24
ПЕДАГОГИКА ЖůНЕ ПСИХОЛОГИЯ - ПЕДАГОГИКА И ПСИХОЛОГИЯ
№1, 2015
Дегенмен қазіргі
таңда бейіндік оқы ту
үдерісін «Технология» бағытында жүзеге
асы рудың мазмұндық жǩне іс-ǩрекет тік бағы-
тының педагогикалық, дидакти ка лық негізіне
арнайы жүргізілген зерттеу жұмыс тары өте
аз. ůсіресе түрлі техноло гия лық үдерістердің
ғылыми негізін жүйелеп түсіндіретін болашақ
мұғалімдерді оқушыларды бейіндік оқытуға
кǩсіби даярлауға байланысты негізделген, осы
бағыттағы зерттеу жұмыстары өз негізінде
нақтылы шешімін табу қажет. Сол себепті
болашақ мұғалімдердің оқушыларды бейіндік
оқытуға кǩсіби даярлығын социологиялық са-
уалнама арқылы тексеріп, мониторингтік зерт-
теу жүргіздік. Сауалнамаға педагогикалық
мамандық студенттері, мектептердің жоға ры
сынып оқушылары, педагогикалық қызмет
саласындағы мамандар, мемлекеттік қызмет-
керлер тартылды. Негізгі мақсатқа сǩйкес
зерттеудің 3 негізгі объектісі бойынша келесі
зерттеу міндеттері қалыптастырылды: педа-
гогикалық мамандықтағы студенттерден педа-
го гикалық кадрларды бейіндік оқытуға тиімді
даярлау
жағдайларының кешені, жоғары
білім беру жүйесіндегі бейіндік оқытуды
ұйымдастырудың белсенді түрлері, бейіндік
мектептің болашақ мұғалімінің қасиеттерін
студенттердің игеру деңгейі, мектептегі
жоға ры сынып оқушыларының бейіндік
даяр лықтарын жүзеге асыру жағдайларына
студент тердің баға берулері салыстырылды.
Жоғары оқу орындарында бейіндік оқытудың
инновациялық ǩдістері бойынша даярлық
деңгейлеріне студенттердің баға берулері са-
лыстырылды.
Лицейлер
мен колледждердің жоғары сы-
нып оқушыларына бейіндік білім беру бағ-
дар ламаларын меңгеруге тиімді даярлау мүм-
кіндіктері, оқушылардың жеке білім беру
бағдарламаларын құру мүмкіндіктерін ескере
отырып, жоғары сынып оқушыларын оқы-
ту мазмұнын саралау үшін жағдайлар жа-
сау, бейіндік оқыту стратегияларына сǩйкес
оқушылардың жеке білім беру траекториясын
құру мүмкіндіктері салыстырылды.
Эксперттерден
болашақ
мұғалімдерді
бейін дік оқытуға даярлаудың негізгі пробле-
малары, арнайы цикл пǩндерінен бейіндік оқу
жǩне оқу дан тыс сабақтардың, педагогикалық
практиканың, студенттердің оқу жұмыстары
мен ғылыми зерттеу жұмыстарының мазмұн-
дық материалдары, мұғалімді оқушыларды
бейіндік оқытуға даярлауға ǩсер ететін
пǩн аралық байланыстарды түзету үдерісі,
бейін дік оқыту
жағдайындағы анықталған
кǩсіби қызметтерді, білім мен іскерліктерді
иемденетін мұғалімнің қызмет ерекшеліктері
салыстырмалы талданды.
Зерттеу пǩні болашақ мұғалімдерді бейіндік
оқытуға нǩтижелі дярлауға ǩсер ететін фак-
торлар. Кешендік салыстырмалы зерттеуге
педагогикалық мамандықтарда оқитын сту-
денттер, жоғары сынып оқушылары жǩне
зерттелетін проблеманың мемлекеттік дең-
гейде шешілуіне ǩсер ететін эксперт маман-
дар қатысты. Сауалнамаға педагогикалық
мамандық студенттері (42,2% ер бала, 57,8%
қыз бала), лицей мен гимназияда оқитын
жоғары сынып оқушылары (50% ер бала, 50%
қыз бала) жǩне эксперттер(60,4% ер бала,
39,6% қыз бала) қатысты.
Респонденттердің
ұлттық құрамына келе-
тін болсақ педагогикалық мамандықтарда
оқи тын студенттердің 94,2% қазақтар, 3,8%
басқа ұлт өкілдері (татарлар, ǩзірбайжандар),
2,0% өзбектер. Лицей мен гимназияда оқи-
тын жоғары сынып оқушыларының 68,9%
казақтар, 19,2% орыстар, 10,3% басқа ұлт
өкілдері (украиндар, түріктер, татарлар),
1,6% өзбектер. Эксперттердің 79,2% қазақтар,
14,6% орыстар жǩне 2,1% - өзбектер, 4,2%
- басқа ұлт өкілдері. Сауалнамаға қатыс-
қан эксперттердің 28-нің жалпы педа го-
ги калық өтілін талдасақ, 10 адамдыкі 10
жылдан жоғары, 18 адамдыкі 20 жылдан
жоғары. Эксперттер
педагогикалық маман-
дық иелері. 48 эксперттің 4 доктор, 15
педагогикалық ғылым кандидаттары, 8 экс-
перт саяси, социологиялық, психологиялық
ғылымдардың докторлары, мемлекеттік бас-
қару органдарының басшылары (соның ішін-
де ОҚО ǩкімінің жанындағы облыстық жǩне
қалалық білім беру департаменттерінің қыз-
меткерлері).
2011-2012 жылдардағы зерттеу кезеңдерін
салыстырмалы талдау көрсеткендей сұралған