Пәні бойынша Дәріс кешені №1 дәріс. Меншік жүйесіндегі зияткерлік меншік

Негізгі анықтамалар

Егер өнертабыс жаңа, өнертабыстық деңгейге жеткен әрi өнеркәсiпте қолдануға жарамды болса, онда қазақстанның патенттік заңдылығына сәйкес өнертабысқа құқықтық қорғау беріледі.

      Егер ол техника деңгейi туралы мәлiметтерде белгiсiз болса, өнертабыс жаңа болып саналады. 

Егер маман үшiн ол техника деңгейi туралы мәлiметтерден айқын кездеспейтiн болса, өнертабыс өнертабыстық деңгейде деп саналады. 

      Өнертабыстың жаңалығын анықтаған кезде техника деңгейi туралы мәлiметтерге басқа авторлардың бұрынырақта өнертабыстар мен пайдалы модельдерге берген өтінімдері, сондай ақ Қазақстан Республикасында патенттелген өнертабыстар мен пайдалы модельдер кiредi (басымдықтары болған күннен бастап). Жаңалық абсолюттік сипатта болуы керек

      Егер өнертабыс өнеркәсiпте, ауыл шаруашылығында, денсаулық сақтауда және қызметтiң басқа да салаларында пайдалануға болса, өнертабыс өнеркәсiпте қолдануға жарамды деп табылады.

өнертабыс объектілері - құрылғы; әдіс(биотехнологиялық, емдеу әдістері, диагностика және профилактика); заттар(химиялық, емдік қосқанда); микроорганизм штаммдары, жануар және өсімдік жасушаларының культурасы; бұрыннан белгілі құрылғы, әдіс, зат, штаммдарды жаңа мақсатта қолдану.
     Өнертабыс болып саналмайтындар мыналар: 

      1) жаңалықтар, ғылыми теориялар және математикалық әдiстер;

      2) шаруашылықты ұйымдастыру және басқару әдiстерi;

      3) шартты белгiлер, кестелер, ережелер;

      4) ақыл-ой операцияларын орындау, ойындарды жүргiзу ережелерi мен әдiстерi;

      5) есептегiш машиналарға арналған бағдарламалар мен алгоритмдер;

      6) ғимараттар, үйлер, аумақтар, құрылыс жоспарларының жобалары мен сұлбалары;

      7) бұйымдардың тек сыртқы түрiне қатысты ұсыныстар;

      8) қоғамдық тәртіпке, iзгiлiк пен мораль қағидаттарына қайшы келетiн ұсыныстар.

Париж конвенциясына қатысушы мемлекет аумағында ұйымдастырылған, ресми немесе ресми деп танылған халықаралық көрмеде өнертабыстың экспонат ретiнде көрсетiлуiн қоса алғанда, өнертабысқа қатысты ақпаратты арыз берушiнiң (автордың) немесе одан бұл ақпаратты тікелей немесе жанама түрде алған кез келген адамның көпшiлiкке жария етуi, өнертабысқа өтiнiм ол ашылған немесе көрмеге қойылған күннен бастап алты айдан кешiктiрмей берiлген болса өнертабыстың патентке қабiлеттiлiгiне әсер ететiн мән-жай деп танылмайды. Бұл орайда осы фактiнi дәлелдеу мiндетi арыз берушiге жүктеледi. 

Пайдалы модель жаңа және өнеркәсiпте қолдануға жарамды болса, оған құқықтық қорғау ұсынылады.

 Егер модельдің маңызды белгiлерiнiң жиынтығы техника деңгейi туралы мәлiметтерде белгiсiз болса, пайдалы модель жаңа болып саналады. 

 Техника деңгейi туралы мәлiметтер пайдалы модельге басымдық берiлген күнге дейiн жұртқа мәлiм болған, арыз берiлiп отырған пайдалы модель мақсаттас құралдар туралы дүние жүзiнде жарияланған мәлiметтердi, олардың Қазақстан Республикасында қолданылуы, сондай-ақ олардың неғұрлым бұрынырақта басымдығы болған жағдайларда Қазақстан Республикасына басқа адамдардың пайдалы модельдерге және өнертабыстарға (қайтарып алынғаннан басқа) берген өтiнiмдерi және Қазақстан Республикасында патенттелген пайдалы модельдер мен осы бағыттағы өнертабыстар туралы мәлiметтердi қамтиды. 

