21. Қарым-қатынас дистанциялары. Коммуникация аймақтарының жіктелуі интимдік, жеке қашықтық, әлеуметтік қашықтық, бұхаралық. «Астана медицина университеті» КеАҚ «Медицина негіздері» кафедрасы Қарым-қатынассыз топтың да, ҧйымның да, қоғамның да болуы мҥмкін еместігі мәлім. Ӛзара қарым-қатынас жасай алу – адамзаттың эволюция барысындағы басты жетістіктерінің бірі болып саналады. Мамандардың мәлімдеуінше, қарым-қатынас – ақпарат алмасу, ӛзара әрекеттесудің бірегей стратегиясына 10 дағдылану, басқа адамды қабылдау және тҥсінуден қҧрылған және бірлескен қызметтің қажеттіліктерінен туындаған, адамдар арасындағы байланыстың орнауы мен дамуының кӛп жоспарлы, әрі қиын процессі. [Қысқаша психологиялық сӛздік /
А.В.Петровсийдің, М.Г.Ярошевскийдің редактырлығымен,. — М., 1985. — 213 б.] Ғалымдар қарым-қатынасты адамдардың тіршілік әрекетінің рухани және материалды формаларының алуантҥрлілігін біріктіретін, сонымен қатар оның маңызды қажеттілігі болып саналатын әлеуметтік-психологиялық қҧбылыс ретінде қарастырады. «Қарым-қатынас» сӛзі латынның «қоғам, қауым, ортақ» деген мағына білдіретін communis сӛзінен шыққан. Әлдекіммен ақпарат алмасу ҥшін, ең алдымен байланысқа, қарымқатынасқа тҥсіп, одан кейін бірлескен қызмет барысында ортақ кӛзқарасқа жетуге тырысу керек. Әлеуметтік психологтар біртҧтас қарым-қатынас процесінің (Б.Д. Парыгин, Г. М. Андреева) ҥш бағытын немесе қызметін бӛледі: ■ коммуникативті (ақпарат беру, алу және алмасу); ■ интерактивную (ӛзара әрекеттесу); ■ перцептивную (қабылдау, тҥсіну және ӛзара тҥсіністік). Бҧдан, қарым-қатынасты бірнеше қырдан қҧралатын ерекше пирамида ретінде елестетуге болады. Олардың әрқайсысының жеке мағынасы бар және әр тҥрлі уақытта, әр тҥрлі жағдайда басым болуы мҥмкін. Алайда, толыққанды қарым-қатынас тек барлық қырлар бір мезгілде пайда болғанда ғана тҥзіледі: ақпарат алмасу, басқа адамдармен ӛзара әрекеттестік, оларды тҥсіну және тану, сонымен қатар қарым қатынас барысында туындайтын уайымдау. Дәл осы психикалық байланыс қарым-қатынасты әр тҥрлі мәселелерді шешу ҥшін жасалатын ӛзара байланыс пен әрекеттестік қана емес, ӛзара эмоция алмасу, бірге қуану, уайымдау және қайғыруды шамалайтын екіжақты қызмет ретінде сипаттайды. Қарым-қатынас адамның ӛмірін толығымен еніп, тамақ, киім, су, тҧрғын ҥй және басқа да тіршіліктің қажеттіліктері сияқты маңызды болып табылады. Адам қоғамнан қуылғанда, яғни толық жалғыздық жағдайында алтыншы кҥннен бастап ақ галлюцинация басталатыны белгілі. Ол жоқ бейнелермен сӛйлесіп, егер оңаша қалса, мерт болады.
