Р. А. Авакова филология ғылымдарының докторы, профессор
жүктеу/скачать 0,6 Mb.
|
annotation30756
| 1 тарау бойынша түйін
- Сатиралық-юморлық кейіпкерлерді мағыналық-тақырыпқа топтастыру ономастикалық кеңістікте өмір сүретін топонимия, зоонимия, фитонимия, космонимия, астротопонимия, хрононимия, хрематонимия, мифонимия т.б. түрлерінің кездесетінін көрсетті. - Адамның метафоралы мағынада, ауыс мағынада қолданылмайтын дене мүшесі жоқ екендігін соматикалық аттарды семантикалық жағынан топтастыру дәлелдеді. - Зоофорлық аттардан кейіпкердің болмысы мен жаратылысы, әдет-дағдысы туралы берілер танымдық деректерді тануға болады, онда халықтың рухани әлемі, әлеуметтік өмірі, наным-сенім, тұрмыс-салты туралы мағлұматқа бай екенін дәлелдейді. - Коннотативтік, денотаттық, сигнификаттық мағынаны ашу арқылы ұлттық мінез айқындалады, кейіпкер аттары демунитив, мелиоратив мағынадан гөрі пейоратив мағынаның басымдылығымен ерекшеленеді. - Фитофорлық аттар, яғни өсімдік атауына қатысты қойылған кейіпкер аттары өсімдіктің түрлі ерекшелігіне, қасиетіне, сапасына, түр-түсіне т.б. белгілеріне байланысты жасалған. Ат беру уәждемесіне қаламгерлер әлеуметтік мән беріп, эмоционалды-экспрессивті ыңғайда жұмсалуына, мазмұнды мақсатты түрде қолданған. - Сатиралық-юморлық поэтонимдерден халық тілінің жергілікті ерекшеліктері сақталған, қазіргі кезде қолданудан шығып қалған көне тілдік белгілерді табуға болады. - Орыс тілінен енген сөздер арқылы жасалған кейіпкер аттары айтылу мен жазылу жағынан орыс тіліндегі нұсқасын сақтаса, кейбіреулері қазақ тілінің дыбысталу ыңғайына қарай өзгеріске түскен. - Кірме аттар мен жасанды аттар сатира мен юморда эмоциялық - экспрессивті ыңғайда белгілі бір комикалық әсер беру үшін қолданылған және стилистикалық мақсат қойылғандығы дәлелденді. - Кейіпкер фамилияларын жасауда отчество атауларының контексте мысқылдау, шенеу мақсатында бір-біріне қарсы мәнді сөздер және ирония жасаудың тамаша әдісі ретінде синоним, антоним сөздердің орынды, шеберлікпен пайдаланғандығы анықталды. - Кейіпкер аттарының уәжділігі тікелей адам факторына, өмір сүріп отырған қоғамдық ортасына, сол ортада қалыптасқан тұрмыс-тіршілігіне байланысты жасалғандығын айғақтайды. - Кейіпкер аттарының жасалуында халықтық ұғым, уәждік ұғым жатыр деуге болады. жүктеу/скачать 0,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|