Пайдалы модель ретінде мыналарға жататын шешімдер қорғалмайды:

- әдістер, заттар, микроорганизм штаммдары, жануар және өсімдік жасушаларының культурасы, сондай ақ оларды жаңа мақсатта қолдану;

- жоғарыда айтылған патенткеқабілетті өнертабыс ретінде мойындалмайтын объектілер.

  Егер iс жүзiнде пайдалануға жарайтын болса, пайдалы модель өнеркәсiпте қолдануға жарамды болып табылады.

     Париж конвенциясына қатысушы мемлекет аумағында ұйымдастырылған, ресми немесе ресми деп танылған халықаралық көрмеде пайдалы модельдiң экспонат ретiнде көрсетiлуiн қоса алғанда, пайдалы модельге қатысты ақпаратты арыз берушiнiң (автордың) немесе одан бұл ақпаратты тiкелей немесе жанама түрде алған кез келген адамның көпшiлiкке жария етуi пайдалы модельге өтiнiм ақпарат жария болған күннен бастап алты айдан кешiктiрмей берiлген болса пайдалы модельдiң жаңалығына әсер ететiн мән-жай деп танылмайды. Бұл орайда осы фактінi дәлелдеу мiндетi арыз берушiге жүктеледi.

өнеркәсіптік үлгі - әрекеттегі заңдылықтарға сәйкес құқықтық қорғалатын бұйымның(өнімнің) сыртқы түрiн айқындайтын көркемдiк-конструкторлық шешiм. Егер өнеркәсiптiк үлгi жаңа, бiрегей және өнеркәсіпте қолдануға жарамды болса, оған құқықтық қорғау ұсынылады

Егер үлгінің маңызды белгiлерiнiң жиынтығы өнімнің эстетикалық және эргономикалық ерекшеліктері бойынша әлемдегі жалпыға мәлім ақпараттарда үлгінің басымдылық күніне дейін белгiсiз болса, өнеркәсіптік үлгі жаңа болып саналады. 

Өнеркәсiптiк үлгiнің жаңалығын бекіту барысында ҚР басқада тұлғалардың өнеркәсiптiк үлгiге бұрынырақ берген өтінімдері, сондай ақ ҚР патенттелген өнеркәсiптiк үлгiлер ескеріледі.

Егер үлгінің маңызды белгілері өнімнің эстетикалық ерекшелігінің шығармашылық сипатын анықтайтын болса, өнеркәсiптiк үлгi бірегей болып саналады. Егер үлгі сәйкес өнімді дайындау арқылы бірнеше рет қайта жаңаратын болса, онда өнеркәсiптiк үлгi өнеркәсіпте қолдануға жарамды болып саналады.

Өнеркәсiптiк үлгiлер көлемді, жазықты және біріктірілген болуы мүмкін.

Мынадай шешiмдер өнеркәсiптiк үлгi болып саналмайды: 

1. 
   бұйымдардың тек қана техникалық қызметіне негiзделсе;
   
2. 
   сәулет объектiлерi(шағын сәулет нысандарын қоспағанда), өнеркәсiптiк, гидротехникалық және басқа да тұрақты ғимараттар;
   
3. 
   баспа өнімдері;
   
4. 
   сұйық, газ тәрізді, сусымалы немесе сол сияқты заттардан тұратын тұрақсыз формадағы объектілер;
   
5. 
   қоғамдық мүдделерге, адамгершiлiк пен мораль принциптерiне қайшы келетiн бұйымдар.
   

Тауарлық белгі (қызмет көрсету белгісі) ретінде тіркелген белгі кез келген түсте немесе түстер қоспасында тіркелуі мүмкін.

Өнертабысқа(пайдалы модель) патенттің беретін құқықты қорғау көлемі өнертабыс формуласымен анықталады.

Авторлық құқық мақсатына, мазмұны мен маңызына, сондай-ақ берiлу әдiсi мен нысанына қарамастан, шығармашылық еңбектiң нәтижесi болып табылатын ғылым, әдебиет және өнер туындыларына қолданылады.

3) үнжазба немесе бейнежазба (механикалық, сандық, магниттiк, оптикалық және сол сияқты);

4) бейнелеу (сурет, нобай, көркемсурет, жоспар, сызба, кино, телебейне - немесе фотокадрлар және сол сияқты);

5) көлемдi - кеңiстiктi (мүсiн, үлгi, макет, ғимарат, және сол сияқты);