Пәннің оқу-әдістемелік кешені «Физика және математика» ббб мәжілісінде қаралды
жүктеу/скачать 6,14 Mb.
|
umkd gpz
| Практикалық сабақ 1
Ғылыми зерттеу нысаны. Әдістері мен технологиялары Ғылым-бұл объективті шындықты білуге және түрлендіруге бағытталған тарихи қалыптасқан Қызмет түрі, оның нәтижесі дұрыс таңдалған және жүйеленген фактілер, логикалық дәлелденген гипотезалар, жалпылама теориялар, жеке заңдар, сондай-ақ зерттеу әдістері. "Ғылым" ұғымы келесі анықтамалармен сипатталады: - адам қызметінің саласы, оның негізгі функциясы шындық туралы объективті білімді дамыту және теориялық жүйелеу болып табылады; - қоғамдық сананың формасы; - әлемнің ғылыми бейнесінің негізіне алынған білім көлемі. Ғылым-бұл эмпирикалық болып табылатын объект туралы білімнің ерекше түрі. Ол нақты оқиғаларды түсіндіру және болжау құралдарын жасауға арналған, бұл кез-келген ғылыми идеяларды, қаншалықты күрделілікке қол жеткізсе де, объект туралы эмпирикалық идеялармен байланыстыруды қамтиды. Ғылыми зерттеу-бұл жаңа ғылыми білімді дамыту процесі, ғылымды іске асыру және дамыту нысаны, әртүрлі факторлардың объектілеріне әсерін бағалауды жүзеге асыру және сонымен бірге ғылым мен практика үшін дәлелденген және пайдалы шешімдер алу үшін құбылыстар арасындағы өзара әрекеттесуді зерттеу. Зерттеу мақсаты әртүрлі әрекеттерді "мақсат – құрал – нәтиже" жүйесіне біріктірудің нақты механизмі ретінде анықталады. Ғылыми зерттеудің мақсаты-белгілі бір объектіні табу, оның құрылымын, сипаттамаларын, байланыстарын ғылымда дамыған таным ұстанымдары мен әдістерінің негізінде зерттеу, сонымен қатар Адам қызметі үшін маңызды нәтижелер алу. Гипотеза-бұл мәселенің ықтимал шешімін білдіретін ғылыми тұжырым, оның шын мәні анық емес болжам, яғни Зерттеудің мақсаты болып табылатын кейбір дәлелдер қажет. Мысалы, сіздің зерттеуіңіздің объектісі бақтағы құмырсқа болуы мүмкін, ал зерттеу нысаны құмырсқалар мен жәндіктер зиянкестерінің өзара байланысы болуы мүмкін. Бұл жағдайда зерттеудің мақсаты-құмырсқалардың бақтағы бітені (тля) таратудағы рөлі, ал гипотеза-құмырсқалар бітені бүкіл бақшаға таратып,оны жыртқыш жәндіктерден қорғайды деген болжам. Мәселе бойынша зерттеулердің жай-күйімен тереңірек танысу кезінде зерттеу тақырыбы мен мақсаттары жиі түзетіліп, тұжырымдалатынын атап өткен жөн. Сонымен қатар, зерттеу міндеттері қалыптасады, атап айтқанда, талап етілетін сұрақтар -зерттеу мақсатына жету үшін жауап алу. Көп жағдайда келесі міндеттер қойылады: - зерттелетін процестің, құбылыстың мәнін, белгілерін, критерийлерін анықтау және оның негізінде түсіндіру, сипаттау; - мәселені шешудің басты жолдарын (әдістерін, құралдарын) зерттеу Мысалы, біздің қарастырған мысалымыз үшін келесі зерттеу міндеттерін ұсыну қажет: 1. Құмырсқалардың бітелерді (тля) бақшаның басқа учаскелеріне көшіру фактілерін анықтау. 2. Бітені жейтін жәндіктерді анықтау және белгілеу. 3. Бұл жәндіктердің құмырсқалармен байланысының табиғатын зерттеу. Сонымен бірге зерттеудің ғылыми жаңалығының элементтері анықталады, ықтимал нәтижелердің практикалық және теориялық пайдалылығы талданады. Гипотеза тұжырымдалғаннан кейін оны тексеру және дәлелдеу жолдары туралы ойлану керек. Ол үшін жоспар құрып, өз зерттеулеріңізді жүзеге асыру әдістемесін таңдау керек. Ең алдымен, кафедрада немесе қол жетімді ғылыми-зерттеу зертханаларында қолданылатын әдістерге назар аудару керек. Зерттеу жоспарын және оны орындау кестесін талқылау үшін жұмыс жетекшісіне хабарласу қажет. Бақылау, зерттеу, болжау нәтижесінде алынған гипотезаңыздың пайдасына дәлелдер ғылыми әдебиеттерден табылуы керек. Бұл жағдайда қарама-қайшылықты, толығымен анық емес, толық шешілмеген мәселелер анықталады, жаңа мысалдар келтіріледі және т .б. оларды жаңа топтастыруға болады, тағы бір рет тексеруге болады, ол үшін әртүрлі тексеру әдістерін қолдануға болады: сауалнама, эксперимент, бақылау, модельдеу, ақпарат берушілерді зерттеу және т. б. кейде осы объектіге бұрын қолданылмаған жаңа тәсілдерді немесе зерттеу әдістерін қолдану тиімді. Барлық нәтижелер нақты және дұрыс жазылып, тіркеліп отырады. Содан кейін ой-тұжырымдар мен дәлелдер жұмыстың тақырыбымен, мақсатымен және міндеттерімен тағы бір рет сәйкестікке салыстырылады, қажет болған жағдайда оларды түзету жүзеге асырылады. Әрі қарай, тұжырымдамалар мен терминдер шеңбері анықталады, онсыз мүмкін емес. Олар қолда бар әдебиеттерде әртүрлі жолмен ашылады, оларды таңдау керек ұғымдар мен терминдердің ең қолайлы түсіндірмелері. Кез-келген ғылыми зерттеу әдіснаманы жасаудан басталады. Әдістеме-бұл ғылыми зерттеулерді әзірлеу кезінде қабылданған әдістер, әдістер, әдістер және олардың реті, белгілі бір ғылыми-зерттеу мәселесін шешудің схемасы, жоспары. Зерттеу жұмысын орындау процесі алты кезеңнен тұрады: 1) тақырыпты таңдау; 2) Зерттеудің мақсаты мен міндеттерін анықтау; 3) теориялық зерттеулер; 4) эксперименттік зерттеулер; 5) ғылыми зерттеулерді іске асыру. жүктеу/скачать 6,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|