Р. К. Бекмагамбетова педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент
жүктеу/скачать 5,16 Mb. Pdf көрінісі
|
| (1746-1817 ), ал орыс әдебиетінде, белгілі ағартушы - Н. И. Новиков (1744-
1818 ). Білім беру жүйесі үзақ жэне күрделі тарихи дамудан өтіп, алғашқыдан қарағанда оның қазіргі түрі күрделенді. Әр түрлі аймақта барлық уақытта білім беру мазмұны мен сипаты қоғамдық өңдіріс, экономикалық даму, ғылыми-тех- никалық тұрғыдан қажеттіліктер мен күйлерін, рухани мәдениеті, педагоги- калық теориялар мен тәжірибелерінің дамуын талап етумен анықталады. Мате- риалдық өңдіріс пен қоғамның рухани-адам өмірінің білім беру жүйесіне әсерінде ол халық пен аймақтың мәдени-әлеуметтік дамуына күшті ықпал ететінін өзі көрсетеді. Білім беру әлеуметтік институт ретінде: • білімді үрпақтан-ұрпаққа тасымалдау (трансляциялау); • мэдениеттің кеңеюі; • қоғамның мэдениетінің сақталуы жэне жалғасуы (генерациялануы); • түлғаның әлеуметтенуі, эсіресе, жастар жэне оның қоғамдағы интеграциясы; • тұлға мэртебесінің анықталуы; • әлеуметтік іріктеу (селекциялау), қоғам мүшесін дифферренциациялау жэне қоғамның әлеуметтік құрлымындағы өзгеріс жэне даралық мобилділік; • жастарды кәсіби іріктеу жэне кәсіби биімделуді қамтамасыз ету; • кейінгі үздіксіз білім беру үшін білім базасын қүру; • социо-мәдениеттік инновациялар, жаңа идеялар мен теориялар, жаңалық ашушылар мен ойлап шығарушыларды жасау жэне жете зерттеу; әлеуметтік бақылау сияқты маңызды міндеттерді шешеді. Педагогикалық түрғыдан келгенде білім берудің екі негізгі қызметін түсіну қажет: прагматикалық функция адамдардын тіршілік әрекетін қамтамасыз ететін қасиеттілік болып табылатын, білім қасиеттілігін жүзеге асыру үшін жағдайдың жасалуы; мәдени гуманистік функция адамдардың өміріндегі қиындығы эр түрлі дәрежедегі мэселелерін лайықты шешуге мүмкіндік беретін икемі мен қабілет- тілігінен, рухани құндылықтарының дамуынан түрады; олардың әлеуметтік жэне қоғамдық орта сферасындағы салдары мен қүндылығы эрекетті, қабыл- даған шешіміне рухани жауапкершілігі мен мінезін қалыптастыру; жеке тұлға- лық жэне кәсіби өсу шегін, өзін-өзі басқару мүмкіндігімен қамтамасыз ету; бақытқа, дербес автономияға, ақыл-ой еркіндікке жету амалын меңгеру. Келесі бір категория ретіндегі сипаты - білім берудегі тұгастық. Яғни, ол білім берудің салыстырмалы дербестігінің барлық компоненттеріндегі ішкі тұтастық. Білім беру процесіндегі тұтастық мәселесіне әр түрлі көзқарастар бар. Солардың бірі білім беру процесінің түтастығы оқыту мен тәрбие бірлігінен құралады деген 14 пікіріне келіседі. Тұтас білім беру процесі бұл жағдайда аталған процесі, педагогикалық эрекеттегі білім беру жэне тәрбие функцияларын жүзеге асыруға, оқытуды дағдыландыруға алып келеді. Басқа көзқарастар тұтастықтың түсінігін тек оқыту мен тәрбиенің бірлігі ретінде емес, сонымен бірге тәрбие, тэрбиеші эрекет процесі бағытының (ақыл-ой адамы әрекетінің функциясының т.б.) бірлігі ретінде түсіндіреді. Білім беру процесінің түтастығы тәрбиелеуші мен тәрбиеленушінің эрекеттестігіндегі мінезін бақылап отырады: педагог пен тәрбиеленуші қарым-қатынасының бірлігінде «басқару алгоритмі» мен «функционалдық алгоритмі» бірлігінде жеке түлғалық қарым-қатынас негізіне арнайы жүйеленген ықпалдастықтарда. Ғалымдар білім беру процесін педагогикалық әрекетке жатқызады. Осы ұстанымнан оның тұтастығы педагогикалық әрекет копонентінің бірлігі ретінде көрінеді: педагогикалық процестің нэтижесін бағалау жэне бақылау, ретгеу, ұйымдастыру, жоспарлау, болжау. жүктеу/скачать 5,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|