Задачи:  Из поставленной цели проекта вытекают следующие основные задачи

166 
 
 Количество  используемых  смартфонов  на  планете  Земля  понемногу  подбирается  к 
двум миллиардам. На каждом из этих смартфонов установлены мобильные приложения — от 
часов  и  погоды  до  интересных  игр  и  калькуляторов.  Переломный  момент,  когда  мы  из 
простых телефонов с простыми функциями получили сложные смартфоны с приложениями 
«телефонов»,  «сообщений»,  «часов»  и  «калькуляторов»,  положил  начало  развитию  этого 
рынка. Главное преимущество нашего проекта в том,  что наше приложение будет загружено 
в    GooglePlay  или  AppStore,  для  того,  что  бы  любой  школьник,  студент,  преподаватель, 
государственный  служащий,  работник  государственного  учреждения,  домохозяйка,  да 
абсолютно любой человек мог скачать данное приложение. На сегодняшний день мобильные 
устройства практически используется везде. Но обучающих или справочных приложений по 
истории Казахстана каковым является наше справочное приложение очень мало или вообще 
отсутствует.  
Методы  исследования:  Теоретико  -  методологической  основой  проекта  выступили 
общемировые  принципы  научного  познания  и  философия  национальной  идеологии  с  еѐ 
приоритетом  гуманистических  ценностей  и  духовных  традиций  народа.  Авторы  проекта 
стремятся  подойти  к  осмыслению  изучаемых  вопросов  с  концептуальных  позиций  нового 
исторического  мышления,  раскрывая  исторические  события  и  их  историографическую 
оценку  в  реальном  содержании,  сквозь  призму  интересов  духовно-национального 
возрождения. 
Принцип историзма трактуется в проекте 
как 
принцип 
неповторяемости 
социокультурных  состояний,  прерывистости  и 
процессуальности  историко-научного  знания  в 
динамике  отечественной  историографической 
культуры. 
Среди  исследовательских  методов  для 
изучения  поставленной  проблемы  наиболее 
продуктивными  оказались  также  комплексный 
подход  и  системный  анализ,  сравнительно-
исторический  метод,  метод  исторической 
реконструкции, 
интеллектуального 
моделирования,  методы  диахронного  анализа 
социально-исторической  реальности.  Создание 
такого приложения предполагает использование платформы Android. 
Описание  проекта:  Android  (Андроид)  -  операционная  система  для  смартфонов, 
планшетных  компьютеров,  электронных  книг,  цифровых  проигрывателей,  наручных  часов, 
игровых  приставок,  нетбуков,  смартбуков,  очков  Google  и  других  устройств.  Основана  на 
ядре  Linux  и  собственной  реализации  Java  от  Google.  Изначально  разрабатывалась 
компанией  AndroidInc.,  которую  затем  купила  Google.  Впоследствии  Google  инициировала 
создание  альянса  OpenHandsetAlliance  (OHA),  который  сейчас  занимается  поддержкой  и 
дальнейшим  развитием  платформы.  Android  позволяет  создавать  Java-приложения, 
управляющие 
устройством 
через 
разработанные 
Google 
библиотеки. 
AndroidNativeDevelopmentKit  позволяет  портировать  (но  не  отлаживать)  библиотеки  и 
компоненты приложений, написанные на Си и других языках. 
В октябре 2012 года исполнительный директор компании Ларри Пейдж сообщил, что 
было  активировано  уже  более  500  миллионов  смартфонов  и  планшетов  на  базе  Android,  а 
также  заявил,  что  ежедневно  активируется  1,3  миллиона  устройств  на  базе  этой 
операционной системы. 
В  начале  сентября  2013  года  было  объявлено  о  том,  что  в  мире  уже  активировано 
свыше миллиарда устройств на Android, а в третьем квартале 2013 года, в 81,3 % проданных 
в мире смартфонов была установлена операционная система Android. 

167 
 
В  июле  2005  года  корпорация  Google  купила  компанию  AndroidInc.  5  ноября  2007 
года компания официально объявила о создании OpenHandsetAlliance (OHA) и анонсировала 
открытую мобильную платформу Android, а 12 ноября 2007 года альянс представил первую 
версию пакета для разработчиков Android  «EarlyLook» SDK и эмулятор Android. В октябре 
2013 года Google представила следующую и пока последнюю версию операционной системы 
Android 4.4. 
Количество  разработок  под  Андроид  исчисляется  уже  сотнями  тысяч.  Помимо 
бесплатного  софта  на  AndroidMarket,  пользуются  спросом  мобильные  приложения, 
созданные  специально  под  бизнес-нужды  конкретной  компании,  группы  людей  или  даже 
одного человека.  
Android поддерживает GPS, GSM, Wi-Fi, EDGE, Bluetooth, 3G, фото- и видеокамеры, 
компас  и  форматы  работы  с  информацией.  Движком  для  web-браузера  Android  является 
LibWebCore  (WebKit).  Таким  образом,  программная  платформа  Android  для  современных 
мобильных  устройств  включает  операционную  систему,  middleware  (ПОпромежуточного 
слоя) и такие приложения, как e-mail-клиент, контакты, карты, календарь, браузер и многое 
другое. 
Именно  столь  большая  популярность  использования  мобильных  устройств, 
планшетов  и  другой  техники  на  платформе  ОС  Android  дает  возможность  создания  и 
популяризации  не  только  игровых  и  развлекательных,  но  и  полезных  приложений  для 
повышения образованности учащихся, научного кругозора и облегчения усвоения знаний. 
Приложения Android можно разделить на два типа, как показано на Рис. 1. 
Приложения  Dalvik  включают  код  Java*  и  используют  только  официальные  API  из 
пакета  SDK,  а  также  необходимые  файлы  ресурсов,  например  XML-  и  PNG-файлы.  Такие 
приложения компилируются в APK-файлы. 
Приложения Android NDK, содержащие код Java и файлы ресурсов, а также исходный 
код  на  языке  C/C++  и  (иногда)  код  на  ассемблере.  Весь  собственный  код  компилируется  в 
библиотеку динамической компоновки (SO-файл), а затем вызывается кодом Java в основной 
программе с помощью механизма JNI. 
Перспективы развития рынка мобильных технологий весьма благоприятны, поскольку 
изменяется  не  столько  сам  рынок,  сколько  потребитель.  Если  вчера  мечтой  многих  был 
безлимитный  тариф,  то  сегодня  с  широким  распространением  мобильного  интернета 
прерогативы существенно изменились. С появлением на рынке 3G и 4G решений, произошло 
заметное  перераспределение  клиентов  в  пользу  тех  компаний,  которые  были  готовы  к 
запуску данной услуги. Современному владельцу мобильного устройства уже недостаточно 
просто  общаться,  ему  нужен  круглосуточный  доступ  в  глобальную  сеть,  посредством 
которой  можно  не  только  находить  нужную  информацию,  но  и  общаться  с  друзьями, 
сообщать о своем местонахождении и многое другое. 
Что бы ни говорили, а мобильность сегодня — явление глобальное, проникающее во 
многие  сферы  нашей  жизни.  Ныне  потребитель  ищет  не  просто  мобильный  телефон,  он 
внимательно  изучает  условия,  соотнося  их  с  требованиями  современного  рынка.  Именно 
поэтому можно утверждать, что развитие мобильных технологий будет только ускоряться. 
Человеческие  потребности  быть  всегда  в  курсе  дел  выводят  информационные 
технологии  на  прямую  линию  по  созданию  все  новых  девайсов  и  гаджетов.  Неудобство 
эксплуатации  компьютеров  и  ноутбуков  обуславливает  появление  различных  мини-
компьютеров,  смартфонов  и  коммуникаторов,  в  основе  которых  лежит  все  та  же 
операционная  система.  Лидирующие  позиции  на  сегодняшний  день  занимают  платформы 
Android и iPhone. Но эти платформы могут работать полноценно только при одном условии - 
если была для них осуществлена разработка мобильных приложений. 
Проанализировав  современный  студенческий  потребительский  рынок  мобильных 
устройств,  было  выявлено,  что  примерно  80%  студентов  нашего  вуза  (около  2  тысяч 
студентов  Костанайского  государственного  педагогического  института)  пользуются 
устройствами  под  управлением  ОС  Android.  Для  вовлечения  студентов  в  образовательный 

