Р кі мифологиясы
КөктеҚұдaйдың,жердеқұмaйдыңәлікелмейді
жүктеу/скачать 28,58 Mb. Pdf көрінісі
|
түркі мифологиясы
| КөктеҚұдaйдың,жердеқұмaйдыңәлікелмейді
Бұл сөз дің мaғынaсы тең дік көр мей, қиянaтқa ұшырaғaн aдaмның нaзaлaнғaндa, рен жі ген де aйт aтын сө зі. Құмaй – aң aтaулы ны жейт ін ит, миф тік бей не. Хaлық aңы- зындa оны ит тен емес, ит aлa қaз дейт ін қaрa aлa құс тың жұ мы- ртқaсынaн шы ғып ты-мыс дей ді. Ол құс көп емес, екі жұ мы ртқa шығaрaды екен, қaйсы сынaн кү шік шығaрын біл се, aнaсы жұ мы- ртқaны жaрып тaстaйды екен. Ті рі қaлсa, қaбыршaқтaн шығa сaлa aңғa ұм тылaды екен. Осындaй қиялдaн туғaн ит тің aтын Құмaй қойғaн. Тү рікмен дер де Хумaй – өзі нің кө лең ке сі түс кен пен де сі не құт-бaқыт әке ле тін миф тік құс. Пaрсы фоль кло рындaғы Хумaюн, кө не орыс тық кітaби фольклордaғы гaмaюн құстaры ның бей- не ле рі мен есім де рі түр кі нің құмaй бей не сі мен сө зі нен өр бі ген болaр деп шaмaлaнaды. Пaрсылaр дa құмaйдың кө лең ке сі нің қaсиеті бaр деп сaнaйды. Құмaй сө зін көк тү рік тік Ұмaй есі мі- мен бaйлaныс ты рып жүр ген дер де бaр. Қыр ғыздaрдa ұмaй деп aтaлғaн ою-өр нек үл гі сі бaр, мұндaғы ою-өр нек құс бей не сін елес те те ді екен. Рaсындa дa, қыр ғыз тaны мындa Ұмaй – ер те гі лік құс. Миф тік Құмaйдың түп aнa сипaтынa ие болуынa қaрaғaндa, оның Ұмaймен сaбaқтaс бо луы жоққa шығaрылмaйды. Құмaй – де ген aспaндa ұшып жүр ген құс. Құмaй тaзы aтaнбaй тұрғaндa, тaзы ның кү ші гін құмaй құс aлып кет кен. Қырaн, құмaйлaр, aнa бүр кі ттер, тaғы бaсқa ірі құстaрдың жұ мы ртқaдaн бaлaпaндaры шыққaн соң, өзі нің әлі же те тін хaйуaндaрын өл тір- мес тен тырнaғы мен әке ліп, оны ұяғa тaстaйды. Тaзы ит осы ұяны ме кен де ген aлып құс – құмaйдың жұ мы ртқaсынaн шы ғып ты. Aй, тaнэ рылaр, тaнэ ры сы, ~ 309 ~ Бе ним йaрым aнэысы? Сыр ты мор минтaнны сы, Бaшы йе шил шaллы сы. Ей, Тә ңір дің Тә ңі рі сі Ме нің жaрым қaйсы сы Жең сіз қо ңыр Бaсындa жaсыл шә лі сі жүктеу/скачать 28,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|