кесте 5.8.1: Жұмсартқыш шаралар және қалдық әсерлер

Қызыл жобасының ЭӘӘБ,  

5.9-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

346 бет 

 

5.9

 

Су ресурстары 

 

5.9.1

 

Жобаның қызметі және ықтимал әрекет ету көздері 

 

Құрылыс фазасы  

 

Құрылыс екі кезеңмен жүргізілетін болады: 

 



  1-ші  кезең  2016  ж.  бастап  2024  ж.  аралығында  жүзеге  асырылатын  ашық 

өндіріспен байланысты; 



  2-ші кезең 2025 ж. бастап 2039 ж. аралығында жүргізілетін жерасты өндірісімен 

байланысты.  

 

Осы екі кезеңді келесі негізгі құрылыс тапсырмаларына бөлуге болады: 

 

1-ші кезең – Ашық өндіріс (2016 – 2024 жж.) 

 

A.

  Жаңа  карьердің  және  қорғаныс  аймақтарының  жарылыс  жұмыстарының  аймақтары 

аумағындағы  ғимараттарды  құлату,  соның  ішінде  ескі  байыту  фабрикасының 

нысандарын,  Іуезов  кнетіне  қызмет  көрсететін  су  айдауыш  мұнараны  және  кенттің 

көмір қазандығын құлату; 

B.

  Жаңа  байыту  фабрикасы  мен  кеніш  нысандарын  салу,  соның  ішінде  байыту 

фабрикасымен,  карьермен,қоймамен,  бос  жыныстар  қайырмасымен,  коммуналдық 

желімен және жолмен байланысты әртүрлі инфрақұрылымды салу; 

C.

  Қоғамдық және коммуналдық инфрақұрылымды салу, соның ішінде Бакырчик-Бурсак 

айналма  жолын  және  Әуезов  кентінің  коммуналдық  желілерін,  соның  ішінде 

электрмен қамту және жарықтандыру желісін, трансформаторлық қосалқы станцияны, 

қазандықты салу, су айдағыш мұнараны, жылумен қамту желісін, сумен қамту желісін 

және канализациялық желіні айырбастау; 

D.

  Жаңа қалдық қоймасын салу. 

 

2-ші кезең – Жерасты өндірісі (2025 – 2039 жж.) 

 

A.

  Жерасты зерттемелеріне қатысты қолданыстағы бес шахталық діңгекті қайта құру және 

үш  шахталық  діңгекте  (батыс,  шығыс  және  күрделі  шахта)  желдеткіш  пен  жылу 

генерациялаушы энегия блогын орнату;  

B.

  Жерасты  қазбалары  инфрақұрылымының  біріктретін  желілерін  салу,  соның  ішінде 

санитарлық 

және 

тұрмыстық 

орынжайлар, 

жылумен 

қамту 

желілері, 

су 

сұйыққоймалары мен канализациялық жүйелер кіреді; 

Қызыл жобасының ЭӘӘБ,  

5.9-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

347 бет 

 

C.

  Шығыс  учаскесінде  нысандарды  салу,  соның  ішінде  жерасты  қазбалары  нысандары, 

шахта үстіндегі инфрақұрылым және бетонмен қаланған кешенді салу; 

D.

  Батыс және орталық учаскелерінде нысандарды салу. 

 

Осы  негізгі  құрылыс  тапсырмалары  су  ортасына  әсер  етуі  мүмкін  ықтимал  салдармен 

байланысты құрылыс жұмыстарынан тұрады (Кесте. 5.9.1).   

 

Кесте. 5.9.1: Құрылыс кезінде су ортасымен байланысты жобаның құрылыс жұмыстары

 

Құрылыс жұмыстары 

Ықтимал әсер ету 

Топырақты қалыңдату 

Топырақты  машиналармен  қалыңдату  инфильтрацияны  азайтады, 

ағынды ұлғайтады және ағынға деген сезімталдықты қысқартады. 

Топырақ қабатын алып тастау 

Топырақ  қабатын  алып  тастау  топырақтың  су  сыйымдылығын 

азайтады және ағынды ұлғайтуы мүмкін. 

Өсімдіктерді жою 

Өсімдіктерді  жою  ілінісуді  және  транспирация  қарқындылығын 

төмендетеді және ағынды ұлғайтады. 

Құрылыс  /  Сіңірмейтін  беткі 

қабаттарды жою 

Топырақтағы бүйіржақ жылыстаулар бағытын (ағыс арқылы) және су 

сіңірмейтін  құрылымдар  мен  негіздемелердің  қасындағы  беткі 

ағысты қайта бағыттау.  

Машиналарды пайдалану 

Учаскеде машиналарды пайдалану және отынды сақтау салдарынан 

отын мен майды төгілуі немесе жылыстауы салдарынан ластану 

Бетонды  немесе  баламалы  м 

атериалды пайдалану 

Төгінділер мен жылыстаулар салдарынан ластану. 

Жер жұмыстары 

Жер жұмыстары, соның ішінде қайта кескіндеу мен грейдерлеу жер 

пайдаланудың алдыңғы түрлерімен байланысты құрамында жоғары 

мөлшерде  жауын-шашын  мен  ластағыш  заттар  бар  ағынды 

генерациялай  алады,  егер  оны  тазартпаса,  ол  қабылдағыш  су 

қоймаларын ластауы мүмкін.  

Құлату 

Құлату  беткі  ағыста  мобилизациялануы  мүмкін  ғимараттарды 

пайдаланумен  байланысты  ластағыш  заттарды  мобилизациялауы 

мүмкін. 

Беткі 

су 

жиналу 

мен 

арналарды модификациялау 

Беткі  су  арналарын  қайта  бағыттау  және  су  жиналуына  жол  бермеу 

науа-қорекке қатысты өзгертулерге әкеп соғуы мүмкін. 

Су қоймаларының жанындағы 

құрылыс жұмыстары 

Арналар  мен  жағажайларды  өзгерту  қажет  болуы  мүмкін,  бұл  ағыс 

тәртібіндегі  ықтимал  өзгерістерге,  сондай-ақ  жауын-шашынның 

мобилизациялануына әкеп соғуы мүмкін. 

 

кесте  5.9.2  құрылыс  жұмыстары  мен  негізгі  құрылыс  тапсырмаларымен  байланысты  әсерлер 

келтірілген: 

 

 

Қызыл жобасының ЭӘӘБ,  

5.9-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

348 бет 

 

 

кесте 5.9.2: Негізгі құрылыс тапсырмаларымен байланысты құрылыс қызметі 

Н

е

гі

зг

і қ

ұр

ылыс

 

тап

сыр

малар

ы

 

Құрылыс қызметі 

То

пы

р

ақ

ты

 

қалы

ң

д

ату

 

Ар

ш

у жұ

мы

стар

ы

 

Өсім

д

ік

 қа

баты

н

 

жою

 

Су 

сің

ір

ме

й

тін

 бе

тк

і 

қабаттар

д

ы

 са

л

у 

Те

хн

ик

аны

 

пайдал

ан

у 

Б

етон

д

ы

 н

ем

есе

 

бал

ама

л

ы

 

мате

р

иа

л

д

ы

 

пайдал

ан

у 

Ж

ер

 жұ

м

ы

стар

ы

 

Құ

л

ату

 

Б

етк

і су

 жин

алу

 

ме

н

 а

р

н

ал

ар

д

ы

 

модифик

ац

ия

л

ау

 

Су 

а,

ы

стар

ы

н

ы

ң 

үсті

н

е са

л

у 

1A 

 

 

 

 

 

 

   

 

 

1B 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1C 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1D 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2A 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2B 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2C 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2D 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдалану фазасы 

 

Пайдалану фазасы (2016 – 2039) су ортасына әсер етуі ықтимал келесі негізгі тапсырмалар мен 

іс-шаралардан тұрады:    

 

Қызыл жобасының ЭӘӘБ,  

5.9-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

349 бет 

 

Кесте 5.9.3: Әрбір ықтимал пайдалану тапсырмасымен байланысты қызмет және олардың су ортасына ықтимал әсері 

Өзекті тапсырма 

Іс-шара 

Ықтимал әсер ету  

1-ші кезең (2016 – 2024 жж.) 

Ашық  тау  жұмыстары,  соның  ішінже  жару 

жұмыстары,  су  құйылуы  және  жыныстардың 

ашылуы 

Карьерді кеңейту 

Қорекке  қатысты  өзгерістер  –  қар  мен  жаңбырдың 

тікелей ілінісуі салдарынан ағуы 

Су құйылуы 

Беткң  және  жерасты  су  құйылатын  көкжиектерде 

жерасты  суы  тәртібіндегі  өзгеріс  (ағыстың  деңгейі  мен 

бағыты) 

Жарылғыш заттарды пайдалану 

Су  құйылатын  көкжиектердің  ауқымында  жерасты 

суларына нитраттың түсуі. 

Машиналарды пайдалану 

Карьердегі 

техниканы 

пайдаланумен 

байланысты 

майдың,  отынның  және  майлағыш  материалдардың 

төгілуі мен жылыстауы. 

Байыту,  соның  ішінде  кенді  қоймалау,  дайындау 

және байыту 

Су сіңірмейтін беткі қабаттардың болуы 

Топыраққа  радиалдық  бағыттағы  а,ыстарды  қайта 

бағыттау (ағыс арқылы) және су сіңірмейтін құрылымдар 

мен негіздемелер арқылы беткі ағынның бағыттары 

Ықтимал  ластағыш  заттарды  сақтау  және 

пайдалану 

Беткі ағынның ластануы 

Қалдық қоймасын пайдалану  

Беткі су жинағыштары мен арналарын өзгерту 

Беткі 

су 

арналарын 

қайта 

бағыттау 

және 

су 

жинағыштарды  болдырмау  қорекке–ағынға  қатысты 

өзгертулерге әкеп соғуы мүмкін. 

Қалдық материалды орналастыру 

Қалдық  қоймасының  негіздемесі  немес  борттары 

арқылы қалдық судың жылыстауы. Қалдық қоймасының 

бөгеті жарылған кезде қалдықтар мен судың шығыны. 

Бос жыныстар қайырмасын пайдалану 

Су сіңірмейтін беткі қабаттардың болуы 

Топыраққа  радиалдық  бағыттағы  а,ыстарды  қайта 

бағыттау (ағыс арқылы) және су сіңірмейтін құрылымдар 

мен негіздемелер арқылы беткі ағынның бағыттары 

Ықтимал ластағыш заттарды сақтау 

Беткі ағынның ластануы 

Беткі су жинағыштары мен арналарын өзгерту 

Беткі 

су 

арналарын 

қайта 

бағыттау 

және 

су 

жинағыштарды  болдырмау  қорекке–ағынға  қатысты 

өзгертулерге әкеп соғуы мүмкін. 

Учаскені пайдалану үшін сыртқы сумен қамту 

Қызылту ұңғымалық өрістен су алу 

Жерасты  су  алы  көкжиегіндегі  жерасты  суы  тәртібіндегі 

өзгеріс (ағыстың деңгйі мен бағыты). 

Қызыл жобасының ЭӘӘБ,  

5.9-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

350 бет 

 

Әуезов кенін сыртқы сумен қамту 

Қызылту ұңғымалық өрістен су алу 

Жерасты  суы  тәртібіндегі  өзгеріс.  Байырғы  тау 

жыныстары  орналасатын  су  құйылатын  көкжиектегі 

жерасты  су  қорының  таусылуы  және  ағыс  бағытының 

өзгеруі  

Қызылту ұңғымалық өрістен су алу 

Беткі сулардың ағысы мен деңгейінің өзгеруі 

Басқа 

қалдықтардың, 

соның 

ішінде 

көмір 

концентраты 

мен 

тұрмыстық 

қалдықтардың 

түзілуі, сақтау және орналастыру 

Сіңірмейтін беткі қабаттар 

Топыраққа 

радиалдық 

бағыттағы,ыстарды 

қайта 

бағыттау (ағыс арқылы) және су сіңірмейтін құрылымдар 

мен негіздемелер арқылы беткі ағынның бағыттары 

Ықтимал ластағыш заттарды сақтау 

Беткі ағынның құрамында  сақталатын материалдармен 

байланысты  ықтимал  ластағыш  заттардың  жоғары 

концентраицялары болуы мүмкін. 

Реагенттерді,  жанғыш-майлағыш  материалдарды 

сақтау 

Ықтимал  ластағыш  заттарды  сақтау  және 

пайдалану 

Беткі 

ағандардың 

құрамында 

сақталатын 

материалдардың 

төгілуімен 

және 

жылыстауымен 

байланысты 

ықтимал 

ластағыш 

заттар 

жоғары 

мөлшерде жылыстауы мүмкін. 

Фабрика  мен  ауыр  көлік  құралдарын,  сондай-ақ 

көлік  құралдарын  жөндейтін  шеберханалар  мен 

қоймаларды пайдалану 

Техниканы жөндеу, жуу және пайдалану  

Майдың,  майлағыш  материалдардың  және  отынның 

төгінділері  мен  жылыстаулары,  сондай-ақ  лас  сулар 

беткі ағынға түсуы мүмкін. 

2-ші кезең (2025 – 2039) 

Жерасты  тау  жұмыстары,  соның  ішінде  жару 

жұмыстары мен құрғату 

Жерасты  өндірісмен  байланысты  құрғату 

жөніндегі іс-шаралар 

Жерасты  су  алы  көкжиегіндегі  жерасты  суы  тәртібіндегі 

өзгеріс (ағыстың деңгйі мен бағыты). 

Карьермен  байланысты  құрғату  жөніндегі  іс-

шаралар 

Жерасты  су  алы  көкжиегіндегі  жерасты  суы  тәртібіндегі 

өзгеріс (ағыстың деңгйі мен бағыты). 

Жарылғыш заттарды пайдалану 

Су  құйылатын  көкжиектердің  ауқымында  жерасты 

суларына нитраттың түсуі. 

Техниканы пайдалану 

Жерасты 

кенішінде 

техниканы 

пайдаланумен 

байланысты 

майдың, 

отынның 

және 

майлағыш 

материалдардың жылыстауы мен төгілуі 

Паста тәрізді іргелердің түзілуі және орналасуы 

Жерасты  кенішінде  кері  іргелеуге  арналған 

материалды сақтау 

Жерасты  су  алы  көкжиегіндегі  жерасты  суы  тәртібіндегі 

өзгеріс (ағыстың деңгйі мен бағыты). 

Ескертпе:  1-ші  фазада  көрсетілген  жұмыстарға  қатысты  қосымша  жұмыстар  2-ші  фазада  келтірілген.  1-ші  фазада  көрсетілген  барлық  жұмыстар  2-ші  фазада  жалғасатын  болады, 

карьермен байланысты жару жұмыстарын ескермегенде.

 

Қызыл жобасының ЭӘӘБ,  

5.9-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

351 бет 

 

Тарату кезеңі 

 

Тарату кезеңі келесі негізгі іс-шаралардан тұрады: 

 

Кесте 5.9.4: Әрбір ықтимал пайдалану тапсырмасымен байланысты қызмет және оның су 

ортасына ықтимал әсер етуі 

Өзекті тапсырма 

Ілеспе қызмет  

Ықтимал әсер ету 

Негізгі учаскенің қалпына келуі 

Құлату 

Құлату беткі ағыста 

мобилизациялануы мүмкін 

ғимараттарды пайдаланумен 

байланысты ластағыш заттарды 

мобилизациялауы мүмкін. 