168 
 
процесс,  по  дисциплине  История  Казахстана,  с  применением  новых  информационных 
технологий было принято решение о разработке информационно-справочной системы "Ҧлы 
дала тарихы"  «История Великой Степи» "The history of Great Heath". Проект представлен на 
трех языках: казахский, русский, английский 
Информационно-справочная система содержит информацию истории Великой Степи. 
в рамках программы особое внимание уделяется историко-политическим мероприятиям 2016 
года,  а  также  в  проекте  можно  получить  информацию  об  истории  нашего  Костанайского 
Государственного  Педагогического  Института,  контактные  данные  нашего.  Система  была 
разработана  совместными  усилиями  лаборатории  «инновационные  образовательные 
технологии»  и  кафедрой  «История  Казахстана»  Костанайского  государственного 
педагогического института. 
В  дальнейшем  в  планах  работы  лаборатории  «Инновационные  образовательные 
технологии»  КГПИ  планируется  дальнейшая  работа  по  совершенствованию  и  внедрению 
новых  методов  и  методик  обучения  с  применением  новых  технологий,  для  повышения 
качества обучения студентов и подготовки квалифицированных кадров. 
 
Ожидаемые результаты:  
 
По  окончании  реализации  проекта  нами  преследуется  определенный 
социальный эффект, который предполагает:  
 
1.  повышение  уровня  знаний  отечественной  истории  среди  казахстанской 
молодежи и также развитие патриотизма в казахстанском обществе.  
2.  Наибольший  охват  население  с  помощью  неспециализированности  и  доступности 
приложения. 
3.  Привлечь  молодежь  посредствам  информационных  приложений  к    изучению 
истории Республики Казахстан. 
4. Развитие правовых и исторических знаний населения страны путем использования 
этого приложения. 
 
После  реализации  данного  проекта  мы  сможем  наблюдать  среди  нашей  аудитории 
повышения  уровня  знаний  по  отечественной  истории.  Так  же  повысится  уровень 
исторической  осведомленности  в  сфере  знания  отечественной  истории,  оказавшейся  в 
повседневном использовании начиная от школьника заканчивая домохозяйкой.  
 
Список использованной литературы 
 
1.
 
Н.Ә. Назарбаев. Тәуелсіздік белестері. – Астана: Жібек Жолы, - 2012 
2.
 
История Казахстана учеб. для вузов / А. Кузембайулы, Е. А. Абиль; КРИИИ.- 8-е 
изд., перераб. и доп.- Костанай, 2006.- 351с. 
3.
 
http://www.android.com 
4.
 
http://ru.wikipedia.org/wiki/Android 
 
 

169 
 
 
Автор: Карасаева С.М.,4 курс, «Кәсіптік оқыту» мамандығы.  
Ғылыми жетекші: Жігітов Ә.Б.аға оқытушы 
 
 
 
МЕКТЕПТЕРГЕ АРНАЛҒАН ҚОЛЖЕТІМДІ БІЛІМ 
БЕРЕТІН РОБОТОТЕХНИКАЛЫҚ ЖИНАҚ. 
 
1. Кіріспе бӛлім 
Қазіргі  заманда  адамның  сауаттылығын  анықтайтын  тҥсініктер  ӛте  жоғары 
жылдамдықпен  ӛзгеруде.  Болашақта  әрбір  білімді  адам  әртҥрлі  роботтарды  басқара  алуды 
білуге тиіс болады. 
Біздің  білім  беру  жҥйеміздегі  ең  тҥйінді  мәселелердің    бірі  мектептік  білім  берудегі 
жаратылыстану - ғылыми және техникалық бағыттарының әлсіреуі.  
Техникалық білім берудің басты бағыттарына оқушыларға бастапқы жаратылыстану - 
ғылыми  білімдердің  негізін  салу  және  дағдыларын  қалыптастыру,  талантты  балаларды 
қызықтыру  арқылы  техникалық  тҧрғыдан    ойлауға,  техникалық  шығармашылықтын 
әдістерімен  таныстыру  жатады.  Бҧл  тҧрғыда  келешегі  жарқын  жолдардың  бірі  -  балаларды 
ғылыммен таныстыратын білім беру роботтық техника саласы.   
Қазақстанның  дамуындағы  индустриалды  -  инновациялық  стратегияларында 
артықшылығы роботтық техниканы дамытуға  бағытты болуы.  
2.  Жоба  мақсаты:  методикалық  қолдауы  бар  қолжетімді  білім  беруге  арналған 
роботтық  техника жинағын жасау.  
3. Жобаның міндеттері 
1.  Мектептерге  қолданылатын  жинақтарға  шолу  жасау  және  талдау.  Барлық 
жинақтарға  нарықтағы  қолжетімділікті  анықтау  мақсатындағы  талдау  жасау.  Олардың 
бағытылығын, артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтау.  
2  .  Жинақ  элементтерін  таңдау.  Жинаққа  кірістірілген  элементтерді  сипаттау. 
Жинаққа кіретін барлық бӛлшектердің таңдалуына  тҥсінік беру. 
3.  Мектепке  арналған  жинақты  жобалау  және  шығару.  Барлық  бӛлшектерді  жинау. 
Эргономикалық  қаптамада болу.  
4.  Жинақпен  жҧмыс  жасау  ҥшін  методикалық  кітапшаны  қҧрастыру  және  шығару. 
Жоба мен ҥлгілері кӛрсетілген кітапшаны шығару. 
Роботтық 
техниканың 
элементтерін 
оқушылардың 
мектеп 
пәндеріне 
қызығушылықтарын оятады және топтық оқытудың белсенді әдістерін қолдана отырып білім 
беруді    ӛзгешелендірумен  бірге  практикалық  бағыттағы  тапсырмаларды  шешеді.  Нақты 
роботты  бағдарламалау  арқылы    математика,  физика  заңдылықтарын  практикалық  тҧрғыда 
бақылауға болады. 
Роботты  бағдарламау  арқылы  информатиканың  математикамен,  физикамен,  ал 
мҧғалімнің арнайы дайындығы мен методикалық материалдары  болса онда кибернетикамен, 
физилогиямен және психологиямен байланысын бақылауға болады.  
4.Жобаның мәнділігі мен ғылыми жаңашылдығы   
 
Жобаның  жаңашылдығы  әртҥрлі  тәуелсіз  жобалардан  тҧратын  роботтық  техниканы 
оқытуға арналған білім беретін ерекше  жинақтың анықталуына негізделеді;  
Ҧсынылып  отырған  жинақты  қолдану  мҥмкіншіліктері    мен    мәселелерді  шешуде 
қолдану мақсаттылығы анықталды. 
Білім  беру  роботтық  техникасының  курстарын  ҧйымдастыру  мақсатында 
Қазақстандағы  мектеп  мҥмкінішіліктерін  талдау  арқылы,  мектептерге  арналған  білім  беру 
жинағы ҧсынылды.  

170 
 
Білім алушылар ӛзіндік роботтарды қҧрастыру мен ҥлгі бойынша қҧрастырып ҥйрену 
ҥшін жинаққа ілеспе ретінде методикалық кітапша қҧрастырылды.  
Бҧл  жобаның  ерекшелігі  мектептер  мен  ҥйірмелерге  арналған  бірегей  жинақтың 
ҧсынылуы.  
5.Жобаның маңыздылығы  
Жобаның  жҥзеге  асырылуы  Республикамыздың  барлық  жалпы  білімі  беретін 
мекемелерді роботтық техникалық жиынтықтармен қамтамасыз етілуіне мҥмкіншілік береді. 
Мектептер  сапалы  және  заманауи  әдістерді  қолдану  мҥмкіншіліктеріне  ие  бола  отырып, 
қҧзыреттілігі жоғары оқушыларды тәрбиелейді.  
Мектептегі 
роботтық 
техника 
дегенеміз 
 
21 
ғасырдың 
инновациялық 
технологияларымен  танысу  соның  кӛмегімен  білім  алушыларда  коммуникативті 
қабілеттерін, ӛзара әрекеттесу дағдыларын, ӛз бетінше шешім қабылдауды, шығармашылық 
мҥмкіншілігін  дамытуға  септігін  тигізеді.  Жаратылыстану-ғылыми  циклді  пәндердің  оқыту 
сапасын  жоғарылатады.  Инженерлік  мамандықтарды  таңдауға  ынталарын  ашып, 
бағыттайды.  
Жобаның жҥзеге асырылуы Қазақстанның индустриалды - инновациялық  мақсаттары 
мен  міндеттеріне  сәйкес  бола  отырып,  еліміздің  50  дамыған  елдердің  қатарына  енуіне 
септігін тигізеді. Сонымен қатар білім беру аумағын жаңа еңбек объектілерімен қамтамасыз 
етеді.  
             6.Зерттеу әдістері  
Мектептердегі және ҥйірмелердегі роботтық техника ҧйымдастырылуының мазмҧның 
ашатын психологиялық, педагогикалық,техникалық әдебиеттер кӛздеріне теориялық талдау; 
Роботтық  техниканы  ҧйымдастыру  идеяларына  және  осы  мәселе  бойынша 
қабылданған шешімдерге қҧрылымдық-қисынды талдау жасау; 
Әдебиеттерге  негізделген  педагогикалық  тәжірибелерді  зерттеу,  қолжетімділік  пен 
даму бағыты бойынша ҧсынылған шешімдерге талдау жасау; 
Ҧсынылған  білім  беру  жинағындағы  әдістемелік  кітапша  бойынша  білім 
алушылардың іскерлігін жобалау; 
Алынған нәтижелерді сипаттау, жҥйелеу. 
7.Жобаның сипаттамасы 
Білім берудің басты міндеті  -  білім алушыға ақпарттық  қҧзыреттіліктің негізін сала 
отырып , оның ақпараттарды жинау және ӛңдеу әдістерін игерту, сонымен қатар оны тҥсіну, 
ӛңдеу  және  практикалық  тҧрғыда  қолдану  технологиясына  ҥйрету  [1].  Біздің  еліміздің 
мектептеріндегі  роботтық техниканы зерттеу  кең  ауқымды алып жатыр,   2000-нан астам 
мектептерде білім беретін роботтық техника жинақтары бар.  
Білім  беретін  мекемелерді  зерттей  отырып  барлық  дерлік  мектептер  «талантты»   
жастарға  кӛңіл  бӛледі  деген  шешімге  келдік.  Бҧл  дегеніміз  балаларды  Lego  - 
конструкторларды  ҥйрететін,  жарыстарға  қатыстыратын  ҥйірмелердің  болуын  білдіреді, 
екінші  мәні  оған  кӛбінесе  ер  балалар    қатысады.      Осындай  мәселе  бойынша  елімізде 
жҥздеген білімді ғалымдар мен жоғары тәжірибиелі мамандардың жетіліксіздігі арта тҥседі. 
Қазіргі  таңда  басты  мақсат  жастардың  кӛп  ауқымын  қамту  арықылы  оларды  ғылымға, 
инженерлік жҧмыстарға қызықтырып, баулу. Роботтық техника оқыту жинақтарының басты 
мҥмкіншілігі 
басқа 
білім 
беру 
бағадарламаларымен 
интеграциясы.  
Бҥгінде  роботтық  техника  конструкторлары  физика,  химия,  биология,  математика,  ӛмір 
қауіпсіздік  негіздері  сияқты    пәндерде  кӛрнекілік-  демонстративтік  қҧрал  ретінде 
қолданылады.  Осылардың  бәрі  әлеміміздің  заңдылықтарын  және  оны  кибернетикалық 
механизмді  қабылдау ерекшеліктерімен танысуға мҥмкіншілік береді. 
         Бірақ  та  роботтық  техниканы  білім  беру  жҥйесіне  енгізуде  біршама  кедергілер 
бар.  Роботтық  техникаға  оқытуды  ҧйымдастыру  ҥшін    оны  қосымша  сабақ  ретінде 
жҥргізілуіне арнайы  уақыт бӛлінуі  қажет, осындай жаңы технологияны енгізу ҥшін барлық 
оқу бағдарламасын қайта қарастыру қажеттілігі туындайды.    

171 
 
Оны жҥзеге асыру нәтижесінде біз дайын қолжетімді жинақтарға негізделген  оқыту 
курсын аламыз. Оның мақсаты:  
Балаларды    микробақылаушымен  таныстыру  арқылы  қолданбалы  бағдарламалауға 
ҥйрету;   
Жеке  электронды заттарды қҧрастыруға мҥмкіншілік беру;  
Информатика 
бойынша 
алынған 
теориялық 
материалдар 
мен 
электрлік 
заңдылықтарды тәжірбие ретінде кӛрсету.   
Қазақстандағы білім беру жҥйесін дамытуда роботтық техниканы  Lego жиынтықтары 
негізінде  оқытуды  қолданады.  Бірақ  Lego  жиынтықтарының  қолжетісіздігінінен қарапайым 
мектептер  роботтық  техниканы  оқыту  мҥмкіншіліктерінен  айырылып  отыр.  Соған 
байланысты  бҧл  жоба  мектеп  шеберханалары    мҥмкіншіліктерін  толықтай  қолданумен 
байланысты  қажетті  бӛлшектерді  қҧрастыру  арқылы  роботтық  техниканы  оқытуды 
ҧйымдастыруға болады. 
Білім  беру  мазмҧны,  шарттары  мен  әдістері    қазіргі  заманға  сай  болу  мақсатында 
ӛзгеріп  отыруы  тиіс.  Біз  ғылыми  жетілу  ҥстіндегі,  технологиялық,  ақпараттарға  толы 
коммуникациялық  әлемде  тҧрып  жатырмыз.  Қоғамымыздағы  IT,  нано  технологияларының, 
техниканының бір тҥрден екінші тҥр ӛзгеріп жатқанда барша адамдардың назарын аудармай 
қоймайды.  Кҥнделікті  ӛмірімізден  ажырамас  бір  бӛлігі  болып  кеткен  қолданылатын 
қҧралдарымыз оны қолдануына сай қарапайым білік пен дағдыларды қажет етеді. Осындай 
техниканың  жоғары  жылдамдықпен  дамып  жатқан  ғасырымызға  сәйкес  жастардың 
қызығушылықтары осы бағытта болатыны шарт. Осы шартқа негізделе отырып біз қоғамға 
қажетті  жаңа  форматтағы    техника  және  технология  саласын  жетілдіретін  мамандарды 
дайындауды  қолға  алу  керек.    Замануи  білім  берудің  мақсаты  -    білім  алушыға  ӛз 
мҥмкіндіктерін  толықтай  және  еркін  ашуға  жағдай  жасау.  Педагог  қажетті  жағдайды 
ҧйымдастырып,  білім  алушыларды  таным  мен  іс  -  әрекеттерге  бағыттау.  Бҥгінде  білім 
алушылардың  бағдарламалау,  замануи  конструктірлеу,  мехатроника,  робототехника  сияқты 
салаларға  қызығушылық  танытып  отыр.  Сонымен  қатар  әр  жыл  сайынға  жастардың 
арасындағы  инженерлік  мамандықтарға  қызығушылықтарының  тӛмен  болуы  білім  беру 
жҥйесіне білім беретін роботтық техника саласын енгізу мәселенің шешімі болып отыр [2].  
Робототехника  сӛзсіз  қоғам  ӛміріндегі  барлық  сфера  саласында  ӛзіне  лайықты 
айнымас  орындарын  басып  жатыр.  Осы  сала  бойынша  мамандарға  деген  қажеттілік  кҥн 
санап  ӛсіп  келеді.  Білім  беру  роботтық  техникасының  ерекшелігі  бағдарламалау  және 
қҧрастыру  арқылы  физика,  технология,  математика,  сызу  сияқты  пәндер  интеграциясын 
қолдана отырып техникалық шығармашылық ойлау қабілетін дамытады [3]. 
LEGO  Mindstorms — бағдараланатын  роботтарды  жасауға  (қажетті  бӛлшектер  мен 
электронды блоктардан тҧратын)арналған 
конструктор
. 
LEGO
 компания ретінде 1988 жылы 
ӛзің  ҧсынды.Сегіз  жылдан  кейін  (2006)  
LEGO
 Mindstorms  NXT  1.0,  2009  жылы    -  LEGO 
Mindstorms 
NXT 
2.0, 
2013 
жылы 
- 
LEGO 
Mindstorms 
EV3 
қолданысқа 
енгізілді.   
LEGO
 Mindstorms  жинағына  стандартты  бӛлшектерден  және  бағдарланатын 
блоктан,қозғалтқыштардан,  сенсорлардан  тҧратын  жиынтығы  кіреді.Жинақ  базалық  және 
ресурстық  болып  екіге  бӛлінеді.  NXT  базалық  жинағының  3  нҧсқасы  бар:  8527  LEGO 
MINDSTORMS  NXT -  коммерциялық  жинағының  бірінші  нҧсқасы,  577  бӛлшектерден 
тҧрады,  2006  жылдан  бастап  шығарылды;  9797  LEGO  MINDSTORMS  Education  NXT  Base 
Set — білім бергуе арналған жинақ, 431 бӛлшектерден тҧрады, 2006 жылдан бастап ӛндіріске 
шықты ; 8547 LEGO MINDSTORMS NXT 2.0 -коммерциялық жинақтың екінші нҧсқасы, 619 
бӛлшектерден тҧрады, 2009 жылдан бастап шығарылады.  Барлық  жинақтарда бір версиялы 
NXT  блогынан  тҧрады.  Сонымен  қатар    9648  және  9695  LEGO  MINDSTORMS  Education 
Resource  Set сияқты  ресурсты  жинақтары  бар  -    817  бӛлшектерден  тҧрады,  2010  жылы 
шығарылды. Ресурсты  жинақтардың бӛлшектерді  саны кӛп және алуан тҥрлі  болып келеді. 
Бҧл екі жиынтықта робототехника жарыстарына қатысуға жарамды. EV3 3.0 базалық жинағы 
тек бір  31313 версиясында ғана шығарылады және  601 бӛлшектерден тҧрады. Арнайы білім 
беру  мекелеріне  сәйкестендіріліп  қажетті  жиынтықтардан,бағдарламадан,бастапқы  және 

172 
 
ресурсты жинақтан тҧратын  кӛп оқушы санына арналған жинақ тҥрінде сатылады [4]. Оның 
қҧны  Lego  конструкторының  тҥрі  мен  оқушы  санына  қарай  ӛзгеріп  тҧрады.Мысалы,    16 
оқушыға  арналған  «Оптимум»  комлекті  1450000  теңге  тҧрады.  Бірақ  роботтық  техника 
оқыту  курсы  Қазақстанда  дарынды  балаларға  арналған  мектептерде,интеллектуалды 
мектептерде,  лицей  мен  гимназияларда  тағы  сол  сияқты  материалдық  -  техникалық  базасы 
дамыған мектептерде ғана ҧйымдастырылып жатыр. Lego конструкторлық жиынтығы дайын 
әдістемелік  қҧралдарымен  бірге  қҧны  қолжетімсіз  болғандықтан  кӛптеген  қарапайым 
мектептерге  роботтық  техниканы  оқыту  мҥмкіншіліктері  шектеулі.  Оның    екі  себебі  бар: 
біріншісі, материалдық-техникалық  базасының сәйкес келмеуі, қаржыландырудың болмауы 
және    екінші  себебі  мектеп  ӛз  мҥмкіншіліктерін  толық,  дҧрыс  пайдаланбауы.  Бҧл  тҧрғыда 
білім  беретін  роботтық  техника  оқыту  курсын  жҥргізілуі  біздің,  мҧғалімдердің,  қоғам 
санасында  тек  дайын  конструкторлар  бойынша  оқыту  тҥсінігі  қалыптасып  қалған.  Бҧл 
мәселенің  шешу  жолын  табу  ҥшін  роботтық  техниканың  ҧйымдастыру  ерекшелігіне  назар 
аудару қажет. 
Технологиялық білім берудің  тҧрғысынан «технология» пән аумағына осындай білім 
курстарының енгізілуі  тҥсінуге қиыншылық тудыратын   «Машинатану» и  «Материалдарды 
технологиялық ӛңдеу» сияқты пәндерді жеңіл тҥсінуге жағдай жасар еді. 
Ең  басты  жағымды  жағы  роботтық  техника  бойынша  әр  тҥрлі  жарыстардың, 
олимпиадалардың, 
конкурстардың, 
форумдардың 
ӛткізілуі. 
Роботтық 
техника 
конструкторлық  ҥйрімелердің  логикалық  жалғасы  болып  табылады  [5].  Осылайша 
Қазақстанда роботтық техника заманауи мектептерде пәнаралық байланыс жасайтын оқыту 
курсы ретінде енгізіліп жатыр. Қазақстанның дарынды балаларға арналған, интеллектуалды 
мектептердегі  роботтық  техника  «Технология»  пәнінің  орындарын  басып,еңбекке  баулу, 
тәрбиелеудің  басты  принциптеріне    біздің  ойымызша  жауап  бере  алмайды.  Еңбекпен 
тәрбиелеу  тек  технологиялық  операцияларға  ҥйрету  ғана  емес,сонымен  қатар  ол  еңбек 
мәдениетімен,  қолӛнердің  даму  тарихымен,  декоративті  ӛнердің  басты  тҥрлерімен  танысу 
және  базалық  экономикалық  білім  қалыптастыру.  Жоғары  айтылғандарды  ескере  отырып 
айтылған бағыттарды оқытуда ӛзара бірізділікпен жҥзеге асырылуы тиіс. 
Осындай мектептердегі замануи ағымға байланысты тәрбиелеу ҥдерсін жҥзеге асыра 
алатын мамандарды дайындауымыз қажет. 
5В012000  «Кәсіптік  оқыту»  мамандығы  бойынша  білім  стандарттарына  сәйкес 
студент  «Информатика»,  «Экономика»,  «Шет  тілі»,  «Салалық  материалтану»  және 
«Конструкторлық  материалдар  ӛңдеу  технологиясы»,    «Электротехника  және  автоматика 
негіздері», «Машинатанудың теориялық негіздері», «Машина қҧрылысының технологиясы», 
«Оқу  қҧрастыру  және  ҥлгілеу  негіздері»  ,  «Еңбекті  ғылыми  ҧйымдастыру»  ,  «Ағашты 
кӛркемдеп  ӛңдеу»,  «Материалдарды  кесу  арқылы  ӛңдеу»  және  тағы  басқа    мамандық 
бойынша  негізгі  пәндер  роботтық  техниканы «Технология»  пәні  саласында  ҧйымдастыруға 
қажетті барлық экономикалық,инженерлік білімдерді игеріп шығады.  
Шеберхана  жағдайларында  жасалатын  роботтар  дайын  конструкторлардан  емес, 
ағаш,металл  және  тағы  басқа  материалдарын  қолдану  арқылы  жасауға  болады.  Барлық 
қарапайым  мектеп  шеберханаларында  бҧрғылау,  фрезерлік,  тегістеу  станоктары,  қолмен 
ӛңдеу  операцияларына  арналған  қҧрал-жабдықтар  базасы  осы  кҥнге  дейін  жинақталып 
жақсы қалыптасқан. Топпен, жеке, командамен жҧмыс жасай отырып оқушылар модельдерді 
қҧрастырып,бағдарламалап,оларға  зерттеу  жҧмыстарын  жҥргізіп,қорытынды  есеперін 
жазып, жаңа ойларымен бӛліседі.  
Оқу-қҧрастыру  барысында  оқушылардың  қолдың  ҧсақ  моторикасы,қисынды 
ойлауы,инженерлік  қабілеттерімен  қатар  шығармашылық  тҧрғыдан  дамиды.    Бҧл  жағдайда 
оқушыға  тек  физика,  информатика,  сызу  пәндері  бойынша  алған  білімдері  ғана  емес, 
сонымен  бірге  электротехника,  механика,  кӛркем  ӛңдеу  сияқты  салалардан  да  хабарлары 
болуы тиіс [10]. Оқушылар роботтың бағдарланатын ішкі платасынан басқа бӛлшектерді ӛз 
қолдарымен  жасап,  қҧрастырады.  Бҧндай  әдіс  арқылы  оқушылар  робот  туралы  білімдері 

173 
 
тереңдей  тҥседі  және  оның  шығармашылығы  тек  дайын  конструкторлармен  ғана 
шектелмейді,экономикалық жағынан тиімді болып шығады.  
Arduino 
–  ол  қарапайым  микробақылаушылардан  тҧратын  плата  және 
микробақылаушылардан    бағдарламауға  арналаған  ортадан  тҧратын    әр  тҥрлі  физикалық 
объектілерімен  жҧмыс  жасауға  арналған  ашық  бағдарланатын  платформа.  Arduino  басқару 
тетіктерінен  және  ауыстырып-қосқыштан  тҧратын  интерактивті  жҥйелерді  қҧруда 
қолданылады. Бҧндай жҥйелер әр тҥрлі индикаторлар жҧмыстарын, қозғалтқыштармен және 
басқа  бӛлшектерін  басқара  алады.  Arduino  жобалары  жеке  ӛздері  ғана  жҧмыс  істегенімен 
қатар,  персоналды  компьютерлердегі  бағдарламалармен  (Flash  қосымшасы,  Processing, 
MaxMSP) біріге жҧмыс істей алу қабілетіне ие. Arduino - ның кез-келген тҥрін сатып алумен 
қоса, қолмен жасап алуға болады. Платаларды бағдарламалау бағдарламасы ашық ресурсты 
және толықтай тегін [8].    
 
Қазіргі  уақытта  әр  тҥрлі  аппаратты  қҧралдарды  бағдарламалауға  арналған  кӛпетеген 
микроконтроллер мен микропроцессорлар тҥрлері сан алуан: Parallax Basic Stamp, Netmedia's 
BX-24, Phidgets,  MIT's  Handyboard  және тағы басқа. Бҧл  қҧралдарың бәрі  ӛзара ҧқсас және 
қолданушыны микробақылаушылардың  ішкі қҧрылысына назар аудартпай ,қарапайым және 
бағдарламалауға  ыңғайлы  интерфейске  ие.  Arduino  да      микробақылаушылармен  жҧмыс 
істеуді  жеңілдетеді,  бірақ  басқа  жҥйелермен  салыстырғанда  оқушыларға,  студентерге, 
мҧғалімдерге, әуесқой адамдарға біршама ерекшеліктерді ҧсынады: 
Арзан  баға.  Басқа аппаратты платформалармен салыстырғанда Arduino  - ның дайын 
модулі  20$ - дан қымбат емес.  
Кӛп  платформалық. Arduino  бағдарламасы 
Windows,  Macintosh  OSX  және    Linux    сияқты 
операциондық жҥйелерде жҧмыс жасай алады. 
Бағдарламалаудың 
қарапайым 
және 
ыңғайлы  ортасы.  Arduino  бағдарламасы  жаңадан 
бастап  ҥйренушілерге  оңай  және  бір  уақытта 
тәжірибелі  пайдаланушыларға  да  икемді  болып 
келеді.  Ол  Processing  бағдарламалау  ортасында 
жасалғандықтан,  мҧғалімдерге  де  ыңғайлы. 
Processing 
 
бағдарламалау  ортасын  игерген 
адам,оңайлықпен Ардуиноны да тҥсіне алады.  
Кеңейтілімді  негізігі  ашық  кодты  бағдарлама.  Arduino  бағдарламасы  негізгі 
ашық  кодқа  ие  болудың  нәтижесінде  білікті  бағдарламашы  оны  ӛзгертіп,толықтыра 
алады. Arduino тілдер мҥмкіндігін C++  кітапхана кӛмегімен  кеңейте алады. Бағдарламалау 
тілі  AVR  C  тіліне  негізделгендіктен,шебер  әуесқой  қолданушылар  Arduino  тілінен  С 
бағдарламаулау тіліне ӛзерте алады.  
Кеңейтілімді  ашық  аппаратты  қамсыздандыру.  Arduino  қҧрылғысы  Atmel 
ATmega8 және ATmega168 базасы негізіндегі микроконтроллерлерден тҧрады. Arduino - ның 
барлық  модуль  схемалары  Creative  Commons  лицензиясымен  баспаға  шығудың  арқасында, 
білікті  инженерлер  мен  қолданушылар  бар  мәліметтерді  негізге  ала  отырып  ӛздерінің 
нҧсқаларын дайындай алады [11].    
      Біздің  жинағымыз  Arduino  платасы  мен    қосымша  бӛлшектерден  және 
методикалық  кітапшадан  тҧрады.  Кітапша  электр  және  схемотехника  бойынша  теориялық 
материалдармен  қатар  20  қҧрылғы  қҧрастыру  ҥшін  қажет  ҥлгілерден  тҧратын  тәжірбиелік 
бӛліктен тҧрады.   
Білім  беру  жинақта  20  қҧрылғыны  қҧрастыруға  арналған  барлық  бӛлшектер  бар. 
Эксперименттерді  жалғастыру  ҥшін  талғам  бойынша  сезімталдылық  қасиетін  беру  ҥшін 
бірнеше  сенсорларды;  платформа  мҥмкіншіліктерін    арттыру  ҥшін  кеңейтілім  платасын; 
схемадағы  қателіктерді  табу  ҥшін    мультиметр;  қҧрылғыны  компьютерсіз  қосу  ҥшін  қуат 
кӛзін  қосуға болады. Жинақ 10 жастан жоғары балаларға арналған. 

174 
 
Жинақтаманың  қҧрамына  бір-бірлерімен  жақсы  ҥйлесетін  кӛптеген  бӛлшектер 
кірістірілген. Оған кіреді: 
 
Arduino Uno
 Платформасы (1 дана)  
 Arduino-ға арналған монтажды аумақ    (1 дана)                          
 Breadboard Half
 макетті платасы  (3 дана) 
Резисторлар  220 Ом
  (30 дана) 
Резисторлар  1 кОм
  (10 дана) 
 
Резисторлар 10 кОм
  (10 дана) 
Ауыспалы резистор (потенциометр)
 (1 дана) 
Фоторезистор
  (1 дана) 
Термистор
  (1 дана) 
Керамикалық конденсаторлар  100 нФ
  (10 дана ) 
 Электрикалық 
конденсаторлар10 мкФ
  (10 дана ) 
Электрикалық 
конденсаторлар  220 мкФ
(10 дана ) 
биполярлы транзисторлар (5 дана ) 
Ӛрісті 
транзистор MOSFET
 (1 дана) 
Тҥзу диодтар (5 дана ) 
Жарықдиоды 5 мм қызыл(12 дана) 
 Жарықдиоды 5 мм жасыл (4 дана) 
 Жарықдиоды 5 мм сары (4 дана) 
Ҥш тҥсті жарықдиоды (1 дана) 
 Жарықдиодты 
шкала
 (1 дана) 
7-сегментті индикатор
 (1 дана) 
Тактілі  тҥймешік (5 дана ) 
Пьезо-пищалка
 (1 дана) 
Шығушы жылжымалы 
 регистр 74HC595
 (1 дана) 
Инвертирттелген Триггер Шмитта
 (1 дана) 
Батырмалы клемма (1 дана) 
Байланыстырушы сым  «папа-папа»
 (65 дана) 
 USB кабель   A — B
 типі  (1 дана) 
Крон батарейкасы қорек кабелі  (1 дана) 
 Тіректі байланыстырушы (1×40)
 (1 дана) 
Мотор FA-130 (1 дана) 
Микросервопривод
 (1 дана) 
Тексті  экран 16×2
 (1 дана) 
Методикалық кітапша электронды тҥрде (1 дана) 
Осы  жинақ  негізінде  мектеп  шеберханасы  жағдайында    ӛрмекші-роботты 
қҧрастыру жобасын жасауға болады (1-сурет). 
Роботты дайындауға мынадай қажетті материалдар қатарына кіреді:  
сервопривод (8 дана) – Tpro – SG90 
 қарағай ағашы 
Arduino Uno платасы 
PWM қозғалтқышы– TLC5940 
резистор 14 дана – 4,7К, 1,7 К, 10К Ом 
конденсатор 10 мкФ 
жалғағыш сым– "папа" 538 – 42375 – 1856 
плата Protoboard 589 – 8200 – 4565  
аккумулятор Li-Pol – 6 вольт, 5000mAh 
 
              Қҧрал-саймандар: 
ӛткір пышақ 
дәнекерлегіш 

175 
 
бҧрғы  1/8 бит 
терможелім  
столярлы желім 
Роботқа қажетті материалдарына жеке тоқталсақ: 
Сервопривод (бақылаушы  жетек) —  қозғалыстың  шамаларымен  дәл  бақылау 
мҥмкіндігін  беретін,  теріс  кері  байланыс  бақылаушы  жетек.  Сервопривод  деп  кез  келген 
қҧрамында  әртҥлі  тетіктері  бар,  жетекті  басқару  блогы,  сыртқы  мәні  бойынша  берілетін 
тетіктігі шамаларды автоматты тҥрде қолдайтын алатын қҧрылғыны айтамыз [7]. 
Tower Pro 9g SG90 сервоприводының басты техникалық сипаттамалары: 
•Редуктор материалы: Нейлон 
•Кернеу қуаты: 3 - 5В 
•Біліктегі кҥш тҥсіруі: 1.2кг/см (4.8В); 1.6кг/см (6.0В) 
•Импульстың ―ӛлі‖ ені: 2мс 
• Ӛлшемдері:Микро (22мм х 11.5мм х 27мм) 
• Массасы: 9г 
• Айналу бҧрышы: 160°  
Қарағай 
ағаш 
- 
еліміздің 
таулы 
аймақтарында 
бірнеше 
тҥрі 
кездесетін 
қылқанжапырақтыты
 мәңгіжасыл  ӛсімдік.  Қҧрғақ  ағаштың  абсолютті  тығыздығы 
–  480 кг/куб. м.Жҧқа сҥрек қабатындағы ылғалдылығы - 112%, ал ӛзегінде - 33%. Беріктігі- 
дӛңбек бетінде 28-33 Н/кв. мм-ге , ал радиал бойымен 21-25 Н/кв. мм-ге тең. Ағаш жоғары 
ылғал және жылу ӛткізгіш қасиеттерге ие.  
Arduino  Uno  платасы-  Arduino  Rev3моделінің  соңғы  ҥлгісі,  тҥпнҧсқасы  Италияда 
шығарылады.  Ол  жиелігі  16  МГц,  ATmega328p  процессоры  базасы  негізінде 
қҧрасытырылған  және  32  кБ  жадынан,  20  сыртқы  ортамен  байланысын  басқаратын  20 кіру 
және  шығу  контактілерінен  тҧрады.  Arduino  Uno  қуатты  USB  сымы  арқылы  және  сыртқы  
кӛздермен  де    байланыса  алу  мҥмкіндігіне  ие.    Платформа  6-дан  20  В  дейінгі  кернеулер 
шамасында жҧмыс істей алады. Бірақ 7 В кем кернеумен жҧмысы тҧрақсыз болса, 12 В астам 
кернеу зақымдауы мҥмкін.Ҧсынылатын кернеу  шамалары: 7-12  В. Платфомада 32 кБ flash-
жады  бар,  оның  2  кБ  bootloader-ге  арналған.  Ол  Arduino-ны  USB  арқылы  компьютерге 
жалғап  ӛзгерістер  енгізуге  мҥмкіндік  береді.  Бҧл  жад  тҧрақты  болғандықтан,  жҧмыс 
барысында  ӛзегерістер  енгізуге  мҥмкіндіктері  жоқ.  Оның    мақсаты  –  бағдарламаны  және 
ілеспелі тҧрақты ресурстарды сақтау. 
Сонымен  қатар  платформада  қосымша  2  кБ  SRAM-жадыбар.Ол  уақытша,ӛзгермелі 
бағдарламаларды сақтауға арналған.  Одан басқа тағы мәліметтерді ҧзақ сақтауға арналған1 
кБ EEPROM-жады бар. Ол Arduino-ның қатты дискіның қызметін атқарады. Плата шамалары 
6,9  ×  5,3  см.  Сыртқы  қорек  кӛздерінің  ҧяшықтары  мен  USB  орыны  бірнеше  миллиметрге 
шығып  тҧрады.  Платада  бҧрандалы  шегелерді  және  бҧрандаларды  бекітуге  орындар 
қарастырылған.  Контактілер  арасындағы  арақашықтықтары  0,1″  (2,54  мм),  7-ші    және  8-ші 
контактілер арасындағы арақашықтық 0,16″ [11]. 
 
PWM  қозғалтқыш  –  TLC5940-  әр  каналды  тәуелсіз  басқару  мҥмкіндігін 
беретін  12-битті  PWM  ( ағыл.pulse-width  modulation)  16  каналды  жарықдиодты  драйвер. 
Негізі  тек  жарықдиодтарымен  ғана  емес,кез  келген  120  мА-ге  дейін  ток  кӛзін  қолданатын 
қҧрылғыларды  басқаруға  болады  (2-сурет).  Басқаша  айтқанда  Arduino-ның  сыртқы 
байланыстарының  кеңейтілімі.  Бекітуге  тек  екі  резистор  қажет,оның  біреуі  кіру  жолын 
жерлендіру  ҥшін,бҧл  дегеніміз  басқарушы  контроллер  ауытқулар  болса  жарық 
жыпылықтауларын болдырмайды, ал екіншісі - шығу 
жолында тоқты шектеу мақсатында қолданады [4]. 
Техникалық мінездемелері:  
Каналдар саны: 16 
Қуат кӛзі: от 3 до 5.5В                                                           
PWM: 12 бит (4096 қадам) 

176 
 
Тоқ: 0 - 60 мА (< 3.6 В) немесе 0 - 120 мА (> 3.6 В) 
Жарықдиодтарындағы кернеу 17В дейін 
Басқару тізбек интерфейс бойынша  
Ақпараттарды жіберу жылдамдығы 30 МГц 
Сигналдар деңгейі TTL логикасына сәйкес 
Қателерді басқару: LOD: LED Open Detection және  TEF: Thermal Error Flag 
 Рези
́ стор  (ағыл. resіstor,  лат. resіsto —  қарсыласамын)  —  электр  тізбегінің  әртҥрлі 
тармақтарындағы  ток  кҥшін,  не  кернеуді  шектеу  немесе  реттеу  ҥшін  қолданылатын 
радиотех. 
немесе 
электртех. 
бҧйым.  
Резистордың 
негізгі 
сипаттамаларына 
кедергісінің 
номинал
  мәні  (0,1  Ом-нан  1  ГОм-ға  дейін),  
кедергінің
 номинал  мәннен  ауытқу 
мҥмкіндігі  (0,25%-дан  20%-ға  дейін),  максималды  сейілу  қуаты  (Вт-тың  жҥздік  ҥлесінен 
бірнеше МВт-қа дейін) жатады.  Айнымалы резистор кедергісі жылжымалы тетік арқылы, не 
тоқ кҥші мен кернеу арасындағы бейсызықтық тәуелділікке байланысты ӛзгеруі мҥмкін.  
Конденсатор 
– 
ең 
кең 
таралған 
радиоэлементернің 
бірі. 
Электр 
схемасында 
коденсатордың  рӛлі  электр  зарядын  жинау,  тҧрақты 
және айнымалы тоқтарды бӛлу, тоқтарды фильтрацияла 
және тағы басқа. Электрлік коденсатордың басқалардан 
басты  ерекшелігі  басқа  консаторлармен  салыстырғанда 
сыйымдылығы  ҥлкен  және  габарит  ӛлшемдері  шағын. 
Кӛп  қолданылатын  алюминилік  коденсаторлардың 
ӛздеріне 
тән 
қасиеттерге 
ие. 
Электрлік 
конденсаторлардың алюминилік орамдарын цилиндрлік 
корпуске  салғанда  индуктивтілік  пайда  болады.  Бҧл 
индуктивтілік  кӛп  жағдайларда  қажетсіз.  Электрлік 
конденсаторлардың  тізбектей  жалғағандағы  кедергісі    1  Ом  болады.  Бҧл  мән  жҧмыс 
жиелігімен  бірге  ӛсіп  тҧрады.  Бҧндай  эффекттің  себебі  диэлектрикадағы  жоғалтулар. 
Электрлік коденсаторлар тӛменгі жиелікті болғандықтан оны 30 кГц – тен жоғары жиелікте 
кӛп қолданбайды. Электрлік коденсаторлардың қателіктері 20% қҧрайды. 
Жалғағыш  сым–  "папа"  538  –  42375  –  1856-  қандай  да  бір  сыртқы  немесе  ішкі 
қҧрылғыны  ӛзара  ақпарат  алмасу  мақсатында 
істекшесі бар жалғағыш сымдарды  айтамыз.  
Protoboard Платасы 589 – 8200 – 4565  - 
уақытша  конструкцияларды  электрлік  және 
электрондық тізбектерін сынауда қолданылатын, 
бӛлшектерді  дәнекерлемей  жалғауға  мҥмкіндік 
беретін шағын тесіктер матрицасы бар тақтайша 
( 3-сурет).  
Аккумулятор  –тоқты  жинап  және  оны 
тҧтынушыларға 
жібертін  кӛп 
қолданысты 
әрекеттерге  арналған  тоқ  кӛзі.  Аккумулятор  Li-
Pol – электролит ретінде гел тәріздес литий-ӛткізгіш толтырмасы бар полимер материал. Ол 
мобильді телефондарда, сандық техникаларда және тағы басқа қҧралдарда қолданады [12].  
Бҧл  роботты  қҧрастыруда  қарапайым  ағашпен  және  электроникамен  жҧмыс  істеу 
дағдысын  білу  қажет.  Роботтың  қҧны  арзанға  тҥсуі  ҥшін  біз  оны  ӛңдеуге  оңай  келетін 
қарағай ағашын және қазіргі уақыттағы ең арзан сервоприводтарды қолданамыз (4-сурет).  
Сервоприводтың айналу моменті аз болғандықтан ағаштыңда салмағы аз болуы тиіс. 
Роботтың жалпы қҧны 20000 тенге шамасында болады. Бҧл жобаны жасауда ең қиын кезеңі 
роботтың  аяқтарын  жасау  болды.  Осы  бӛлшектерді  жасау  ҥшін  ағашты  ӛткір  пышақтың 
кӛмегімен ӛңдеу арқылы қажетті пішінді келтіріп алдым. 2-суретте кӛріп тҧрғандарыңыздай 
аяқ бӛлшектерінде сервопривордта контактілеріне арналған орын болуы тиіс. Ол ҥшін біз 1/8 
бҧрғы мен 1/8 дюбельді қолданамыз. Сервоприводтар робот аяқтарына бекіткенде салмақ ось 

177 
 
бойын  тҥсуі    керек.  Роботтың  денесіне  келетін  болсақ  бҧрыштарында  ойығы  бар  тік 
тӛртбҧрыш  ағаштан  тҧрады.Бальза  ағаш  бӛліктерін  жабыстыру  ҥшін  столярлы  желімді 
қолдануға болады. Терможелімді сервоприводтың ағашта жақсы бекітілуі ҥшін қолдануымыз 
керек. 
Роботтың  схемасына  келетін  болсақ  ол  қадамдап  басу  ҥшін  арналған.  Роботтың 
жҧмысын  теңдестіру  ҥшін  акселометрді  де  қосуға  болады.  1-схемада  кӛрсетілгендей  қуат 
кӛзі  5-6  вольт  бар.  Ол  барлық  сервоприводтар  және  қозғалтқыштар  ҥшін  қуат  кӛзі  болып 
табылады.  Бҥкіл  қҧраушы  бӛлшектерін  біріктіру  ҥшін  баспа  платасын  қолданып,  оған 
дәнекерлеу қажет және осы жоба ҥшін PCB Advanced Circuits таратқышын қоладанымыз.  
Роботтың  коды  дҧрыс  енгізілсе,  ол  орынынан  тҧрып,аяқтарын  кезектесіп  кӛтеріп, 
теңселуі  қажет.  Бағдарламаның  жҧмысын  тексеру  ҥшін    TLC5940  драйверді  орнатып  алу 
керек.                        
         Arduino - ның бағдарламалау тілі стандартты 
C++
.Оның  біршама ерекшеліктері 
жаңадан танысып жатқан адамдарға бағдарламалау жҧмысын жеңілдетеді.  
 
1-схема 
 
 
  Arduino  бағдарламалаушысымен жазылған бағадрлама скетч деп аталады және оның 
файлдары    ino  кеңейтілімінде  сақталады.  Бҧл  файлдарды  біріктірмес  бҧрын  Arduino 
препроцессорымен  ӛңделеді.  Сондай  ақ  жобаларға  C++  стандартты  файлдарын 
жасап,кірістіруге  болады.  Міндетті  C++  main()  функциясын  Arduino  препроцессоры  ӛзі 
жасап,оған «алғашқы» әрекеттерді апарып қояды.  Бағдарламаушы Arduino – ға маңызды екі 
функцияны  жазуы  тиіс.Олар    setup()    және  loop()  [9] .  Біріншісі  жҧмыс  басында  ғана 
шақырылса,ал  екіншісі  барлық  жҧмыс  барысында  қолданылады.    Бағдарламаның  мәтініне 
бағдарламалаушы  стандартты  кітапханадағы  тақырыптық  файлдарды  қою  міндеттелмейді. 
Ондай  файлдарды  Arduino  препроцессоры  ӛзі  жобаның  конфигурациясына  сәйкес 
қосады.Бірақ қолданылатын кітапханаларға нҧсқама беруі керек [6].  
        Arduino  IDE  жобасының  менеджері  кітапханаларды  қосудың  стандартты  емес 
жолдарын  қолданады. Кітапханалар стандартты C++ бастапқы мәтін ретінде кірістіріп, IDE 
жҧмыс каталогындағы арнайы папкаға салынады. Бағдарламалаушы қажетті кітапханаларды 
белгілеп,оларды  қҧрастырып  біріктіру  тізіміне  қосады.    Arduino  IDE  ешқандай 
қҧрастырушылық баптауларды ҧсынбайды және басқа баптаулар санын азайтады.Бҧл қандай 
да бір кедергілердің шығуына тосқауыл болады [13].   

178 
 
Осылайша  оқушыларды  оқытудың  жаңа  бағыты  ретінде    робототехниканы 
мектептердегі  «Технология»  білім  беру  аймағына  енгізу,  соған  сай    «Кәсіптік  оқыту» 
мамандығының  болашақ  мҧғалімдерін  қазіргі  заманғы  тәжірибелі-бағыттылық  және  білім 
беру  мазмҧның  жаңарту  талаптарына  сәйкес  бағытта  білімдерін  тереңдету    керек.  Осы 
жолмен  біз  ӛзімізге  қажетті  мамандарды  қамтамасыз  етумен  қатар,  Қазақстанның    барлық 
қарапайым орта  мектептері жаңа бағытта оқыту мҥмкіншіліктеріне ие болар еді.  
8.Кҥтілетін нәтижелер 
-  Жобаның  жҥзеге  асырылу  нәтижесінде  Қазақстанның  мектептері  технология 
сабағында роботты қҧрастыру мҥмкіндігіне ие болады; 
-  Технология  сабағына  арналған  жинақтамаларды  ӛндіретін  30  жҧмыс  орының 
қамтамасыз ететін мекеме пайда болады; 
-  Роботтық  техниканы  енгізу  ЖОО-ында  жаңа  мамандықтардың  пайда  болуына 
әкеледі; 
            -    Автоматтты  жҥйелердің  және  ӛндріс  мекемелерінің  даму  қарқыны 
жоғарылайды; 
            - Жоғары технологиялық ӛндірістердің пайда болады;  
           -    Осы  сала  бойынша  компьютерлік  және  ақпарттық  сауаттылықты 
жоғарылайды. 
9.Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 
1.
 
Афонин,  В.Л.  Интеллектуальные  робототехнические  системы:  курс  лекций  / 
В.Л. Афонин, В.А. Макушкин. - М.: Интернет-Ун-т Информ. Технологий, 2009. 
- 199 c. 
2.
 
Интеллектуальные  роботы:  учеб.  пособие  по  направлению  "Мехатроника  и 
робототехника"  /  И.А.Каляев  [и  др.];  под  общ.  ред.Е.И.  Юревича.  М.: 
Машиностроение, 2007. - 360 с. 
3.
 
Григорченков,  Н.И.  Состояние  и  перспективы  развития  робототехники  /  Н.И. 
Григорченков // Кузнеч. - штамповоч. пр-во. 1992. - N 11/12. - С.89. 
4.
 
Гилмор,  Ч.  Введение  в  микропроцессорную  технику  /Ч.  Гилмор.  -  М.:  Мир, 
1984. - 314 с. 
5.
 
Ивановский,  Александр  Владимирович.  Начала  робототехники:  материал 
технической информации /А.В. Ивановский. Минск: Вышэйш. шк., 1988. - 219 
с. 
6.
 
Робототехника,  прогноз,  программирование  /  Ю.М.  Баяковский  [и  др.]; 
предисл.  чл.  -  кор.  РАН  Ю.П.  Попова  и  проф.Г.  Г.  Малинецкого;  Ин-т 
прикладной математики им. М.В. Келдыша Рос. акад. наук. - М.: URSS: Изд-во 
ЛКИ, 2008. - 202 с. 
7.
 
Шахинпур, Мозен. Курс робототехники: материал технической информации  / 
М. Шахинпур; пер. с англ.С. С. Дмитриева; под ред. С.Л. Зенкевича. - М.: Мир, 
1990. - 527 с. 
8.
 
Конюх,  Владимир  Леонидович.  Основы  робототехники:  учеб.  пособие  для 
вузов по направлениям подготовки 220300 "Автоматизация технол. процессов 
и пр-в" и 220400 "Мехатроника и робототехника"  / В.Л. Конюх - Ростов н/Д: 
Феникс, 2008. - 282 с. 
9.
 
ROBOTS, ROBOTICS & ARTIFICIAL INTELLIGENCE
.Polyakov S.S., Lipinskiy 
L.V.,  Kuklina  A.I.
Молодежь.  Общество.  Современная  наука,  техника  и 
инновации
. 2013. 
№ 12
. С. 52-54 
10.
 
Абушкин, Х. Х., Дадонова, А. В. Межпредметные связи в 
11.
 
робототехнике как средство формирования ключевых компетенций учащихся 
12.
 
//Учебный эксперимент в образовании.-2014. 
13.
 
 
Опыт  применения  arduino  в  учебном  процессе  по  направлению  подготовки 
09.03.04 «Программная инженерия»
 Маршалов О.В., Зиязов В.К., Хисматуллин 
Ю.О. 
Universum: технические науки
. 2015. 
№ 7 (19)
. С. 5. 

179 
 
                                                                            Авторы: Баянова Б.Е., Тайпакова А.А.,         
                                                         4 курс, специальности  
                                                   «Биология». 
                                                         Научные руководители: Конысбаева Д.Т.,              
                                                         к.б.н., доцент,                                        
                                                         Орманбекова Д.О., магистр биологии,       
                                                         . 
 

жүктеу/скачать 11,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: