Р. Сыздык 1-том indd
-ое образуется через прибавление тұғын (сокращенно -тын, -тін
жүктеу/скачать 1,9 Mb. Pdf көрінісі
|
Абай Р Сыздықова
| 2-ое образуется
через прибавление тұғын (сокращенно -тын, -тін от тұрған) к причастию на -а, -е, -й: қарайтұғын –долженствующий смотреть» 213 , – деп баяндайды. 209 А.В.Васильевтің Ы. Алтынсаринмен тіл жағынан ұштастығы, сірә, олардың қызметтес, пиғылдас және территориялас болғандығынан болар. А. Васильев Ыбырай өлгеннен кейін оның орнына Торғай облысының мектептер инспекторы болып қызмет еткен. 210 Ильминский Н. И. Материалы к изучению киргизского наречия. - Казань, 1861. - С. 10. 211 Грамматика турецкая, персидская, киргизская и узбекская. Сост. М. Терентьев. - Кн. 1. - СПб., 1875. - С. 143. 212 Спутник русского человека в Средней Азии. Сост. А. Старчевский. - СПб., 1878. - С. 82. 213 Грамматика киргизского языка. Фонетика, этимология и синтаксис. - Оренбург, 1898. - С. 71. 275 Осылардың барлығынан байқайтынымыз – бұл авторлар, ең алдымен, тұрған немесе -тын варианттарын атамай, -тұғын- ды көрсетеді, мысалдарды да -тугун формасымен береді. Ықшамдалған -тын вариантының да бар екенін жол-жөнекей, жақша ішінде ғана білдіріп өтеді. Тек П.М.Мелиоранский: «Тұрған мало-помалу сократилось в -тұғұн. В современ- ном разговорном языке сокращение идет еще дальше. Те- перь в живой киргизской речи нередко слышится форма ала- тын, түсетін» 214 , – деп сол кездегі (XIX ғасырдың аяқталар тұсындағы) норманы ашып айтады. Сөйтіп, фонетикалық трансформация жолымен граммати- каланған тұрған сөзінің (тұрған>тұғын> -тын ~ -тін) XIX ғасырдың II жартысындағы қазақ әдеби тілінде соңғы екі ва- рианты (-тұғын, -тын) қатар қолданылғанын атаймыз. Оның өзінде фонетикалық редукцияланудың алғашқы сатысы жүктеу/скачать 1,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|