аза қ стан білімін зерттеу

Кітап жайлы 
қысқаша мәлімет
Орыстар мен шведтерді
ң отаршылдығында болған Финляндия 
қазіргі таңда бәсекелес елу елдің алдында шығып, өз тілін, 
м
әдениетін сақтап, өркениетті ел болып отыр. Жерінде мұнай, газ 
сынды 
өзге де табиғи қазба байлықтары жоқ бұл елдің адамдары 
өздерінің еңбекқорлығы мен терең білімділігінің арқасында әлемді 
та
ң қалдырып жатқаны белгілі. 1923 жылдары бұл елдің халқының 
ынтасы мен талпынысын бай
қаған священик Григорий Петров «Ақ 
лала г
үлдер өлкесі» атты кітабын жазды. В.И.Ленин Петровты 
«демагог» деп атаса, Ке
ңес дәуірінде оқылуға тыйым салынған бұл 
кітап 2004 жылы т
ұңғыш рет орыс тіліне аударылды.
Финляндия (Suomi) мемлекеті
Астанасы – Хельсинки 
қ
аласы
Т
ә
уелсіздік ал
ғ
ан к
ү
ні – 06.12.1917 ж.
(РСФСР 
құ
рамынан)
Жер к
ө
лемі – 338145 шаршы метр
Хал
қ
ыны
ң
 саны – 5323489 адам
Адам басына ша
ққ
анда ЖІ
Ө
 35 мы
ң
 евродан асады.
Дамы
ғ
ан салалары: 
ұ
ялы телефон (Nokia), интернет
ж
ә
не 
қ
а
ғ
аз 
ө
ндіруден д
ү
ние ж
ү
зінде бірінші орында.
ҚАЗАҒЫМНЫҢ САНАСЫНА
С
ӘУЛЕ БОЛШЫ, СНЕЛМАН
Осы жылды
ң көктемінде «Айқын» газетінің редакциясына 
инбатты бір 
қыз келіп, өзін «Әлия Өмірзаққызымын» деп 
таныстырды. Келген шаруасын с
ұрадым. «Мына аудармамды оқып, 

пікірі
ңізді айтсаңыз екен» деді де, флешкасын қолыма ұстата салды. 
Компьютерге т
үсіріп, одан ақ қағазға бастырып алып, Әлия әкелген 
«А
қ лала гүлдер өлкесі» атты еңбекті бір деммен оқып шықтым. Бар 
– жо
ғы компьютерлік алпыс беттік осы еңбек мені Әлияға риза етті. 
И
ә, өйткені бұл бүгінгі қазаққа, «судан шығып қалған балықтай 
қазаққа» жаны ашитындар болса, оқитын, үлгі алатын еңбек екен.
Кітапты
ң басты кейіпкері Снелман Финляндияның ерекше 
құрметті азаматы саналатын көрінеді. Өйткені ол 1811 жылы 
шведтерден бостанды
қ алған Финляндия мемлекетінің егемендік 
өмірге алғаш қадам жасар кезеңде халқын дұрыс өмір сүруге, кәсіп 
қылуға, денсаулықты сақтауға, діни теріс уағыздарды жоюға үй –
үйді, ауыл – ауылды аралап жүріп, қалың бұқараның жалпы дұрыс
өмір сүру сауатын ашқан адам екен. Біздің Абай қазақтың дұрыс
өмір сүруге сауатын ашуға ғақлияларымен еңбек сіңірсе, Снелман
сол Абай ай
қандарды әлгіндей жолмен қалың бұқараға ауызба –ауыз
т
үсіндірген нағыз ұлтжанды азамат екен. Бүгінгі финдер дамыған
елдер 
қатарында болса, «біздің мұндай дәрежеге жетуімізге негіз
сал
ған Снелман» деп құрметтейді екен. Мінеки, ұлтты сүюдің нағыз
үлгісі. Мұны аударған, қазақшалаған Әлия ұлтымның «қазақты
с
үйемін» дейтін әр азаматы осылай, яғни Снелмандай еңбек сіңірсе
екен деп тілейтіндей. 
Өйткені, осыны түрік тілінен аудара отырып, өзі
де
осындай 
ұстанымда болды ғой.
Д
әл осылай айтуымның себебі, сіздің қолыңызға тиген «Ақ лала 
г
үлдер өлкесі» атты кітаптың басты кейіпкері Снелмандай қазағыма 
жаны ашып, 
қиналғанның жанында болған бір зиялыны кезінде 
к
өрген де жоқпын. Олар туралы жазылған бір хабарды естіген де 
жо
қпын. Демек, менің өзімнің пікірімше, қазіргі қазақ зиялысы деп
ж
үргендер жай ғана көбік. Міне, осы себептен де мен баспа
о
қырманына ұсынған «Ақ лала гүлдер өлкесі» атты кітапты әр
қазақтың төрінде тұрып, әр қазақтың санасына ондағы игіліктер
с
әуле түсірсе екен деп тілеймін. Бұл үшін кітапты түрік тілінен
т
әржімалаған қарындасымыз Әлия Ибрагимоваға да, осы кітапты
о
қырманға ұсынған баспаға да ақ шашты басымды иіп, алғыс
айтамын.

Мен неліктен 
әр қазақ Снелман болса екен деймін? Бұл сұрақтың 
да жауабын бере кетейін. XIX 
ғасырдың ортасына қарай шведтер 
боданды
ғынан
боса
ған фин халқы қиын жағдайда еді. Қалың бұқара білімсіз.
Маск
үнем, зинақор, шіркеулерінің өзіндегі уағыз кері әсерлі,
шаруашылы
ғын өз бетінше басқара алмайтын, жұқпалы дерттер
демдеген батпа
қты даладағы халық осылар еді. Бұларды бүгінгі
д
әрежесіне жеткізген мемлекет басшылары мен партиялар немесе
байлар емес. Оларды дамуды
ң биік сатысына көтерген халықтың
ортасынан суырылып шы
ққан нағыз ұлтжанды зиялылар еді. Мен
б
үгінгі таңда кім зиялы десе, сол фин халқының бүгінгідей
д
әржесіне жетуіне жол ашып берген Снелманды, үнді халқының
азатты
қ алуына жанын құрбан еткен Мохандас Гандиді және
өзіміздің Абай мен Ыбырай Алтынсаринді айтар едім. Сондықтан да
фин хал
қының ұлы болса да Снелман мен үшін құбыланама секілді.
Әр қазақтың оқығаны, білімдісі ұлтжандымын десе, ұлтын сүйсе, ең
әуелі сол ұлтына Снелмандай қызмет етсін. Міне, оқырман қолына
тиіп отыр
ған кітап, мен үшін осындай сөз айтқызғанымен де қымбат.
Саналы 
қазақ бұл кітапты өзінің қымбаттысы санайды деп тілеймін.
Жолы
ң болсын, қазағыма сәулесі түсер Снелман!

жүктеу/скачать 0,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: