Р кі мифологиясы
жүктеу/скачать 28,58 Mb. Pdf көрінісі
|
түркі мифологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖЕЗТУМШУК
- ЗУЛКАРНАЙН–а
- ИЛБИС ХAН
| ДИРЕН–тү рік жә не Aлтaй ми фо ло гия сындaғы зұлым aдaм, Тaй (Тиир,
Тей рен) деп те aтaлaды. Бұл Құрaндa «Ібі ліс тің үйі» де ген сөз ге ұқсaс. Бұл сондaй-aқ хaлық тың бaрлық өті ніш те рін орындaйт ын зұлым рухтaр деп aтaлaды. ЖЕЗТЫРНАҚ – жез тұмсықты, жез тырнақты сұлу әйел кейпіндегі зұлым пері. Жезтырнақтың қатты күші бар, ол қатты даусымен айқайлағанда құстар мен ұсақ жануарларды өлтіріп жібереді. Жезтырнақты жеңген аңшылар бар деген мифтер сақталған. Солардың бірінде бір аңшы тамағын бөлісейін деп кешке қарай аңшылыққа шыққан әйелді жолықтырады. Ол тамақ жегенде үнемі мұрнын жауып тұратынынан әлгі аңшы Жезтырнақ екенін бірден түсінеді. Әйел кетісімен аңшы отқа бөренене салып, бетіп киімімен жауып, өзі қолына мылтығын алып ағаш басына шығып кетеді. Түнде Жезтырнақ келгенде ол бөренеге жабыса кетеді, сол кезде аңшы оны атып өлтіреді. ЖЕЗТУМШУК – қырғыздарда кездеседі. Осыған ұқсас тываларда Чулбус пері (шулбус) бар. Оның сыртқы тұрпаты: «көк көйлекті келіншек», «үсті күміс не темір, әйтеуір сылдырлап жүрген көйлекті келіншек», «ұзын бойлы қара сұр әйел» деген сияқты суреттеулер сақталған. Жезтырнақтың өткір саусақтары, тырнақтары темірден, жезден, алтыннан болып келеді: «алақандары пышақтың жүзіндей көк темір, саусақтарының ұшы найзадай өткір», «тырнағына киген жезі бар екен». ~ 385 ~ ЗУЛКАРНАЙН–арабша «екімүйізді», ол Египет құдайы Амун (екі мүйізі бар). Александр шын мәнінде Филипп патшаның ұлы, «Македониялық» деген қосымша есімі, ал Шығыс халықтарының арасында осы қолбасшының қос мүйізі бар екен деген лақап тарап кеткен. Сондықтан ол Зу-ль-Карнейн («Қос мүйізді») аталыпты. ИЙЕКЫЫЛ «аң-ана» – якут мифологиясындағы шаман жанының аңға айналуы. Ийэ кыл кейпінде өгіз, қара аю, қасқыр, ит, бүркіт пен қарға болған. Аңызға сүйенетін болсақ, бір-бірімен жауласқан екі шаманның Ийэ кылдары бір-бірімен күресетін болған, Ийэ кылы жеңілген шаман өлетін болған. ИЛБИС ХAН – якут ми фо ло гия сындaғы жaугер ші лік Құдaйы. Ил бис хaнның Ил бис кыыс де ген қы зы жә не Осaн уолa де ген ұлы болғaн. Руaрaлық не ме се тaйпaaрaлық шaйқaстaр ке зін де оғaн жaугер ші лік күш бе руі үшін жә не жa уын же ңу үшін дұғa жaсaп ке ле тін болғaн. Ил бис хaн мен оның бaлaлaрынa aрнaп aдaмдaр құрбaндыққa шaлынaтын болғaн. Бaтыр лық жырдa И лбис хaн мен оның бaлaлaры турaлы aңыздaр ке ңі нен қолдaнылғaн. жүктеу/скачать 28,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|