315
-
Абай өлеңдерінде қандай өзекті мәселелерді
көтерген?
Сабақтың
ортасы
30 мин
Дәстүрлі
әнші
Ерлан
Рысқалидың
репертуарындағы «Перуайым», «Боз қараған»
әнін, Ардақ Исатаеваның репертуарынан әндерін
тыңдатуға болады. https://youtu.be/r04t9dwHlig.
https://youtu.be/w_xvcINlODA
С.
Екі топқа «Перуайым», «Боз қараған»
өлеңдерін беру. Мәтін бойынша тапсырмалар
беру:
1.Өлеңдердің жанрын, фабуласын анықтаңдар.
2. Өлеңдерге қандай өзекті мәселелер арқау
болған?
3.Шығармалардың тақырыбы мен идеясын не?
4.
Шығармадағы көркемдегіш құралдардың
қолданысына талдау жасаңдар.
Шығармадағы
көркемдегіш сөздерді «Бинго»
әдісі бойынша
бірінші жұпта табыңдар, екінші басқа
жұптармен ой бөлісіңдер, үшінші топта өлеңнен
дәлелді үзінді келтіре отырып кестеге толтырып
жазыңдар.
Симво
л
Теңе
у
Эпитет
Мето
-
ними
я
Риторикалық
сұрақ
Ж.Ж. «Перуайым», «Боз қараған»
өлеңдерін
«Венн диаграммасы» бойынша салыстырыңдар
Дескриптор:
1.
Екі өлеңнің ұқсастығын анықтайды
2.
Өлеңдердің
айырмашылықтарын
саралайды
Бағалау:
«Екі жұлдыз, бір тілек»
Ж
. Өлеңнен алған әсеріңді «Төрт сөйлем»
тәсілімен жеткіз.
1.Пікір
. Өлеңнен алған әсеріңді бір
сөйлеммен
жаз.
2. Дәлел
. Өз пікірінді бір сөйлеммен дәлелде.
3. Мысал
. Пікіріңді өмірмен байланыстырып,
мысал келтір.
4. Қорытынды
.
(collegy.ucoz.ru›
Каталог
статей›9-1-0-16280)
«Жақсылық ұзақ
тұрмайды», «Бөтен елде
бар болса» өлеңдері
Кесте
Сызба
316
ҚОСЫМША
ХІХ ғасырдың соңғы мен ХХ ғасырдың басындағы қазақ поэзиясының
дамуына өз үлесін қосқан ақын
Уәйіс Шондыбайұлының
өмір жолы мен
шығармашылығын зерттеген-Еркебұлан Советұлы Мұқашев. Абай хакімнің
шәкірті ретінде белгілі болса да, әдеби зерттеуден кенже қалған
У.Шондыбайұлының мұрасын кең көлемде зерттеп жүрген ғалым.
Ақынның
поэзиядағы лирикасы мен дастандарындағы ақынның тілі, стилі, тарихи танымы
ғылыми түрде талдап, қазақ ән өнерінің сұлу мәдениеті мен эстетикасын
насихаттап, халықтық үлгідегі мазмұнды да көркем
ән мәтіндерін тудыруда зор
еңбек жасаған Уәйіс Шондыбайұлының сазгерлік-ақындық өнерін тұңғыш ғылыми
негізде талдаған.
Профессор А.С.Еспенбетовтың шәкірті, Қайым Мұхамедхановтан тәлім
алған бұл тақырыпта өзіндік сара жол салуына ұстаздарының да акыл-кеңесі,
тәлім-тәрбиесі зор. Е.С.Мұқашев Абайдың ақын шәкірттерінің ғылымына дендеп
бойлап, қажымай-талмай еңбек етіп келеді.
Уәйіс
-
Абай шәкірті
Уәйіс Шондыбайұлы Бақанас өзенінің жанабынан көп алыс емес, Үш Қызыл
биігінің
бауырында, Жылтыр деген жерде 1873 жылы дүниеге келген. Жылтыр
ертеде Керей ішінде Көлібайдан шыққан бидің аты екен. «Жылтыр келсе - Томан
жоқ, Томан келсе-Жылтыр жок» деген ескі сөздің айтылуына қарап, ел ішінде бұл
екі би бірінің билігіне бірі кіріспеген деген аңыз бар.
Уәйіс өлең-сөзге бейім, ойын айтып салар өткір екендігін бала кезінде-ақ
танытқан еді.
Қозы баққан, козы жасар өңкей бала ауыл шетіндегі үйдің тары
тазалап отырған Асығыс деген әйелден тары сұраған екен. Бергеніне риза болмаған
ойын балаларының арасында бала Уәйіс те бар. Сонда Уәйістің:
Айта бар, барсаң сәлем Асығысқа,
Іс түсті қиыншылық басымызға.
Берсең де бір пұт тары көп бола ма,
Кеп тұрмыз қозы жайып қасыңызға,-
деген бір ауыз өлеңі ауыл ішіне тарап кетеді.
Осындай алғыр үй баласының келешекте ел баласы, ел
ағасы болып
жетілуіне өскен ортасы ықпал етті «...Ақындыққа баулынып үйренудің, талантын
калыптастырудың бірнеше кезеңдері, өсу сатылары бар. Жас баланы шүу дегеннен
ақындыққа, ән-күйге, өлең-жырға қызықтыратын өз үйінде, өзінің ауыл- аймағында
үлгілі ақындық дәстүр болады», дегендей, Керей ішінде де жас Уәйістің акындық-
әншілік өнерін танып, ортаға тартқан әншілер мен ақындар болды. Көлібайдан
Достарыңызбен бөлісу: 
