Психология ғылым ретінде. Адам туралы ғылымдар жүйесіндегі психологияның орны және міндеттері
Психологиялық әсер етудің мәні, түрлері, механизмдері: жұқтыру, еліктеу, сендіру
жүктеу/скачать 121,52 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 39. Психологиялық әсер етудің негізгі тәсілдері мен әдістері: демонстрация, жалған ақпарат тарату, қауесеттерді тарату, қорқыту, БАҚ-тағы манипуляция.
- П ихологиялық зорлық-зомбылық
| 38. Психологиялық әсер етудің мәні, түрлері, механизмдері: жұқтыру, еліктеу, сендіру.
Сендіру – бұл іс-әрекетін тудыру себебінде ақпаратты беру және еркін қабылдауды мақсат еткен интеллектуалдық, психологиялық әсер. Басқаша айтқанда сендіруде текақпаратты қабылдау ғана емес, онымен іштей келісу және соңғы қорытындыны, ақпаратты өздігінен қабылдаушы жасау керек. Сендіру әсер ету әдісі ретінде иландыру,жұқтыру механизмдерінен бұрын әлеуметтік практикада жайырақ қолданыла бастады.Ақпаратты қабылдау немесе қабылдамау түскен сыни игерудің қажеттігі адамның интеллектуалдық дамуының жоғарғы деңгейде екендігін көрсетеді.Сендіру әсері процесінің қиындығы, рационалды әсер ету сияқты тұлғаның эмоциялық сферасына да әсерін әсер етуші инициатор мен адресаттың бірлескен белсенді әрекетін бастайды. Сендіруге көбінесе мына адамдар беріледі:қиялы ашық, өзіне қарағанда басқаларғабағытталатын, өзін-өзі бағалауы төмен адамдар. Сендіру тиімділігімына талаптарды сақтау керек: -контакт орната білу, сенімділік тудыру; -шыдамдылық, төзімділік, такт; -дәлелдеу, түсіндіру, жоққа шығара алатын; -бұрын игерген нәрселермен байланысатын жаңа идеялар беру; -тұлғалық ашықтық; -екі жақ қолданатын терминдерді, түсініктерді бірдей түсіну; -сендіретін адамның жеке тұлғалық ерекшелігі мен шағын топтың психикасын есепке алу. Сендіру 3 әсер ету түрінен тұрады:ақпараттық, түсіндіру, дәлелдеу немесе жоққа шығаруАқпараттық тыңдаушының нақты іс-әрекет тудыруға қажетті оған фактілер мен қорытындыны жеткізу мақсатында ақпаратты бейнелі, әсерлі түрде жеткізу,жұмысшыға бар нәрсені айта отырып, индуктивтік немесе дедуктивтік жолдарды таңдап алады. Біріншісі, жалпылау қорытындысы бар фактілерді, құбылыстарды, оқиғаларды қарастыру. Дедуктивтік жол – бірінші жалпы жағдайдың өзін айтып, содан кейін фактіге дәлелдемелер келтіру. Еліктеу деп – бір адамның сыртқы құлқын қабылдаудағы бірнеше психикалық қалыптың тууы және сонымен қатар сол адамның құлқын белгілерін өзінде қайталау. Өзгелерге еліктеу негізінен санасыз болады, бірақ кейде бір мақсатқа жету барысында саналы қолданылады. Біреуге еліктеу ерікті және еріксіз түрде де болады. Еліктеу баланың әлеуметтену механизмінің негізгі бөлігі болып табылады.Еліктеуді ғылыми тұрғыдан зерттеген, негізін салған француз психолог-социологы – Г.Тард. Оның тұжырымдамасы бойынша, еліктеу, қоғам дамуының негізгі принципі болып табылады. Сонымен қоса, еліктеу – «қайталаудың әлемдік заңдылығы». Жануарлар әлемінде бұл заңдылық тұқым қуалау арқылы болса, адамдар қоғамында еліктеуарқылы болады. Г.Тардтың көзқарасынша, еліктеу – прогресстің көзі: жұрттың еліктеуі арқылы кезең мен қоғамда өнер туыдылары жасалуда. Бұл туындылар мен ашылулар қоғам құрылымына еніп, еліктеу арқылы меңгеріледі. Еліктеу психологиялық әсер етудің тәсілі ретінде нақты заңмен жүзеге асады: Біріншіден, еліктеу іштен сыртқа бағытталады, яғни ішкі бейнелер сыртқыға қарағанда тез жүреді. Екіншіден, әлеуметтік баспада төмен тұрғандар жоғарыдағыларға еліктейді.Үшіншіден, неғұрлым адам ересек және білімді болған сайын еліктеудің қарапайы белгілеріне икемді. Мысалы, балалармен салыстырғанда ересектердің әлемді қабылдаудағы адамның ішкі жеке сипаттамасына үңілмей, сыртқы бейнесіне негізгі көңіл аудару. Жұқтыру – сырттан берілетін белгілі бір эмоционалды қалыптарға адамның еріксіз, санасыз түрде түсінуге бейімділігіне негізделген психологиялық ықпал етудің тәсілі.. 39. Психологиялық әсер етудің негізгі тәсілдері мен әдістері: демонстрация, жалған ақпарат тарату, қауесеттерді тарату, қорқыту, БАҚ-тағы манипуляция. Психологиялық әсер – бұл күрделі тұжырымдама, сондықтан оған жақын тұжырымдамалармен салыстыра отырып, оны біртіндеп, біртіндеп, түсініктемелермен тұжырымдаймыз.Психологиялық әсер – адамның денесіне немесе оның айналасындағы объективті жағдайға емес, психикалық жай-күйге, басқалардың сезіміне және ойларына әсер ету. Жалпы, психологиялық әсер ету – сана, логика және себебін айналып психикалық мемлекеттік, сезім, ой және басқа да іс-шаралар әсер: ұсынысы және таралу арқылы сезім мен тәжірибе үшін өтініш білдіру жолымен, бейсаналық, және әдеттер, әсерлерімен және бұлтты қорқыныш өмір сүруге . Психологиялық әсер ету әр түрлі деңгейлерде – коммуникативтік деңгейде, қарым-қатынас деңгейінде, қызмет деңгейінде және өмірлік белсенділігінде стратегиялық, күнделікті және кәсіби, аналитикалық және конструктивті болуы мүмкін Соққы бағыты Сіз өзіңізге әсер ете аласыз: жаман әдеттерді көру: құтылу әдісі, пайдалы әдеттер: қалай сатып алуға болады, өзіңе қалай жұмыс істеу керек, Жағымсыз көріністерге әсер ету Зиянды әдеттер: егеуқұйрық ретінде, пайдалы әдеттер: оларды қалай үйрету керек. Жеке-психотерапиялық көмек. Жақын адамның мінез-құлқын түзету үшін психологиялық әсер ету Жақын адамның қарым-қатынасы мен өзара қарым-қатынасы – ерекше жағдай, оның шектеулері бар, бірақ психологиялық әсер үшін үлкен мүмкіндіктер береді. Бұл жағдайда қандай тәсілдер қолданылады және оларды қалай пайдалануға болады, не ұсынуға болады, қайдан кетуге болады? Психологиялық әсерден қорғауҚоршаған айналаға, әлемге және өзіңізге әсер етіңіз – барлығы және әрқашан. Алайда, әсер ету тақырыбы адамдарға және әлемге әсер етуге ниет білдірген белсенді адамдарға ғана қызығушылық тудырады. Пассивті немесе қорғаныс жағдайындағы адамдар әсер ету тақырыбына қызығушылық танытпайды, олар көбінесе қорғау тақырыбымен байланысты немесе жай ғана не себептен шыққанын түсіндіреді. Пихологиялық зорлық-зомбылық - адамның психикасына қасақана әсер ету, оны қорқыту, қорлау, бопсалау немесе құқық бұзушылықтарды е өмірге, денсаулыққа қауіп төндіретін, сондай-ақ психикалық, дене және жеке басы дамуының бұзылуына әкелетін әрекеттерді жасауға мәжбүрлеу (еріксіз көндіру) арқылы ар-намысы мен абыройын кемсіту. жүктеу/скачать 121,52 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|