Қр денсаулық сақтау министрлігі

10 
Микробиологияның 
дамуымен 
қатар 
инфекциялық 
аурулардың 
эпидемиологиясы да дамыды. ХХ-шы ғасырдың ортасында эпидемиология 
енді барлық аурулардың дамуын және себептерін зерттей бастады. 
Бұл даму «қара жәшік» теориясы деп аталды, яғни ішкі әсері бар «кіріс» (вход) 
- деп қаралса, ал аурудың дамуын «шығыс» (выход) - деп қараған, бірақ 
объектінің ішінде болып жатқан процесс бізге беймәлім. 
Эпидемиология – бұл инфекциялық аурулардың туындау себебін, таралу 
заңдылығын зерттейтін және оларға қарсы күресіп, алдын алу жұмысын 
жүргізетін медицинаның бір саласы (М.: Астрель 2004ж). 
Клиникалық эпидемиологияның негізгі мақсаты – жүйелі және негізгі 
қателерді жібермей, әділетті қорытындыларды жасауға мүмкіндік беретін 
клиникалық бақылау әдістерін дайындап, оларды қолдану. 
Клиникалық эпидемиологияның мақсаты – клиникалық тәжірибедегі 
диагностикалық тестілердің маңыздылығын және қалыпты деңгей шектерін 
анықтау, аурудың ағымы мен оның соңын болжау, емнің тиімділігін және 
жанама әсерлерін анықтау, аурудың алдын алу,клиникалық бақылаудың және 
алынған мағлұматты талдаудың тәсілдерін енгізе отырып, дұрыс шешім 
қабылдауды қамтамасыз ету. «Клиникалық эпидемиология» термині 
эпидемиолог Арчи Кокран есімімен байланысты, ол ауру клиникасын және 
емнің тиімділігін бағалау үшін барлық клиникалық зерттеулердің нәтижесін 
жалпылайтын эпидемиологиялық әдістерді қолданған. 
Клиникалық эпидемиология – бұл күрделі ғылым, биомедицинадағы 
жаңа бағыт және дәлелді медицинаның негізі болып табылады. Р. Флетчер 
және 
әріптестерінің 
берген 
анықтамасы 
бойынша 
«Клиникалық 
эпидемиология» аурудың диагностикасын, таралуын, шынайы ағымын, емін 
және аурулардың алдын алу іс - шараларын зерттейді. Клиникалық 
эпидемиология клиникаға тән сұрақтар қойып, сенімді факторларға негізделіп 
клиникалық шешім қабылдайды. Клиницистің тәжірибесі мен аурудың даму 
механизмінің ерекшелігін ескере отырып, келесі аталғандарды есте сақтау 
қажет: 

көп жағдайда белгілі бір науқасқа диагноз қою, оның ауруын емдеп, 
соңын болжау нақты анықталмаған, тек мүмкіндіктер арқылы білінеді; 

белгілі бір науқастағы бұл мүмкіндіктерді дәрігер өз тәжірибесінде сол 
науқастың ауруына ұқсайтын клиникалық жағдайларды салыстыра 
отырып бағалайды; 

клиникалық бақылауларды біліктілігі әртүрлі, жеке пікірлері бар 
дәрігерлер жүргізетіндіктен, олардың нәтижелерінде жүйелі қателер мен 
қате қорытындылар болуы мүмкін; 

клиникалық бақылауларда (басқа да бақылаулардағы сияқты) кездейсоқ 
жағдайлар болуы мүмкін; 

қате қорытындылар шығармау үшін дәрігерлер жүйелі қателерді 
төмендету әдістері мен кездейсоқ қателерді тіркеуді қолдана отырып, 
қатаң ғылыми принциптерге негізделген зерттеулерге жүгінуі керек. 
Аталғандардың барлығы клиникалық эпидемиологияның талаптары.
 

11 
Клиникалық эпидемиология – негізінен белгілі бір ауруы бар топтағы 
науқастарды ауруының ағымына қарап, қатаң ғылыми зерттеулер жүргізу 
арқылы әрбір пациенттердің болашағын нақты анықтауға мүмкіндік беретін 
ғылым. 
Клиникалық эпидемиологияның мақсаты – дұрыс қорытынды жасауға 
бағытталған клиникалық бақылаулардың нұсқаулары мен қолдану тәсілдерін 
іске асырудың мүмкіндігін қалыптастыру және жүйелі кездейсоқ қателердің 
әсерін болдырмау. Ол дәрігерге дұрыс шешім қабылдау үшін әртүрлі 
ақпараттар алуға мүмкіндік тудырады. 
Өзінің атына сай бұл ғылым «клиникалық», себебі негізінен 
клиникалық сұрақтар мен клиникалық шешімдерге жауап береді және өте 
сенімді фактілерге сүйенеді. Оған қоса ол «эпидемиология» деп аталады. 
Себебі нақты науқастарға көмек осындай көптеген адамдардың ауруының 
ағымына талдау жасау арқылы негізделеді. 
Ал аурудың клиникалық болжамын тек аурудың биологиялық 
механизмдеріне сүйене отырып жасау гипотеза есебінде қаралады, сондықтан 
кез келген дәрігер қазіргі медицинаның жетістігіне сүйенген клиникалық 
эпидемиологияны ғылымның «маңызды, негізгі түрі» деп есептегені жөн 
болады. 

жүктеу/скачать 1,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: