– Насколько это направление актуально для
Казахстана? По каким критериям можно опреде-
лить, «зеленое» жилье это или нет? Существуют
ли стандарты «зеленого» жилья?
– Казахстан начал работу по переходу на «зеленую» эко-
номику, что подразумевает повышение энергоэффективности и
водоэффективности, развитие мусоропереработки, снижение вы-
бросов парниковых газов, а также проведение ряда других меро-
приятий во всех секторах нашей экономики. Здания, по мировой
статистике, потребляют до 20% всей воды, 25–40% всей энергии,
до 40% всей древесины. На здания также приходится 30–40% вы-
бросов парниковых газов и генерация 35–40% мусора. Поэтому
трансформация строительного сектора Казахстана и перевод его
на «зеленые» рельсы должны стать одними из ключевых задач в
комплексе мер по «озеленению» нашей экономики. Это касается
как жилья, коммерческих и административных зданий, так и про-
мышленных и иных зданий. Без этого «зеленой» экономики не
получится.
Чтобы понять, «зеленое» у вас здание или нет, вы можете
провести соответствующее исследование его экологических ха-
рактеристик. Если эти характеристики лучше норм и требований,
предписанных вашему зданию государством, то можно начинать
говорить о его «зелености». Сделать эту работу самостоятельно
«Зеленое» строительство стоит на
трех столпах: экологичность,
благополучие людей, экономичность
данияр азымханов,
директор Казахстанского совета по «зеле-
ному» строительству (KazGBC)
47
грамоТное управление жилым домом – шаг к энергосбережению
могут немногие, поэтому для таких целей в мире есть различные
системы экологической оценки зданий и аккредитованные профес-
сионалы этого дела. Такие системы также называют стандартами
«зеленого» строительства. Они позволяют комплексно проанализи-
ровать здание по нескольким десяткам критериев и получить неза-
висимую экспертную оценку третьей стороны. Полученная оценка, в
свою очередь, может использоваться ее заказчиком для различных
целей, в том числе маркетинговых.
В мире сегодня существуют десятки различных стандартов «зе-
леного» строительства, но наиболее признанными и распростра-
ненными признаются четыре стандарта: LEED – созданный в США,
BREEAM – в Великобритании, DGNB – в Германии, GreenStar – в
Австралии. Всего на сегодняшний день по различным международ-
ным системам сертифицировано и сертифицируется более 1 млрд
кв. м различных зданий.
– Если ли смысл говорить о создании собствен-
ного национального стандарта «зеленого» жилья?
– Да, национальная система сертификации «зеленых» зданий
нужна, безусловно. Отмечу, что не только жилых, но и зданий друго-
го назначения. Важно понимать, что наша система, как и все осталь-
ные в мире, должна быть добровольной – все, что уже введено на
уровне обязательных требований, перестает рассматриваться как
«зеленое». А добровольные системы позволяют строить лучше
стандартного до превосходной степени и тем самым стимулируют
эволюцию рынков и технологий.
Национальную систему можно разработать самим, можно адап-
тировать одну из международных систем, но одно точно – нацио-
нальная система необходима. Национальные стандарты должны
учитывать ряд местных факторов, таких как язык, единицы изме-
рения, географические и климатические условия, строительные
нормы, национальные приоритеты и ряд других. Ни одна из между-
народных систем такие факторы учесть не может. Национальная
система также должна стимулировать появление внутри страны
когорты профессионалов в области «зеленого» строительства,
должна стимулировать местное производство экологичных строи-
тельных материалов. Другими словами, она должна в ближайшее
десятилетие дать толчок массовому распространению у нас куль-
туры «зеленого» строительства, создать новую строительную пара-
дигму, укоренить «зеленые» подходы в системе ценностей участ-
ников строительной индустрии, таким образом помогая переходу
Казахстана на «зеленую» экономику. Международные системы эту
задачу решить не смогут.
– Какие «зеленые» проекты уже реализуются
(или реализованы) в Казахстане в области стро-
ительства?
– В Казахстане начато несколько крупных «зеленых» девело-
перских проектов по строительству жилой и коммерческой недви-
жимости, как приуроченных к проведению выставки EXPO 2017, так
и реализуемых в частном порядке. Эти проекты будут проходить
сертификацию по стандартам LEED и BREEAM. Более подробно с
первыми проектами можно ознакомиться на нашем сайте kazgbc.kz
– Расскажите о ваших партнерах и сотрудни-
честве KazGBC с проектом «Энергоэффектив-
ное проектирование и строительство жилых
зданий» ПРООН.
– С ПРООН нас связывают добрые отношения с момента ос-
нования KazGBC. Мы совместно проводили круглый стол и семи-
нары по «зеленому» строительству, взаимодействуем по вопросу
создания национальной системы сертификации «зеленых» зда-
ний. Уверен, что сотрудничество у нас будет долгосрочным, так
как цели у нас очень созвучны. В числе наших ключевых партне-
ров по состоянию на сегодняшний день входят такие организации,
как RealInvestGroup, BASF, фонд недвижимости «Самрук Казы-
на», FSC, BI Group, SaintGobain, SGS, ColliersInternational, CBRE,
GlobalDevelopment и ряд других не менее серьезных и важных для
нас организаций-партнеров. Круг партнеров расширяется практи-
чески ежедневно.
– Кто финансирует строительство «зеленых» до-
мов? Выгодно ли такое строительство для застрой-
щиков с экономической точки зрения? Какие выго-
ды получают владелец такого жилья, государство?
– «Зеленое» строительство стоит на трех столпах: экологич-
ность, благополучие людей, экономичность. Интеграция этих трех
факторов как раз и дает ту синергию, которая делает «зеленые»
строительные проекты выгодными для всех участников процес-
са. Государство рационально расходует природные ресурсы и
получает более здоровую и счастливую нацию. Люди получают
благоприятную, здоровую и комфортную среду для жизни и дея-
тельности, а также экономию на коммунальных платежах и эксплу-
атационных издержках. Девелоперы и инвесторы получают более
качественный и конкурентный продукт, премию при его продаже
или сдаче в аренду. Все вносят свой вклад в устойчивое развитие
нашего общества и экономики.
– В нашей стране дефицит жилья, помимо все-
го оно еще и очень дорогое. Не приведет ли вне-
дрение «зеленых» технологий в строительство к
еще большему удорожанию недвижимости?
– Лично я не всегда понимаю, какие факторы вошли в цену
той недвижимости, которая сейчас предлагается на рынке. Кризис,
девальвация, страновой рейтинг, стоимость фондирования деве-
лопера, монетарная политика США, цена на нефть, ЭКСПО, спеку-
лятивное настроение продавца... В случае с сертифицированным
«зеленым» зданием мне понятно, за что я переплачиваю и чем
это ко мне вернется. Мировой опыт показывает, что сертификация
здания по «зеленым» стандартам может никак не отразиться на его
стоимости, а может взвинтить ее в разы. Все зависит от подходов
и технологий, которые применяются в каждом отдельном здании.
Рынок расставит все на свои места и определит справедливую пре-
мию по каждому проекту.
главой нашего государства Нурсултаном
Назарбаевым утвержден Указ о концепции по
переходу Республики Казахстан к «зеленой»
экономике, который закладывает основы
для глубоких системных преобразований с
целью перехода к экономике новой формации
посредством повышения благосостояния,
качества жизни населения Казахстана и
вхождения страны в число 30 наиболее
развитых стран мира при минимизации
нагрузки на окружающую среду и деградации
природных ресурсов.
48
Syrym Nurgaliyev, project manager, and Dinara Tamabayeva, public
relations specialist, both from UNDP, spoke with The Astana Times about
the project’s goals and its plan for achieving them.
Who initiated the project and why was the project
launched in Kazakhstan?
The Ministry of Industry and New Technologies decided that it was
necessary to introduce in Kazakhstan all available methods of energy
efficiency—renewable energy, modernisation of construction materials,
modernisation of systems—and among them was the issue of increasing
lighting efficiency. In 2012, the law on withdrawing incandescent lamps
from use as non-efficient methods of lighting was adopted. Consequently,
we needed to identify what subordinate laws should be amended and
what to do in this direction. The ministry asked the UNDP to share
worldwide advanced experience and best practices and introduce them
here in Kazakhstan.
How will the project function?
The project consists of four components. The first is the
implementation and creation of policies and measures introducing
energy-efficient lighting. This includes regulatory issues. The UNDP helps
the Ministry of Industry and New Technologies amend laws regarding
construction rules and regulations and sanitary rules and norms and
adopt new standards. Currently Kazakhstan has light-diode lighting, but
we don’t have laws or standards regulating the quality of this product.
Currently, we are working with the Committee on Standardisation to
introduce minimum quality standards for light-diode lighting. We are also
considering issues in utilisation schemes. At the moment, more people
are using energy-efficient lamps and we need to show them what to do
with them after they burn out because these lamps contain mercury and
are very dangerous when not properly used. Within our project, a joint
pilot project with the Astana akimat (city administration) was created to
promote these schemes of utilisation. The akimat bought containers and
we also held an informational campaign [and] filmed a video, which is
broadcast on the state TV channels.
The second component is the development of a market for energy-
efficient lighting by increasing the access of market participants to
energy efficient technologies, which may involve discount and coupon
programmes. Within this component, we show the population the
advantages of energy-efficient lamps. This year, we want to hold a
comprehensive programme, create a discount programme and introduce
pilot events with producers and supermarkets.
UNDP, Government Collaborate on
Energy-Efficient Lighting Project
ASTANA – With lighting expected to grow from 13 percent of Kazakhstan’s energy consumption today to 36
percent by 2015, the country is looking for energy efficient lighting solutions. The Ministry of Industry and
New Technologies of Kazakhstan and the United Nations Development programme’s Global Environmental
Facility (GEF) are working together on a project, “promotion of Energy-Efficient Lighting in Kazakhstan,” to
develop electric energy, improve energy efficiency and promote energy saving. The project aims to transform
the lighting market in Kazakhstan and gradually replace outdated and inefficient lighting systems.
49
энергосбережение приносиТ различные выгоды
The third component is increasing awareness of and interest in
energy-efficient lighting among consumers. Within this component
we are developing video ads and handouts. We plan to organise big
events this year, like campaigns and flash mobs, to increase the level of
awareness about energy-efficient lighting.
The fourth component is the launch of a number of pilot projects
showing the practical implementation and commercial benefits of
the project.
In 2013, we ran a project introducing efficient lighting in schools in
the Akmola and East Kazakhstan regions. The akimats provided us with
information on schools and co-financed the project, and the effect was
very good. We changed the lighting system in schools there and children
could better see the board even from the back desks. The quality
of lighting increased. [Chair of the Mazhilis Committee on Social and
Cultural Development] Dariga Nazarbayeva took part in the presentation
of our pilot project in Vyacheslavskaya school, Akmola region.
Akmola region Akim (Governor) Kosman Aitmukhambetov asked
us to provide information about how these innovations correspond
to sanitary rules and norms. He plans to introduce such lighting in
Kokshetau schools.
This year we plan to work on street lighting. We will show how to
illuminate streets; we already have streets lighted with light-diode lighting
in Astana. We also choose one regional centre, one small city and one
rural area. We don’t take into account Astana and Almaty because these
cities are very well lighted.
How do you choose the areas to introduce energy-
efficient lighting?
We have certain criteria: we need co-financing, we don’t need
modern equipment, and we also need the support of akimats.
We have a special working group to choose the areas, [which
includes] representatives of Kazakhstan’s communal housing services,
the Ministry of Environment and Water Resources and the Ministry of
Industry and New Technologies.
The project is not only implemented by the UNDP and the Ministry
of Industry and New Technologies— as akimats support us a lot. Without
the support of akimats, our activities would not work.
Taking into account the example of lighting school, the Ayagus
district akimat [in East Kazakhstan region] funded itself lighting of a
street children take to go to a local school. Neighbouring districts also
saw this positive example and allocated this year the money from the
budget funds for this programme.
Who is financing the project?
It is financed by the Global Environmental Facility though the UNDP.
When we talk about financing, we mean that we help create institutional
frameworks. We could buy lamps, but we believe it’s more efficient to
create a system to show how effective they will be. Kazakhstan has its
own funds. We need to show where to allocate the funds.
At what stage is the project right now?
We have analysed the existing regulations and what needs to be done
in terms of norms and rules and standards and this year we will implement
our results. This year, we will introduce eight standards for light-diode
lighting. We are also working with other countries within the Customs
Union so our norms can be taken into account in the customs regulations
and will be legitimate for all three countries [Kazakhstan, Russia and
Belarus]. Two years ago, when we started writing amendments, we had
no factories for producing light-diode lamps; currently we have about 18
factories and workshops. This is quickly developing, so we also need to
take into account the interests of our producers.
We are creating requirements for the supply of goods because
currently there are none regarding lamps—they are just supplied. In
order to check the quality, we plan to open a testing laboratory, which
will issue certificates.
Who is involved in writing bills?
We have a working group; we’ve hired specialists in this field, experts
on sanitary norms and rules. We hire companies that do analysis; we hold
tender and the most experienced company wins. The tender system in
the UNDP is not based on the lowest price, but according to experience.
We also have international best practice experts.
Who controls the introduction of new technologies
on the ground?
We monitor the lighting, conduct social research and control the
level of lighting.
What will happen once the project is completed?
We plan to create such conditions by 2016 that the work we are doing
now will continue without our participation. When the project finishes,
it will work in all the spheres. The work will be based on regulatory
documents we are elaborating now.
Rufiya ospanova,
The Astana Times
50
Мектеп
ғ
имараттарыны
ң
энергия
тиiмдiлiгiн арттыру
қ
орша
ғ
ан орта-
ны
қ
ор
ғ
ау
ғ
а
қ
осыл
ғ
ан
ү
лес ж
ә
не
жылумен жабды
қ
тау шы
ғ
ындарын
азайту ретiнде
Қоғамдық ғимараттар жылу жоғалтпау,
коммуналдық қызметке жұмсалатын бюджет
шығынын азайту және қоршаған ортаға тигізетін
жағымсыз әсерді азайту мақсатында қайта
құрылуға тиіс.
Жобаның қысқаша сипаттамасы
«Астана қаласы № 25 мектебінің мысалында
қоғамдық ғимараттардың энергия тиімділігін
жақсартуды көрсету» жобасы ұйымның (ЕҚдб)
атмосфераға шығарылатын парниктік газдардың
шығарындыларын бейтараптандыруға қатысты
жалпы ұстанымының бір бөлігі ретінде Астана
қ. типтік ғимаратында оқушылардың оқу
жағдайларын жақсарту мысалын көрсетуге
бағытталған. бұл жобаның негізгі мақсаты
энергетикалық аудиторлар ұсынатын ұсынымдар
негізінде мектеп ғимаратының энергия тиімділігін
жақсарту болып табылады.
Жобаны іске асыру нәтижесінде қалалық
бюджеттен мектеп ғимаратына жылу және электр
энергиясын тұтынуға бөлінетін қаражат азайып,
балалар мен қызметкерлерге толы мектеп
бөлмелерін жылумен қамтамасыз ету жақсарады.
бұл энергия көздеріне тарифтер көбейген
кезде және коммуналдық жылумен жабдықтау
қуаттарының тапшылығы жағдайында әсіресе
өзекті. бұл сондай-ақ ғимаратта жылуды
неғұрлым тиімді пайдалану нәтижесінде Пг
шығарындыларын азайту арқылы оның
қоршаған ортаға жағымсыз әсерін азайтуға
мүмкіндік береді.
бҰҰ даму бағдарламасы /Еуропа Қайта құру
және даму банкі мен Қазақстан Республикасы
Үкіметінің «Астана қаласы № 25 мектебінің мыса-
лында қоғамдық ғимараттардың энергия тиімділігін
жақсартуды көрсету» жобасы.
бағдарламаны іске асыру уақыты: 2010-2015 жж.
бағдарламаның компоненті:
Қоршаған ортаның тұрақтылығы
Атластағы жобаның нөмірі: 00086637
Атластағы гранттың нөмірі: 00074089
басталу күні: маусым 2013 ж.
Аяқталу күні: желтоқсан 2013 ж.
Комиссия отырысының күні: 03 мамыр 2013ж.
басқаруды ұйымастыру: ұлттық орындау
Жоба бюджеті: 224 023 АҚШ доллары
Қажетті ресурстар: 224 023 АҚШ доллары
бөлінетін ресурстар:
- ЕҚдб: 204 023 АҚШ доллары
- бҰҰдб (натуралдық үлесі): 20000 АҚШ доллары
ҚР Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі
Мемлекеттік энергетикалық қадағалау комитетінің деректеріне
сәйкес, энергетикалық шығындардың неғұрлым көп бөлігі жы-
лыту үлесіне тиеді екен. Республикадағы бүкіл энергетикалық
ресурстардың 30%-ға жуығы құрылыс және тұрғын үй сектор-
ларында пайдаланылады. Энергия негізінен көмір отынын жағу
арқылы өндіріледі. Бұл энергияның негізгі тұтынушылары тұрғын
үйлер мен әлеуметтік объектілер болып табылады. Көптеген
әлеуметтік объектілердің ішінен мектеп ғимараттарына айрықша
көңіл бөлу қажет. Мектеп ғимараттарындағы энергия тиімділігін
жақсарту мекеменің әлеуетін дамыту және оқуға қолайлы жағдай
туғызу үшін қажетті талап ретінде қарастырылуға тиіс. Мек-
теп ғимараттарында қолайлы жағдайдың болуы оқушылардың
эмоционалдық, моральдық, интеллектуалдық және физикалық
дамуының негізі болып табылады.
Кеңестік кезеңде тұрғызылған мектептердің барлығына дерлік
бір мәселе тән болып келеді, ол - ескірген жылу оқшаулағыштарды
пайдалану, терезе мен есік жақтауларының тозуы, жылуды есепке
алу мен реттеу жүйелерінің болмауы салдарынан ауаның берілген
және ол жылу желілерінде бөлінген кездегі жылу мен ресурстарды
жоғалтуы. Бұл мәселелерді шешкен кезде энергия шығынын 40%-
ға қысқартуға болады.
Мектеп секілді коммуналдық шаруашылық ұйымдарында энер-
гияны пайдалану тиімділігін салыстырудың негізгі көрсеткіші жылы-
на 1 м
2
(жылына • кВсағ/м
2
) салыстырмалы энергия тұтыну болып
табылады. Қазақстанның бірқатар мектептерінде жүргізілген зерт-
теулер түрлі әкімшілік (қоғамдық) ғимараттарда энергия тұтыну
тіпті, ғимараттардың құрылыстары бірдей болса да, бір-бірінен
ерекшеленетінін көрсетеді.
Мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен күтіп-ұсталатын
барлық ғимараттардың тек 5%-ы ғана жылу есептеуіштермен
жабдықталған. Жылу есептеуіштерін орнатудың өзі есеп-
теу құралы болмаған жағдаймен салыстырғанда, нақты энер-
гия тұтынуды айтарлықтай азайтуға алып келеді. Астана қ. 69
коммуналдық шаруашылық объектілеріне жылу есептеуіштер ор-
51
нату коммуналдық қызметке төленетін төлемді жыл сайын 19,1 млн
долларға қысқартуға мүмкіндік береді. елдегі бюджеттік объектілер
саны 10 000-нан асатынын ескерсек, коммуналдық шаруашылық
объектілеріне есептеуіштер орнатқаннан кейін коммуналдық
қызметке төленетін төлемақы жыл сайын 3,0 миллиардтан артық
теңгеге азаятын болады, ал есепке алу жүйелерін мұнымен бір
мезгілде мемлекеттік сектор объектілеріне орнатқан жағдайда жал-
пы құны 3,5 миллиард теңгеге азаяды деп күтуге болады.
Астана және Алматы ққ. тәжірибесіне сүйенсек, муниципалды
мекемелерге жылуды автоматы түрде реттеу жүйелерін орнату
энергия тұтынуды кем дегенде жыл сайын 500 000 мың теңгеге
азайтуға әкелуі мүмкін, бұл коммуналдық қызмет үшін төлем
қаражатын 25%-ға үнемдейді.
100-ден астам муниципалды ұйымда жүргізілген шолуға
сәйкес, коммуналдық сектордағы энергия тиімділігі мен энергия
үнемдеудің жай-күйіне жасалған талдау жалпы энергия үнемдеу
әлеуеті коммуналдық қызметке төленетін төлемнің 25-тен 40%-ға
дейінгі бөлігін құрайтынын көрсетеді. Қоғамдық ғимараттарда энер-
гия үнемдеу бойынша әдеттегі шаралар кезінде, тіпті ағымдағы
баға бойынша, қаражатты қайтару кезеңі 3 жылдан аспайтын
уақытты құрайды.
БҰҰДБ/еҚДБ жоғарыда аталған жобасы аясында Астана қ.
орналасқан № 25 мектепте энергия тиімділігін жақсарту әлеуетін
бағалауды негізге ала отырып, энергия тиімділігі бойынша шара-
ларды іске асыру күтіледі.
Достарыңызбен бөлісу: |