Кесте 5.10.10: Экожүйелердің қызмет етуіне жобаның әлеуетті әсерлерінің бағалануы

Қызыл жобасының ЭӘӘБ,  

5.10-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

417 бет 

 

 

Кесте 5.10.10: Экожүйелердің қызмет етуіне жобаның әлеуетті әсерлерінің бағалануы  

Экожүйеге қызмет 

көрсету  

Жобаның әсер ету 

аймағында 

Жобаның әсер ету 

аймағының шегінде  

Жобаның әлеуетті 

әсерлері 

Меншіктенуші үшін 

маңыздылығы  

Алмастырылуы 

(баламалары) 

мекендеу ортасын және 

күндізгі жыртқыш 

құстарды қоса алғанда, 

құстардың қорегінің 

мекендеу ортасын 

қарастырады. 

Қоректік заттардың 

айналасындағы 

экожүйенің рөлі 

Дала жер мезотрофты 

жайылымы ретінде 

жергілікті және ұлттық 

деңгейде маңызды болып 

табылады. 

Сала осы рөлді 

орындайды, бірақ 

аймақтағы қоректік 

заттардың циклі үшін 

өте маңызды болып 

табылады. 

Әсер етпейді.  

КӨРСЕТІЛМЕГЕН  

КӨРСЕТІЛМЕГЕН  

Бастапқы өндіріс 

кезінде экожүйенің 

рөлі 

Жайылымдардың орташа 

өнімділігін төмен қоршаған 

ауданы. 

Әсер ету жобасы 

ауданы шегiнде 

шектелген аймақтың 

орташа өнімділігі (өзен 

аңғарлар). 

Әсер етпейді.  

КӨРСЕТІЛМЕГЕН  

КӨРСЕТІЛМЕГЕН  

Су айналасындағы 

экожүйенің рөлі 

Уақытша орнында 

анықталған зауыт үшін қол 

жетімді ете отырып, су 

сақтайды етіп дала жер, 

маңызды ұлттық деңгейі 

болып табылады. 

Облысы осы рөлді 

орындайды, бірақ 

аймақтағы су циклі үлес 

байланысты 

салыстырмалы түрде 

шағын өлшеміне 

шамалы. 

Әсер етпейді.  

КӨРСЕТІЛМЕГЕН  

КӨРСЕТІЛМЕГЕН  

 

 

Қызыл жобасының ОЭВЖ,  

5.11-тарауы 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

411 бет 

 

5.11

 

Археология және мәдени мұра 

 

Бұл  тарауда  мәдени  мұра  мен  археологияның  маңыздылығы  белгіленді  және  оларға  Қызыл 

жобасын  салумен,  әрекет  етуімен  және  аяқталуымен  байланысты  келтірілетін  ықтимал  әсер 

бағаланады.  Бұл  тарау  Халықаралық  Қаржылық  Корпорацияның  (ХҚК)  2012

1

  Қызмет 

стандарттарына (ҚС) сәйкес дайындалды (кесте  5.11.1 қараңыз). 

 

кесте  5.11.1: Халықаралық Қаржылық Корпорациянның қызмет стандарттары және 

Еуропалық қайда құру және даму банкінің жобаларын жүзеге асыруға қойылатын негізгі 

талаптар  

Археология және мәдени мұра

 

ҚС7  тұрғылықты  тұрғындардың  қауымдастықтарына  немесе  топтарына  қатысты  қолданылады, 

оларды ұжымдық интеграция ұстанады. ХҚК-ң анықтауы бойынша Қызыл жобасының айналасындағы 

тұрғылықты тұрғындар болып қазақтар табылады. Жоба тұрғылықты тұрғындар өмірін сәйкестендіру 

үшін және/немесе мәдени, салтанатты немесе рухани қырлары үшін маңызды болып табылатын сыни 

рухани  мұраға  әсер  ету  ықтималы  туындаса,  онда  осындай  әсерлердің  алдын  алуы  барлық  қажетті 

шаралар орындалады.  

ҚС8    қазіргі  және  болашақ  ұрпақтар  үшін  мәдени  мұраның  қажеттілігін  мойындайды.  ОСсы  ҚС-ң 

басты  мақсаты  болып  жобалау  қызметін  жүзеге  асырған  кезде  тапсырыс  беруші  осы  жобалау 

қызметінің  салдарынан  туындауы  мүмкін  теріс  әсерден  мәдени  мұраны  қорғайтынына  және 

сақтайтынына  кепілдік  беру  табылады.  Сонымен  қатар,  ҚС-ң  мақсаты  болып  мәдени  мұраны 

пайдаланудан алынатын игіліктер мен артықшылықтарды  бірдей әрі  әділ бөлу  табылады.   ҚС8  үшін 

басты  мақсат  болып  мәдени  құндылық  табылған  жағдайда  жүзеге  асырылатын  әрекеттер  тәртібін 

енгізу табылады, соған сәйкес тапсырыс беруші жобаны жүзеге асыруға арналған орынды таңдау үшін 

және  мәдени  мұраға  қатысты  айтарлықтай  теріс  әсерден  жалтаруға  жол  бермеу  үшін  әзірленген 

әрекеттерді орындау үшін жауапкершілік тартады. 

 

5.11.1

 

Әсерді бағалау критерийлері  

 

Мәдени  мұра  орындарына  тікелей  физикалық  әсер  ету  масштабы  физикалық  залалдың 

дәрежесімен  анықталады.  Осындай  әсер  тікелей  және  тұрақты  болып  табылады: 

археологиялық  қазбалардың  орнын  зақымдаған  немесе  өзгерткен  кезде  параметрді 

жоғалтудың орны толтырылмайды немесе қалпына келтірілмейді.  

 

Тарихи және  мәдени  мұра нысандарын қорғау және  пайдалану туралы 1488-X11 ҚР Заңында 

(1992  ж.  шілдесі,  2014  ж.  қаңтардағы  өзгертулермен  бірге)  археологиялық  мұраға  қатысты 

әсерлердің ықтимал салдары болып Қазақстанның тарихы мен тарихының алдынжағы ғылыми 

ақпаратты  және  мәдени  меншіктің  бұзылуы  салдарынан  заңды  салдарын  жоғалту  табылады.  

Бұл  заңда  тарихи  және  мәдени  мұраны  қорғау  мен  пайдалану  үшін  мақсаттарды, 

тапсырмаларды  және  құқықтық  негізді  анықталады.  Әсіресе,  2-ші  бап  мәдени  және  тарихи 

                                                           

1

  Халықаралық  Қаржылық  Корпорация  (ХҚК).  2012.  Халықаралық  Қаржылық  Корпорацияның  экология  және 

әлеуметтік тұрақтылық жөніндегі қызмет стандарттары. 2012 ж. қаңтары 

Қызыл жобасының ОЭВЖ,  

5.11-тарауы 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

412 бет 

 

монументтерді, әсіресе сәулеттік және археологиялық мағынасы бар монументтерді анықтауға 

және оларды қорғау мен пайдалануға қатысты. 

 

Экологиялық  және  әлеуметтік  әсердің  бағасын  бастапқы  зерттеген  кезде  анықталған  мәдени 

мұраның  барлық  ықтимал  орындарды  археологиялық  рекогносцирленген  зерттеулер 

жүргізілген кезде кәсіби археологтар сәйкестендірді. Дегенмен, заманауи күйін зерттеу кезінде 

қолданылған  жеделдетілген  рекогносцирлеудің  интрузивтік  емес  тәсілдері  мәдени  мұраның 

әрбір ықтимал орнындағы учаскенің сезімталдығын анықтауға мүмкіндік бермеді.     

 

5.11.2

 

Фондық деректер және қорытынды 

 

Келу  орнын  зерттеу,  2013  жылы  тәуелсіз  мердігер  «Авалон»  АҚ  жүргізген  зерттеулер  сияқты 

Қызыл  жобасы  орындалатын  орында  тарихи  және  мәдени  мұраның  белгілі  нысандары  жоқ 

екенін  көрсетеді.  Жобаның  учаскесі  үшін,  сондай-ақ  кең  аймақ  үшін  мәдени  мұра  мен 

археологияның фондық күйін осы есептің 4.10-тарауынан табуға болады.  

 

Мәдени  мұра  мен  археологияның  әсерін  толық  бағалау  қажет  болмайды.  Дегенмен, 

Полиметалл  2015  жылы  өзі  жариялаған  «Мәдени  құндылығы  бар  зат  табылған  жағдайдағы 

археологиялық іс-әрекеттердің тәртібі» жөніндегі есепке сәйкес жұмыс істеуді жалғастырады. 

Есепте мәдени құндылығы бар зат табылған жағдайдағы археологиялық іс-әрекеттер тәртібінің 

құқықтық  негізі  ерекше  аталып  өтілді  және  тиісті  нысан  анықталған  кездегі  әрекеттердің 

бірізділігі білгіленді. 

 

ОЭВЖ, Қызыл жобасы  

5.12-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

413 бет 

 

5.12

 

Инфрақұрылымы  

 

Жобаның  аумағы  салыстырмалы  дамыған  инфрақұрылымымен  айрықшаланады.  Бұл  жерде 

жолдар, білікті жұмыс күші бар жұмысшы кент, қуаттылық қоры бар электр берілісі желілері, 

сондай-ақ Жобаның нысандары мен жергілікті тұрғындардың қажеттілігін қамтамасыз ету үшін 

жеткілікті техникалық су ресурстары келтіріледі.  

 

Ауданның  көліктік  жүйесі  асфальттық  және  қиыршық  тасты  жабыны  бар  жолдар  желісін 

білдіреді.  Ауыл  арасы  тас  жолыдарының  желісі  бар,  көктемде  топырақтың  дымқыл  болуына 

және қыста қар үйінділерінің кесірінен олар арқылы өту қиын.  

 

БГП аумағына республикалық маңызы бар Алматы-Семей авто жоларнасынан бастап, одан әрі 

батыстағы Чарск түйінді темір жол бекеті мен шығыстан Алматы-Өскемен жоларнасынан өтіп, 

қолданыстағы автожол арқылы жетуге болады. 

 

Өскемен-Алматы-Чарск жаңа темір жол желісінің ең жақын бекеті Шалабай кентінде және Чарск 

қаласында (түйінді бекет) Әуезов кентінен 50 км қашықтығында орналасқан. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ОЭВЖ, Қызыл жобасы  

5.12-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

414 бет 

 

 

сур. 5.12.1: Бакырчик алтын шығару жобасы орналасқан карта (шартты белгілер төменде 

келтірілген) 

 

 

 

 

 

 

 

ОЭВЖ, Қызыл жобасы  

5.12-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

415 бет 

 

 

сур. 5.12.1 арналған шартты белгілер 

Аудандар: 

Маслихатқа (аймақтық атқарушы комитеттерге) 

бағынышты аумақтар 

2 – Бородулихиндік 

3 - Шемонаихиндік  

4 – Глубоковтық 

5 – Уландық 

6 – Зыряновтық 

8 – Жарминдік 

10 - Көкпектілік 

I қала Семей 

II қала Өскемен 

«БГП» ЖШС жер бұрмасы  

 

 

Тұрғын  және  өндірістік  нысандар  Бакырсик  кен  орнынан  солтүстік-шығысқа  қарай  90  км 

қашықтығында орналасқан Өскемене қаласының гидро-электрстанциясының есебінен, Шығыс 

Қазақстандық электр берілісі желісі арқылы электр энергиясымен қамтылады. 

 

Ауыз су мен технологиялық су көздері болып Қызыл су өзенінің су қоймасы, сондай-ақ орташа 

жылдық дебиті 1000-1300м³/күн болатын Қызылсу су бөгетінің жерасты сулары табылады.  

 

Бакырчик  кеніші  Әуезов  кентінің  солтүстік  ұшынан  500-800  м  қашықтығында  орналасқан. 

Кәсіпорынның негізгі экономикалық қызметі болып Қызыл аймағына ұштастырылған Бакырсик 

кен орнының құрамында алтын бар кендерін өндіру және өңдеу табылады. 

 

Бакырчик жобасының аумағы төмен таулы бедермен, өсімдіктердің болмауымен сипатталады, 

биіктік  белгілерінің  диапазоны  350  м  бастап  488  м  дейін,  салыстырмалы  жоғарылау  20-39  м 

бастап 50 м дейін болады. Климаты күрт континентальды. Топырақтың тоңазу тереңдігі 1,65 м 

бастап 2,0 м дейін ауытқиды. Ауданда желдің оңтүстік-шығыс (38%) және солтүстік-батыс бағыты 

(15%) басым болады. Желдің орташа жылдық жылдамдығы 2,7 м/сек. құрайды.  

 

 

 

5.12.1

 

Көлік желілерінің сипаттамалары мен техникалық қасиеттері  

 

Барлық  сыртқы  жүк  тасымалдары  темір  жол  және  автомобильдік  көліктермен  жүзеге 

асырылатын болады. 

 

Негізгі  тасымалданатын  жүктерге  көмір,  инерттік  материалдар,  цемент,  жанғыш-майлағыш 

материалдар және өзге материалдар мен тауарлар жатады.  

 

Көмір,  жанғыш-майлағыш  материалдар  мен  кейбір  басқа  тауарлар  Чарск  бекетіне  дейін 

магистральдық тепловоздармен темір жол бойымен қолданыстағы сызба бойынша, сондай-ақ 

Бакырчик  кен  орнына  дейін  автокөлікпен  қолданыстағы  кірме  жолдар  бойымен 

тасымалданатын болады.   

 

ОЭВЖ, Қызыл жобасы  

5.12-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

416 бет 

 

Кейбір сыртқы және барлық ішкі тасымалдар автокөлікпен жүзеге асырылатын болады. Сыртқы 

жүктер автокөлікпен Өскеменнен және одан әрі Бакырчик кен орнынан кірме жолдар бойымен 

жеткізілетін  болады.  Кен  мен  бос  жыныстарды  ішкі  ьасымалдау  үшін  Komatsu  HD-785  (жүк 

көтергіштігі 91 т)  және БелАЗ 7518 (жүк көтергіштігі 80 т) өздігінен түсіргіштері, көмірді, қожды 

және т.б. тасымалдау үшін жалға алынған КамАЗ 6520 жүк көліктері пайдаланылады.   

 

Өндірістік  қажеттілікпен  шартталған  тасымалдардан  басқа,  қосалқы  немесе  арнайы 

автомашиналар 

инфрақұрылым 

нысандарына 

техникалық 

қызмет 

көсрету 

үшін 

пайдаланылатын болады.  

 

Кірме жолдардың сызбалары кен орнына бастапқы қолжетімдіктің негізінде, оны аршу/зерттеу 

сызбасының  негізінде,  карьердің,  бас  жыныстар  қайырмасының  және  кен  қоймаларының 

орналасу  сызбаларының  негізінде  құрастырылды.  Аршылған  жыныстарды  ашық  карьерден 

өздігінен түсіргіштерге тиеп, кірме траншеялар арқылы шығарады және кірме жолдар бойымен 

бос  жыныстар  қайырмасына  жеткізеді.  Аршылған  жыныстар  сондай-ақ  қалдық  қоймасының 

бөгетін себу үшін пайдаланылады. Шығарылған кен өздігінен түсіргіштерге тиеліп, кірме жолдар 

бойымен байыту фабрикасына өңдеу үшін немесе байыту фабрикасының жанындағы буферлік 

кен қоймасына шығарылады. Буферлік кен қоймасында Komatsu WA800-3 жаппай тиегіші мен 

Komatsu D65EX-16 бульдозері жұмыс істейтін болады. 

 

Кірме  жолдардың  параметрлері  өздігінен  түсіргіштердің  типіне,  олардың  жүк  көтергіштігіне, 

тасымалдау  көлемдеріне,  жобалау  аумағының  топырағы  мен  климатының  типтеріне,  және 

салқын  маусымдардың  ұзақтығына  тәуелденеді.  Учаскедегі  кірме  жолдар  мен  басқа 

жолдардың параметрлері кесте 5.12.1 келтірілген. 

 

кесте 5.12.1: Кірме жолдар параметрлері 

Параметрі  

Шығыс өтпесі – бос 

жыныстар 

қайырмасы 

Шығыс өтпесі – 

кен дайындау 

түйіні  

Кен дайындау 

түйіні – жөндеу 

шеберханалары 

Қосалқы жолдар 

Кірме жолдың санаты 

 I-K 

III-K 

IV-K 

Екі жақты 

қозғалысы бар бір 

жолақты жол 

IV-В 

Екі жақты қозғалысы 

бар бір жолақты жол 

Жол 

жер 

жұмыстарының ені, м 

38,00 

30,60 

24,50 

9,00 

Жолдың 

өтпе 

бөлігінің ені, м 

27,50 

21,00 

9,5 

4,5 

Жол жиегінің ені  

(Қорғаныс 

қабырғамен бірге), м 

2,50 (8,00) 

2,50 (7,10) 

4,75 (10,25) 

2,25 

Бұрылу радиусы, м 

30 

30 

30 

30 

Жобалық 

жылдамдық, км/сағ. 

30 

30 

30 

30 

 

Жер жол жұмыстарының құрылымы тау массасын тасымалдауға, кен орнын пайдалануға және 

жол  санатына  қойылатын  талаптардың  негізінде,  көліктің  қозғалу  қарқынын,  көлік 

ОЭВЖ, Қызыл жобасы  

5.12-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

417 бет 

 

құралдарының  сипаттамасын,  климатты  және  жергілікті  құрылыс  материалдарының 

қолжетімдігін  ескере  отырып,  шартты  түрде  қабылданды.    «Шығыс  өтпесі  –  бос  жыныстар 

қайырмасы»  өтпе  жолында  қиыршық  тас  қабатының  қалыңдығы  195  см  құрайды  (А  типі), 

«Шығыс өтпесі – кен дайындау түйіні» және «Кен дайындау түйіні – жөндеу шеберханалары» 

жолдарында қиыршық тас қалыңдығы 80 см құрайды (Б типі). Жолдар жабынының құрылымы 

төмендегі (кесте 5.12.2 и кесте 5.12.3) кестелерде келтірілген. 

 

кесте 5.12.2: А типті жолдарға арналған жабынның параметрлері 

Жол  құрылымының 

қабаттары 

Материалы 

Қабаттың  қалыңдығы, 

см 

Жабыны 

Қиыршық  тас  М1200,  фракциясы  20-40  мм,  жол 

негіздемесінің тығыздамасы = 0,98 

155 

Негіздемесі 

Қиыршық тасты қоспа, С6 тығыздама = 0,98 

40 

 

кесте 5.12.3: Б типті жолдарға арналған жабынның параметрлері 

Жол  құрылымының 

қабаттары 

Материалы 

Қабаттың қалыңдығы, 

см 

Жабыны 

Қиыршық  тас  М1200,  фракциясы  20-40  мм,  жол 

негіздемесінің тығыздамасы = 0,98 

50 

Негіздемесі 

Қиыршық тасты қоспа, С6 тығыздама = 0,98 

30 

 

Жол  жабынының  аралық  типі  қандай  да  бір  байланыстырғыш  заттарды  пайдаланбай-ақ 

нығыздалған қатты жыныстан дайындалған.  Тұрақтылықты арттырып, шөгуге жол бермеу үшін 

барлық  толтырғыш  қабат-қабат  тығыздалуы  тиіс.  Бос  жыныстар  қайырмасы  мен  кен 

қоймаларындағы кірме траншеяларының параметрлері тиісті нысанға апаратын кірме жолдарға 

сәйкес  анықталады.    Қыс  мезгілінде  жол  қар  мен  мұздан  тазартылып,  құм мен  қиыршық  тас 

себілуі  тиіс.  Шаңмен  күресу  үшін  жазда  жолдарға  су  себеді.  Қауіпсіз  қозғалысты  қамтамасыз 

етіп, жүргізушілерге дұрыс бағдар алуға көмектесу үшін жолдар арнайы жол белгілерімен және 

сілтеуіштермен жабдықталуы тиіс. 

 

5.12.2

 

Көлік 

 

Жобалау қызметімен байланысты көлік қозғалысының әсеріне мыналар кіреді:  

 



  Жергілікті  жол  желілеріндегі  көліктік  жүктеменің  тікелей  ұлғаюы  көлік 

қозғалысына,  жол  қиылыстарының  өткізу  қабілетіне  және  жол  қозғалысы 

қауіпсіздігіне теріс әсер етеді;  



  Қосалқы  ықтимал  әсерге  Жобалау  аумағына  қарай  және  кері  бағыт  бойынша 

үлкен  жүкті  көлік  қозғалысы  көлемінің  ұлғаюы  нәтижесінде  жол  жабынының 

айтарлықтай  тозуы,  сондай-ақ  траффиктің  ұлғаюы  нәтижесінде  атмосфералық 

ауа сапасына деген әсер мен шу әсерінен тұратын экологиялық әсер жатады.   

 

Жобалау аумағы Әуезов кентінен шығысқа қарай 30 км қашықтықта орналасқан А350 жолы мен 

батысқа  қарай  40  км  қашықтықта  орналасқан  М38  жолы  қызмет  көрсетеді.  Шығып  аудит 

ОЭВЖ, Қызыл жобасы  

5.12-тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 

2015 ж. желтоқсаны 

Кесімді нұсқа V1.0 

 

418 бет 

 

жүргізген кезде WAI мамандарының Әуезов кентіндегі және одан тыс жерлердегі жолдарды, 

сондай-ақ  Өскемен  мен  Қалбатауды  жалғайтын    А350  жолын  қадағалау  мүмкіндігін  иеленді.  

Жолдар негізінен шаңды, ойдым-ойдым және техникалық қызмет көрсетуді талап етеді. Темір 

жолдар, әуе және су жолдары бойынша ақпарат 4-ші тарауда келтірілген. 

 

Осы  бағалауды  жүргізген  кезде  Әуезов  және  Шалабай  кенттері  арқылы  өтетін  негізгі  кірме 

жолдар  қарастырылды.  Көлік  ағыстарының  қозғалысын  зерттеу  5.12.4-кестесінде  келтірілген 

жерлерде жүргізілді: 5.12.4: 

 

кесте 5.12.4: Көлік ағыстарын зерттеуге арналған жол қиылыстарының 

координаттары  

 

Географиялық координаттары 

Жобаланған координаттар 

Пулково 1942г., ГК 14 аймағы 

Жол 

қиылысы 

В.Д. 

С.Ш. 

X 

жүктеу/скачать 57,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: