Р кі мифологиясы
жүктеу/скачать 28,58 Mb. Pdf көрінісі
|
түркі мифологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- Қырым-татармифтері
| Қырғызмифтері
Диқан баба – диқаншылықтың пірі, атасы, пайғамбары. Диқан баба құстар (көгершін, қырғауыл) түрінде көрінеді деп сенген. Егер де Диқан баба егістікті араласа, оның дәні мол болады деген түсінік болған. Егіннің түсімі мол болу үшін Диқан бабаның құрметіне көптеген ғұрыптар орындаған, сыйынған, тілек тілеген. Қазір де халық арасында мықты диқандарға ~ 330 ~ қолданылатын тіркеске айналды. Диқан баба – қазақтарда бар аңыздық бейне. Қырым-татармифтері Бір күні Хан Мэнли-Гирейдің ұлы аңға шығады. Ол бекі ніс- тен аңғарға түседі. Бекіністің артында аңға толы ну ор ман- ға тап болады. Аңшының жолы болды: түлкі, қоян, тіпті жа- байы ешкілер де олжа болды. Хан ұлы оңаша болғысы келеді Қызметкерлерді қорғанға кері қайтарып жібереді де, атқа мініп, Чурук-су өзенінің жағасында отырады. Күн сәулесі ағаш- тардың ең жоғарғы басын су ағындарында көрініп тұрады. өзеннің шуы ғана үнсіздікті бұзып тұрады. Кенет Чурук-судың екінші жағында шу көтерілді. Бір бұта түбінен жылан шығады, артынан басқа жылан ирелеңдеп қуып келеді. Екі жылан айқаса кетеді. Бір-бірлерді ұрып-соғып, дененің өткір тістері бар жыландар дененің бір-біріне тиіп кетеді. Соғыс ұзаққа созылды. Бір жылан, бәрі ызылдаған, сарқылған, қарсылықты тоқтатып, басын төмендетіп жіберді. Алдыңғы жылан жеңіліп, басын түсіріп, жата кетеді. Ос кезде үшінші жылан шыға келеді, ол жеңген жыланға бас салады. Шайқаса жүре бұта арасына кіріп кетеді. Ханзада жеңілген жыланнан көзін айырмай қарап отырады. Ол өзінің әкесі туралы, тайпасы туралы ойлады. Олар осы анау өлімші жыланға ұқсайды. Біреулері шыбын жандарын түйіп шайқасуда, біреулері бекініс ішінде. Бір жерде шайқас жүріп жатыр, бірақ кімде-кім оны жеңеді: Алтын Ордалықтар ма? Ооның әкесі Мэнгли-Гирей ануа жылан сияқты басын көтерер есем. Біраз уақыт өтті. Ханзада жыланның басын көтеруге ты- ры сып жатқанын байқады. Қиналса да, өзінің бар күш-қуатын ~ 331 ~ жинап, суға түсіп кетеді. Ол жағаға қайта шыққан кезде, оның жарақаттарынан із де қалмайды. Сонан соң жылан қайтадан суға түсіп, қайта шығып, бұтаға кіріп кетеді. Мэнли-Гирайдың ұлы қуаныштан өзін ұайда қоярын білмейді Бұл сәттілік белгісі! Олар әлі бастарын көтереді, оларды жеңіс күтіп тұр! Олар осы жылан сияқты өмір сүретін болады. Ол атқа секіріп мініп, бекініске қарай шабады Көрген-білгенін әкесіне айтып береді. Олар ұрыс алаңынан жаңалық күте бас- тады. Көптен күткен жаңалықтар келеді Осман порты Ги- рейдің барлық жауынгерлерін біржола жойып жіберген Орда хан Ахмедты жеңеді. Хан екі жылан шайқасқан жерде сарай салуды бұйырды. Сөйтіп, Бахчисарай пайда болды. Шайқасқан екі жыланның басын сарайдың елтаңбасын салуды бұйырды. Негізі 3 жыланды салса болар еді. Менгли-Гирей хан дана адам еді, үшіншісін көрсетпеді. жүктеу/скачать 28,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|