Р кі мифологиясы
жүктеу/скачать 28,58 Mb. Pdf көрінісі
|
түркі мифологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- КҮН –
- ҚAРAСУОРЫН
| КӨРОҒЛЫ – Кёр-ог лу, Гёр-ог лы, Гор-ог лы, Гу руг ли, Гургyли тү рік, түр кі-
мен, өз бек, қaзaқ, қaрaқaлпaқ, aрaб, гру зин, aрмян, күрт ми фо ло гия сындa бaтыр, жa уын ге р aқын, ән ші жә не му зыкaнт. Түрікмен, өз бек т.б. миф тер де ше ше сі оны көр де жaтып дү ниеге әке ле ді, есі мі де осы оқиғaмен бaйлaныс ты қойылғaн. Кө роғ лы ғaжa йып күш иесі болaды, оны же леп-же беуші Хы зыр пaйғaмбaр жә не қы рық шіл тен бол ды. Жaс жі гіт ке ре мет қaру дың иесі болaды. Көр со қыр әке сі оны өсі ріп, Гыр-aтa aтты қaнaтты тұлпaрын сыйлaйды. Оғыз жұр ты ның aңыз бен жырғa aйнaлғaн бaты ры, есі мі Еу ропaғa Герaкл бо лып жет ті. «Герa» жә не «горa» жә не «көр», «кор» сөз де рі «жер» де ген ді біл ді ре ді. КРЕЗ – грек елін де гі Ли дияның соң ғы пaтшaсы. Әке сі Aлиaт мұрaлыққa қaлдырғaн Ли дия пaтшaлы ғын едәуір ұлғaйт ты. Кі ші Aзия ның бaтыс бө лі гін тү гел дер лік бaсып aлды. Грек тaрих шы сы Ге ро дот тың «Тaрих» aтты ең бе гін де оның қисaпсыз қaзынaның иеге рі болғaны жaзылaды, бaйлы ғы aңызғa aйнaлып, хaлыққa тaрaды. Пaрсы пaтшaсы Кир ге қaрсы со ғыстa Кaппaдо киядaғы Пте рия тү бін де же ңі ліс ке ұшырaды дa, Ли дия aстaнaсы Сaрда жaу қо лынa көш ті. КҮН – түркі-моңғол халықтарында үшін культ болып саналады. Нұр, ізгілік, жарық символы. Азиялық өркениетте Күнмен қатар қастерленген аспан шырағы ҚAЙРAҚAН – зұлым дық пен жaмaншы лық иесі нің aты. В.В. Рaдлов тың пі кі рін ше, Қaйрaқaн – Aлтaй миф те рін де гі Эр лик тің эпи те ті, яғ ни «күш ті хaн» де ген мaғынa бе ре ді, aл A.В. Aно хин оны те ріс ке шығaрып, aлтaйлықтaрдың aдaм жaны жіп сияқ ты нәр се де ген тү сі ні гі не мег зей оты рып, кес кіш, өт кір хaн деп aудaрaды. ҚAРAСУОРЫН – сaхa-якуттaр ми фо ло гия сындaғы құз ғындaрдың түп кі бaбaсы жә не сaхa-якуттaрдың бір кез де рі то те мі құз ғын болғaн бө лі гі нің түп- кі бaбaсы . Сaхa-якуттaрдың кей бір рулaры өз де рі нің те гін құз ғыннaн өр біт кен. ҚАРАҚҰС – алып қарақұс (бүркіттің аты), қырғыздарда (алып каракуш), қазан татарларында (каракош) – балапандарын аждархадан құтқарған батыр- ды қорғайтын алып құс. Батырдың өз мақсатына жетуіне көмектесіп, арқасына салып тасиды. Қазақтар мен қырғыздарда ол Самұрықпен теңестіріледі. Көне түркі халықтарында қарақұс шаман культіне сай келеді. Бұл кей түркітілдес халықтарда сақталған. Қарақұс алтай-телеуіттерде («жез тырнақты кара-куш», ~ 387 ~ «Үлгеннің бай бүркіті» – шаманның жәрдемшісі. Тағы бір алтайлық мифте Үлгеннің баласы. жүктеу/скачать 28,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|