Р кі мифологиясы
жүктеу/скачать 28,58 Mb. Pdf көрінісі
|
түркі мифологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- ДЕМИРДАГ –
- ДЕМИРДИРІК
- ДИІРМЕН – т
| ДЕЛИ ДУМРУЛ – кейбір халық ертегілерінде, түрік және Алтай
мифологиясындағы лирикалық кейіпкер, Думрул Хан, Думрул Бей. Құдайға қарсы шыққан Дели Думрул Әзраилдің өмірін алу үшін Құдайдың күшін түсінеді. Құдай Дели Думрулға өзінің жаны үшін өмір табуды айтқан кезде, Дели анасына және әкесіне барады, бірақ олар өз өмірін бермейді. Соңында оның әйелі өз өмірін беруге дайын болады. Содан кейін Дели Думрул Құдайға жалбарынды, Құдай оларды кешіреді. ДЕМИРДАГ – түрік және Алтай мифологияларындағы әлем тауы. Ол сондай-ақ Темиравав немесе Томуртав деп аталады. Көктің 12 қабатына көтеріледі. Кейде ол темір тірек ретінде қарастырылады. Үлкен Қайынмен байланысты болуы мүмкін. Сондай-ақ, Алтынтаудың ортаңғы қабаты ретінде де қарастыруға болады. Басқа түсінікке сәйкес, жер асты, жерге және кеудеге шын мәнінде жабылған таудың төменгі бөлігі – мыс, ортасында – темір, жоғарғы бөлігі - алтын. Кеңейтілім түріндегі үш маңызды мифологиялық таулар: Altındağ: Бұл аспанда. Онда тоғыз жел қиылысатын жерден басталады. 2. Демирдаг: Жер бетінде. Бұл жерде тоғыз бөренелер кездеседі. 3. Бакирдаг: жер астында. Тоғыз жер асты теңізі кездеседі ДЕМИРДИРІК– жер мен көк тің aрaсындaғы бір-бі рі не бaйлaнғaн ті рек. Де ми рди рек (Те мір те рек, Те мі рі рек, Ти мер те рег) деп aтaлaды. Бұл әлем нің күш ті ті ре гі. Көк тің 12 қaбaтынa кө те рі ле ді. Ол Улукaймен бaйлaныс ты ры луы мүм кін. Ол шaтыр дың ортa по лю сі не (Бaғaн / Бaғaн) ұқсaс. ДИІРМЕН – түрік және татар мифологиясындағы диірменнің жақсы қорғаныш рухы бар. Ол сондай-ақ «диірмен иесі» деп аталады. Түрлі түрк тілдерінде Тегермен (Тиірмен) деген атпен белгілі. Әдетте қысқа шашты ~ 384 ~ қарттар немесе қалың шашты қарттар деп бейнелейді. Ол зұлым рухтарға тимейді, оларды ұстап береді және нанға тимейді. Сонымен қатар, диірменде ұн өнімдерін де қорғайды. Мәселен, ескі күндері, диірменнің ұсақталған тұтынушылары оған үлес қалдырды. Астыққа арналған ыдыс бос қалмауы керек. Өйткені қазан бос болғандықтан, диірмен оны қалдырады. ДОЛУНХАН– түрік және Алтай мифологиясындағы өнімділік Құдайы. Тулун хан деп те аталады. Жануарлар мен өсімдіктердің құнарлы және көбеюіне кепілдік береді. Ол жерді жарылқайды. Бұл толық аймен байланысты болуы мүмкін. Өйткені толық ай - бұл игілік, сұлулықтың символы. Феяларда әдемі қыздар әрқашан толық айға ұқсайды. ДЖЫЛГAХAAН – якут ми фоло гия сындaғы Aйыы топшaсындaғы бaлa туылғaндa оның тaғды рын aнықтaйт ын Құдaй. Джылгa хaн Жaрaту шы Юрынг aйы жaрaтқaн Құдaйғa жaтпaйды. Aңызғa сүйен сек, Джылгa хaн әйелі Чын чык бинaмен жaзулaрмен, оюлaрмен өр нек тел ген aспaнның сол түс тік бaты сындa өмір сү ре ді. Егер сә би туылуы ның қорғaушы сы Нэл бэй aйыы сыт сә би жaнын бер ме се, aдaмдaр Джылгa хaнғa ке ле тін болғaн. Джылгa хaн бер ген сә би дің жaны бaқыт ты тaғдырғa ие болғaн, aлaйдa aяқ aстынaн кел ген aурудaн не ме се бaқыт сыз дықтaн өліп ке туі де мүм кін еді. Мaлдaрдың жaғдaйы нaшaрлaғaндa не ме се aшaршы лық жылдaрындa Джылгa хaннaн кө мек сұрaйт ын болғaн. жүктеу/скачать 28,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|