2. Топырақтың қасиеттерін ауылшаруашылық дақылдарының жақсы өсуі үшін абайлап қалай өзгерте аласыз? Топырақтағы рН деңгейін жоғарылату үшін (топырақтың қышқылдылығын
бейтараптау үшін) топыраққа әктас қосуға болады (доломит, сөндірілген әктас,
әктас ұны, аралас әктас түрінде сатылады).
Сілтілік топырақтардың рН деңгейін органикалық материал қосу арқылы
(топырақтағы микроағзаларды көбейтіп) азайтуға болады, мысалы, шымтезек
мүк, компост, көң, үгінді. Қатты күкіртті топырақтың рН деңгейін төмендету
үшін абайлап пайдалануға болады.
3. Топырақтың түрлерінде қанша тірі ағзалар байқадыңыз? Бұл жеріңіздегі топырақтың халі туралы не айтады? Әдетте оқушылар шағын экожүйелердің тіршілігін қамтамасыз ететін
көптеген органикалық заттары бар бай органикалық топырақта көптеген тірі
ағзаларды байқай алады. Ағзалар өліп шірігеннен кейін жасушалық материалда
сақталатын қоректік заттар топыраққа қайтып оралады да, өсімдіктердің
тіршілігін колайлы ету үшін оны жақсартады. Өлген ағзалар нәрлендіру
заттарына бай бактерияларды, саңырауқұлақтарды және ұсақ омыртқасыздарды
қамтиды. Осындай топырақ көптеген тіршіліктерге қолайлы бола алады. Осы
дәлел бәрі бір-бірімен өзара тәуелді деп растайды.
4. Үлгі жинағанда адамның өзара әрекеттесуінің қандай дәлелдері мен қатысуларын анықтай аласыз? Қалай ойлайсыз, осы өзара әрекеттесу топырақтың алғашқы күйін қалай өзгертті? Жауаптар алуан болады, бірақ олар көгалдар мен бақтарға,
ауылшаруашылық
жерлерге,
қоқысқа
не
ластануларға
бағытталады.
Оқушылардың көбі, топырақ адаммен өзгерілмеген жерлер өте аз деп келіседі.
Басқалары адам топырақтың күйін өз қажеттіліктері үшін жақсартады деп
келіседі, бірақ кейбіреулер адамның тіршілік етуі жерге оңсыз әсер етеді деп
көрсетуі мүмкін.
Жауаптардың бірнеше нұсқауы бар сұрақтар
