздықтарда шоғырланған. Гидросфераның күрамдас бөліктері мен олардағы су келемі 1-кестеде көрсетілген. жүктеу/скачать 51,53 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|