 

Топырақты тегістеу 

Жауын-шашын ағынға әсер 

етуін және қорек-ағын 

қатынасын өзгерту. 

Карьер учаскесін қалпына 

клетіру 

Көлдің түзілуі  

Ұсақ және терең су құйылатын 

көкжиектердегі жераст сулары 

тәртібіндегі өзгерістер (ағыстың 

деңгейі мен бағыты) 

Бос жыныс қайырмасының 

учаскесін қалпына келтіру 

Өсімдіктерді отырғызу және 

түзету  

Өсімдіктерді отырғызу ілінісуін 

және буланы жылдамдығын 

ұлғайтады және ағынды 

азайтады. 

Қалдық қоймасының учаскесін 

қалпына келтіру  

Тұндырғышты, қалдық 

қоймасының тоғанын және 

тиісті құбыржолды кетіру 

Су ортасына шығару ағыстың 

өзгеруіне дәне беткі су 

сапасының өзгеруіне әкеп соғуы 

ықтимал. 

Қалдық қоймасын өзгерту және 

су ағатын жыраны салу 

Таратқаннан кейін қалдық 

қоймасынан беткі су ағысына 

судың шығарылуы, ол ағыстың 

сипаттамалары мен сапасын 

өзгертеді. 

Беткі су жиналу мен арналарды 

модификациялау 

Беткі су арналарын қайта 

бағыттау және су жиналуын 

жою ағынға-қорекке қатысты 

өзгерістерге әкеп соғуы мүмкін. 

 

5.9.2

 

Әсер ету маңыздылығының критерийлері 

 

Ортаның  фондық  күйінің  сезімталдығын  анықтау  үшін  пайдаланылатын  сезімталдық 

критерийлері    Кесте  5.9.5  келтірілген.    Сезімталдық  критерийлері  су  ортасының  сапасымен 

байланысты  факторлардың  бағыныштсатысына,  соның  ішінде  халықаралық  және  ұлттық 

белгілеулерге,  су  сапасының  ақпаратына,  су  нысанының  күйіне,  кеңес  беруге,  учаскені 

зерттеуге және бағалауды орындайтын команданың кәсіби талқылауына негізделген.  Аталған 

критерийлердің  барлығы  шын  мәнісінде  жобаны  зерттеу  саласының  жанында  немесе 

төменірек  орналасуы  мүмкін. Осы  критерийлер  гидрологиялық  және  гидрогеологиялық 

ортаның фондық күйінің сезімталдығын талдау үшін пайдаланылады 

 

Қызыл жобасының ЭӘӘБ,  

5.9-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

352 бет 

 

Кесте 5.9.5: Рецепторлардың су ортасына қатысты сезімталдығының мағыналары 

Сезімталды

ғы 

(мағынасы) 

Жалпы сипаттамасы 

Гидрогелогиялық/гидрологиялық сипаттамасы 

Болмашы 

Маңыздылығы 

төмен 

рецепторлар; Мол; 

Жергілікті  мағынасы  немесе 

масштабы  бар; Өзгерістерге 

төзімділігі; Жергілікті 

аумақта 

ығыстыруға 

арналған ықтимал. 



  Сумен  қамтуға,  азық-түлікті  өндіруге,  табыс 

алуға  )  және  тұрмыстық  мақсатқа  арналған 

жергілікті мағынасы бар су ағысы немесе су ағатын 

көкжиек; 



  Бірқалыпты тұрмыстық мағынасы бар су ағысы; 



  Төмен  тұрмыстық  мағынасы  мен  қарапайым 

қолжетімдігі  бар  су  ағысы,  мысалы,  жолдың 

бойында орналасқан; 



  Сезімталдығы  төмен су экожүйесінің учаскесі. 

Орташа 

Маңыздылығы 

төменнен 

бастап 

орташаға 

дейін; 

салыстырмалы 

мол; 

аймақтық  мағынасы  немесе 

масштабы  бар; өзгерістерге 

айтарлықтай 

төзімді; 

ығыстырылуы ықтимал. 



  Сумен қамтуға, азық-түлік өндіруге, табыс алуға 

немесе  тұрмыстық  мақсатқа  арналған  аймақтық 

маңызы бар су құйылуы (қалалар, ауылдар немесе 

көшпелі қауымдастықтар); 



  Аймақтық мағынасы бар су экожүйесі; 



  Сумен  қамтуға,  беткі  сулардың  қорегіне,  азық-

түлік  өндіруге  немесе  тұрмыстық  мақсатқа 

арналған су құю көкжиегінің аймақтық мағынасы; 



  Аймақтық  мағынасы  бар  немесе  сезімталдығы 

бірқалыпты су жүйесінің учаскесі. 

Жоғары 

Мағынасы 

орташадан 

жоғарыға 

дейін; 

салыстырмалы 

сирек; 

ұлттық  мағынасы  немесе 

масштабы  бар; нәзік  және 

өзгерістерге 

ұшырағыш; 

ығыстыру 

үшін 

ықтималдығы шектеулі. 



    Ұлттық сумен қамту үшін, елдің ішінде азық-түлік 

өндіру  үшін,  ұлттық  табыс  аду  немесе  ұлттық 

тұрмыстық  мақсатта  пайдалану  үшін  арналған 

облыстағы ұлттық мағынасы бар ағын су; 



  Ұлттық  мағынасы  бар  немесе  сезімталдығы 

жоғары бір экожүйе;  



     Ұлттық  сумен  қамту  үшін,  беткі  суларды 

қоректендіру  үшін  немесе  азық-түлікті  ұлттық 

өндіру  үшін  пайдаланылатын  облыстағы  ұлттық 

маңызы бар су ағызатын көкжиек. 

Өте жоғары 

Маңыздылығы  өте  жоғары; 

өте 

сирек; халықаралық 

мағынасы немесе масштабы 

бар;өте нәзікнь; өзгерістерге 

көп 

ұшырайды;ығыстыру 

үшін 

ықтималы 

өте 

шектеулі. 



   Кез-келген су ағысы екі немесе одан артық елдер 

арасында 

шекара 

түзеді 

немесе 

олардың 

араларымен өтеді; 



  Су ағысы екі немесе одан артық елдер арасында 

немесе  бір  елдің  ауқымында  өтеді,  бірақ  ашық 

теңіз  бен  басқа  елдің  арасында  қажетті  арнаны 

қалыптастырады;  



  Халықаралық  мағынасы  бар,  сезімталдығы 

жоғары су экожүйеелері; 



  Осы  суға  тәуелді  халықаралық  мұрадағы  учаске  

немесе  осы  суға  тәуелденетін    халықаралық 

мағынасы бар учаске. 

 

Әсер ету шамасы  белгіленген критерийлердің негізінде анықталдыКесте 5.9.6.  Гидрологиялық 

және  гидрогеологиялық  ресурсқа  қатысты  әсер  ету  шамасын  анықтауға  қатысты  нақты  және 

Қызыл жобасының ЭӘӘБ,  

5.9-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

353 бет 

 

құжатталған нұсқаулықтар болмаған жағдайда жетекшілік критерийлері қызмет стандарттары 

мен  алдыңғы  қатарлы  тәжірибені  ескеретін  су  ресурстарын  бағалауда  қабылданған  кәсіби 

тәбіридеге негізделген. 

 

жүктеу/скачать 57,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: