ҚҰрамы мен қҰрылымы

КОНТЕКСТТЕР 
1 НӘРУЫЗ МОЛЕКУЛАСЫНЫҢ ҚҰРАМЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ 
 
Нәруыз мономерінің құрамы
амин тобы, радикал, 
карбоксил тобы
Нәруыз молекуласының мономері 
амин қышқылы 
Суретте (Д ) нәруыз мономерінің бірінші реттік құрылымының байланыс 
ерекшелігі 
тізбекті 
Суретте (Д ) нәруыз мономерінің байланысы 
пептидтік 
Нәруыз молекуласының 4-ші реттік құрылымының ерекшелігі 
бөлек полипептидтік 
тізбектерінің байланысы 
2 
ХАРДИ-ВАЙНБЕРГТІҢ ГЕНЕТИКАЛЫҚ ТЕПЕ-ТЕҢДІК 
ЗАҢЫ 
 
Популяцияның маңызды белгісі 
еркін шағылысу 
Харди-Вайнбергтің формуласы бойынша анықталады 
табиғи популяциялардағы 
гендер жиілігі 
Харди-Вайнберг формуласы бойынша доминантты гомозиготалар жиілігі р2 
Харди-Вайнберг формуласы бойынша генотиптердің жиіліктер 
жиынтығы тең 
бірге
Бір қаланың перзентханасында 1 жыл ішінде өмірге келген 2500 баланың 
25-інде рецессивті белгі ауру бар делік. Х-В заңы б/ша осы мәліметтерді 
пайдаланып, дом.гомозиготалар жиілігін анықтау 
0,81 
3 МОНОГИБРИДТІ БУДАНДАСТЫРУ 
 
Үйленген жігіттің ата-анасының генотипі 
Аа, Аа 
Үйленген жігіт пен қыздың генотиптері 
аа, Аа 
Осы отбасында көк көзді балалардың туылу ықтималдығы 
50% 
осы отбасында қара көзді балалардың туылу ықтималдығы 
50% 
Аа х аа , осы ата-аналардан туылған ұрпақтардың фенотиптері мен 
генотиптері 
50% қара көзді Аа, 50 % 
көк көзді аа 
4 ГЕНЕТИКАЛЫҚ КОД 
 
ДНҚ-дағы үш азоттық негізден тұратын үш өрім 
генетикалық код 
"Код" терминін енгізген ғалым 
Ниренберг , Маттеи 
УГУ, УАЦ, АУА, ЦЦУ үш өрімі кодтайтын аминқышқылдарының 
атаулары
цистеин, триозин, 
изолейцин, пролин 
Кестеде берілген транскрипцияның аяқталуын білдіретін стоп-кодондар 
УГА, УАГ, УАА 
Аланин, аспаргин, валин, лизин аминқышққылдарының үшөрімі 
ГЦА, ААЦ, ГУА, ААА 
5 ХЛОРОПЛАСТАР 
 
Өсімдікке жасыл түс беретін пластид 
хлоропласт 
Кішігірім жалпақ қапшықтар тәрізді тилакоидтер түзетін органелла түрі 
хлоропласт 
Хлоропласттың гель тәрізді толтырып тұратын заты 
строма 
Тилакоид түзіледі 
ішкі мембранадан 

Суретте тилакоидтар шоғырынан түзіледі 
грана 
6 ЯДРО 
 
Жасушаның ңөбеюіне қатысатын, қос мембраналы органоид 
ядро 
Суретте 2 санымен көрсетілген ядро бөлігі 
ядрошық 
Қос мембрана арасында болатын кеңістік 
перинуклеарлық 
ядро пішінін сақтап, хроматиндердің ретпен орналасуын қамтамасыз 
ететін бөлігі 
ядро ламинасы 
органоидтар мен олардың атқаратын қызметі сәйкестігін тап 
1-с, 2-е, 3-а, 4-в, 5-д 
7 МИТОХОНДРИЯ 
 
АТФ синтезі жүзеге асатын маңызыд мембраналық құрылымның бірі 
митохондрия 
Суреттегі тарақ тәрізді қатпарлар атауы 
криста 
"Ішкі тыныс алу" жүретін митохордрия қабаты 
ішкі мембрана қабаты 
Сыртқы мембрананы ішкісінен бөліп тұрады 
мембранааралық кеңістік 
Митохондрия еркін жүзіп жүріп қозғалысқа түсетін мүше 
бауыр 
8 НӘРУЫЗ БИОСИНТЕЗІ 
 
Транскрипция процесінде матрица қызметін атқарады 
ДНҚ 
Нәруыз молекуласындағы аминқышқылдар арасындағы байланыс 
пептидтік 
ДНҚ-да жазылған ақпараттың РНҚ-ға көшірілу процесі 
транскрипция 
Босинтездің бірінші сатысы 
инициация 
Инициацияны бастайтын кодон 
УАГ 
9 НӘРУЫЗ ДЕНАТУРАЦИЯСЫ 
 
Орта жағдайының әсерінен нәруыздың табиғи құрылымының бұзылуы 
денатурация 
Денатурацияланған нәруыз көрсетілген сурет номері 
3 
Денатурацияланған нәруыздарға тән 
конформациясының 
өзгеруі 
Нәруыздың бастапқы конформациясының қайта қалпына келуі 
ренатурация 
Нәруыздың денатурациясы пайдаланылады 
дәрілік заттар өндіруде 
10 ХОЛИНЕРГИЯЛЫҚ СИНАПСТЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ МЕН ҚЫЗМЕТІ 
 
нейроннан нейронға өтеді 
жүйке импульсі 
Суретте екі нейронның түйіскен жері 
синапс 
Суреттегі екі нейромедиатор рецепторларының локациясы көрсетілген 
сан
6 
Суретте 5 санымен көрсетілген нейромедиаторлар босап шығатын орын 
мембранааралық қуыста 
Ацетилхолин синапстық көпіршікте сақталады. Жүйке импульстері 
ацетилхолин молекулаларының синапстық қуысқа шығуына алып келеді. 
Ацетилхолин осыдан кейін өзара әрекетке түсетін аймақ 
холинорецептор 
11