+2-ден +7 дБ дейін  1000BASE-PX20-D,  1000BASE-PX20-U  Қабылдағыш сезімталдығы

49 

 

 

α – оптикалық кабелдің басылулар коэффициенті, дБ/км; 

 

NP – тіркеуіш қосулардың саны; 

 

AP – тіркеуіш қосудың орташа жоғалтулары, дБ; 

 

NC – дәнекерленген қосулардың саны; 

 

AC – дәнекерленген қосулардың орташа жоғалтулары, дБ; 

 

A

аж i

 – i-оптикалық тармақтаушыдағы жоғалтулар, дБ. 

 

 

Қосындының  біріншісі  оптикалық  кабелдегі  сомалық  жоғалтуларға 

жатады,  екіншісі  –  тіркеуіштегі  жоғалтуларға,  үшіншісі  –  дәнекерлеулерде 

жоғалтуларға, және төртінші – тармақтаушылардағы жоғалтуларға 

 

Жоғалтулардың бюджеттінің  есеп  айырысуы  әрбір  тізбектің  жалпы  орта 

жоғалтулары(қорды  қоса)  жүйенің  динамикалық  диапазонынан  аспайтынын 

растауға тиісті 

 

Р = Р

шығmin

 – P

кір

 ≥ A

∑

 + P

қор

,    

 

             (2.7) 

 

 

мұндағы: Р – PON динамикалық диапазоны, дБ; 

 

Р

шығ min 

– OLT хабарлағыштың ең төменгі шығу қуаты, дБм; 

 

Р

кір

 – ONT қабылдағышқа кіруде мүмкін қуат, дБм; 

 

А

Σ

 – желінің сомалық жоғалтулары (OLT және ONT арасында), дБ; 

 

Р

қор

 – PON қолдану кезіндегі қор, дБ. 

 

 

Қолдану кезіндегі қорды желі тракттында бұзылулар жағдайында, беріліс 

шартының  нашарлауында  және  желінің  ары  қарай  дамуы  үшін  ескеру  қажет. 

Әдетте  қор  3  дБ  болып  алынады,  бірақ  егер  желінің  алыстаған  сегменттеріне 

көп санды қосулулар болжанса, онда қор арине көбірек болуға тиіс. 

 

Хабарлағыштың  және  қабылдағыштың  оптикалық  қуаттарының 

деңгейлерін  біліп  немесе,  басқа  сөздермен,  беріліс  желісінің  оптикалық 

бюджетін біле отыра, оптикалық таратушы желіні есеп айырысуға болады. 

ONТ  мен  OLT  арасындағы  ең  үлкен  қашықтыққа  жоғарыда  келтірілген 

формуламен желі үшін есеп айырамыз. OLT –дан оптикалық кабелдің ең үлкен 

созылымдылығы  –  9  шағын  аудан  21  мекен-жайдағы  тұрғын  үй.  Демек,  осы 

тізбекте ең үлкен жоғалтулар болады. Егер осы тізбектегі жоғалтулардың ортақ 

шамасы  жүйелер  динамикалық  диапазонынан  аспаса,  онда  бұл  шарт  барлық 

қалған тізбектердеде орындалады. 

 

Есептеу кезінде өшу шамасы 2.6 кестесінен алынады. 

 

1490 нм толқын ұзындығында жалпы жоғалтулар құрайды: 

 

L = 2,051 км 

 

α = 0,22 дБ/км; 

 

NP = 14; 

 

AP = 0,2 дБ; 

 

NC = 7; 

 

AC = 0,1 дБ; 

50 

 

 

Берілген  мәндерді  (2.7)  кестесіне  енгізіп,  ең  алыс  орналасқан  үйдің 

желісіндегі жалпы жоғалтуларды көреміз. 

 

 

2.7 К е с т е – 1490 нм толқын ұзындығында жалпы жоғалтулар 

Жоғалту көздері 

Бірлік үшін. 

Саны, дана 

Барлығы, дБ 

сплиттер 1х4 (дБ) 

7.2 

1 

7.2 

SC/APC коннекторы (дБ) 

0,2 

14 

2.8 

сплиттер 1х8 (дБ) 

10.7 

1 

10.7 

талшық 1 км (дБ/км) 

0,22 

2,051 

0.45 

дәнекерлеп қосу (дБ) 

0,1 

7 

0.7 

 

 

 

21.85 дБ 

 

 

1310 нм толқын ұзындығында жалпы жоғалтулар құрайды: 

 

 

2.8 К е с т е – 1310 нм толқын ұзындығында жалпы жоғалтулар 

Жоғалту көздері 

Бірлік үшін. 

Саны, дана 

Барлығы, дБ 

сплиттер 1х4 (дБ) 

7.2 

1 

7.2 

SC/APC коннекторы (дБ) 

0,2 

14 

2.8 

сплиттер 1х8 (дБ) 

10.7 

1 

10.7 

талшық 1 км (дБ/км) 

0,35 

2,051 

0.72 

дәнекерлеп қосу (дБ) 

0,1 

7 

0.7 

 

 

 

22.12 дБ 

 

 

Жүйенің  динамикалық  диапазонын  және  жүйелер  қорын  қоса 

жоғалтулардың өлшеулі бюджет мәнінен аспайтынын тексереміз. GPON жүйесі 

үшін  динамикалық  диапазон  30  дБ  құрайтынын  ескере  отырып,  келесіні 

аламыз: 

 

 

30 дБ ≥ (22.12 + 3) дБ, (1310 нм) 

 

30 дБ ≥ (21.85 + 3) дБ, (1490 нм) 

 

 

Шарт ең үлкен жоғалтулары бар желі үшін расталды, демек, ол басқа желі 

нұсқалары үшін де сақталады. 

 

Желі топология сұлбасының мәліметі бойынша станциялық терминалдан 

ONT  9  ықшамаудан  8үй  мекен-жайы  бойынша  ең  аз  аралықта  орналасқан. 

Демек,  дабылдың  қуаты  upstream  (ONT-дан  OLT-ға  дейін)  берілген 

абоненттерден максимал болады. Хабарлағыштың ONT ең төменгі қуаты +5 дБ-

ге  тең,  ал  қабылдағыштың  OLT  шамадан  тыс  жүктеулері  табалдырығы  -6  дБ 

құрайды. Демек, ONT мен OLT сызықтарының арасында өшулік 5 дБ кем емес 

болуы  тиісті.  Желідегі  кіріс  ағынының  дабылдың  минималды  өшулігі  9 

ықшамауданы  8  үй  мекен-жайы  бойынша  абоненттерден  үйлері  үшін  (2.6) 

формула бойынша есептеледі. 

51 

 

 

1490  нм  толқын  ұзындығында  ең  жақын  орналасқан  үй  үшін 

жоғалтулардың ортақ шамасы құрайды: 

 

 

2.9 К е с т е – 1490 нм толқын ұзындығында жалпы жоғалтулар 

Жоғалту көздері 

Бірлік үшін. 

Саны, дана 

Барлығы, дБ 

сплиттер 1х4 (дБ) 

7.2 

1 

7.2 

SC/APC коннекторы (дБ) 

0,2 

14 

2.8 

сплиттер 1х16 (дБ) 

14.4 

1 

14.4 

талшық 1 км (дБ/км) 

0,22 

1.82 

0.41 

дәнекерлеп қосу (дБ) 

0,1 

6 

0.6 

 

 

 

25.41 дБ 

 

 

1310  нм  толқын  ұзындығында  ең  жақын  орналасқан  үй  үшін 

жоғалтулардың ортақ шамасы құрайды: 

 

 

2.10 К е с т е – 1310 нм толқын ұзындығында жалпы жоғалтулар 

Жоғалту көздері 

Бірлік үшін. 

Саны, дана 

Барлығы, дБ 

сплиттер 1х4 (дБ) 

7.2 

1 

7.2 

SC/APC коннекторы (дБ) 

0,2 

14 

2.8 

сплиттер 1х16 (дБ) 

14.4 

1 

14.4 

талшық 1 км (дБ/км) 

0,35 

1.82 

0.41 

дәнекерлеп қосу (дБ) 

0,1 

6 

0.6 

 

 

 

25.64 дБ 

 

 

30 дБ ≥ (25.64 + 3) дБ, (1310 нм) 

 

30 дБ ≥ (25.41 + 3) дБ, (1490 нм) 

 

 

Оптикалық  бюджет  2  дБ-ден  асады,  сәйкесінше  фото  қабылдағышқа 

шамадан тыс артық қуат болмайды. 

 

 

 

2.4 Сурет – 1490 нм толқын ұзындығында ең алыс және ең жақын орналасқан 

абоненттер үшін жалпы жоғалтулар графигі 

30 

22,80 

20,00 

9,30 дБ  8,85 дБ 

8,15 дБ 

30 дБ 

22,80 дБ 

20,00 дБ 

5,60 дБ  5,19 дБ 

4,59 дБ 

0

5

10

15

20

25

30

35

1

2

3

4

5

6

ен 

жакын 

52 

 

2.6   GPON  рұқсат  желісінің  абоненттерінен  пайда  болатын  нақты 

жүктемені есептеу 

 

GPON рұқсат желісінің абоненттерінен пайда болатын нақты жүктемеcін 

қолданушылардың екі дәрежеге бөлінетінін ескере отырып есептеу керек және 

бір ағаш (бір OLT порты) үшін шамамен құрайды: 

−

 

I топ – Triple Play абоненттері – 68 адам; 

−

 

II топ – Internet қолданушылары – 204 адам. 

Ең  үлкен  жүктеме  кезіндегі  әрбір  топпен  шығарылатын  IP-пакеттердің 

санын анықтаймыз. Шарт бойынша мультисервисті рұқсат түйіні (OLT порты) 

– M

орт

 = 272 абонентке қызмет көрсетеді. 

I  топ  абоненттері  үшін  сервистердің  толық  жиынын  қолданушы 

абоненттердің үлесі құрайды: 



1 

= 25% = 0,25. 

II  топ  абоненттері  үшін  тек  қана  мәліметтерді  тарату  сервистерін 

қолданатын абоненттердің үлесі құрайды: 



2

 = 75% = 0,75 

Мысалға,  VoIP  абоненттері  сағатына  орташа  f

VoIP

  =  5  орташа  ұзақтығы 

t

VoIP

 = 2 минутты құрайтын қоңыраулар шалады. 

Мәлімет тарату трафигін есептеу кезінде екі топ қолданушыларының ftp 

және пирингтік желілерді белсенді қолданатынын ескеру қажет. Мысал ретінде 

олар  ең  жақсы  жүктеме  сағаты  (ЧНН)  кезінде  100  Мбайт  трафикке  дейін 

тұтынады. 

Ең жақсы жүктеме сағаты кезінде видео көрудің уақыты 60 минутқа дейін 

жетеді. 

VoIP  қолданушыларының  тудыратын  пакеттер  санын  есептеу  үшін, 

қолданатын  кодектер  типін  белгілеу  қажет.  Бүгінгі  күнге  IP-телефония 

желілерінде қолданылатын кодектер 2.11-кестеде көрсетілген. 

 

 

 

53 

 

2.11 К е с т е – Аудиокодектердің параметрлері 

Кодек 

Тарату 

жылдам- 

дығы 

Датаграмма 

ұзақтығы 

Пакетиза-

ция 

кідірісі, 

Екіжақты 

байланыс-

тың өткізу 

жолағы, 

кГц 

Джиттер-

буфердегі 

кідіріс 

MOS 

теориялық 

максималды 

бағасы 

кбит/с 

мс 

мс 

G.711u 

64 

20 

1 

174,4 

2 

датаграмма 

4,4 

40 мс 

G.711a 

64 

20 

1 

174,4 

2 

датаграмма 

4,4 

40 мс 

G.726-32 

32 

20 

1 

110.4 

2 

датаграмма 

4,22 

40 мс 

G.729 

8 

20 

25 

62,4 

2 

датаграмма 

4,07 

40 мс 

G.723m 

6,3 

30 

67,5 

43,73 

2 

датаграмма 

3,87 

60 мс 

G.723a 

5,3 

30 

67,5 

41,6 

2 

датаграмма 

3,69 

60 мс 

 

Сөздің  ең  жақсы  сапасын  G.711  кодегі  жоба  үшін  таңдалған  қолдаулы 

құрылғымен  қамтамасыз  етіледі.  Дейтаграмма  ұзақтығы  кепілдеме  бойынша 

T

PDU

 = 20 мс. 

Секундына  таратылатын  n

VoIP

  пакеттер  саны  келесі  формуламен 

анықталады: 

 

N

VoIP

 = 1/ T

PDU

  

 

 

 

 

(2.8) 

 

n

VoIP

 = 1/0,02 = 50 (пакет/с) 

 

VoIP үшін мәліметтердің пакетизирленген мөлшері: 

 

h = v·T

PDU 

 

 

 

 

 

(2.9) 

 

мұндағы: v – кодтау жылдамдығы (байт/с); 

h – мәліметтердің пакетизирленген мөлшері; 

T

PDU 

– бір сөзді іріктеу ұзақтығы (пакеттің ұзықтығы). 

 

54 

 

G.711 кодегін қолдану кезінде кодтау жылдамдығы: 

 

v = 64000/8 = 8000 (байт/с) 

h = 8000·0,02 = 160 (байт) 

 

Пакет мөлшерін анықтау үшін келесі бастамаларды ескеру қажет: 

−

 

IP –20 байт; 

−

 

UDP –8 байт; 

−

 

RTP –12 байт. 

Пакеттің жиынтық мөлшері – 

VoIP

h



 = 160 + 20 + 8 +12 = 200 (байт) 

IP-телефонияның абоненттерімен пайда болатын пакеттер санын анықтау 

үшін, қолданушылардың ортақ құрылымда олардың үлесін, ең жақсы жүктеме 

сағаты кезінде шақыру санын, сөйлесудің орташа ұзақтығын ескеру қажет: 

 

N

VoIP

 = n

VoIP 

· t

VoIP 

· f

VoIP 

· 



1 

· M

орт

 

 

 

 

(2.10) 

 

мұндағы:  N

VoIP

 

–  ең  жақсы  жүктеме  сағаты  кезінде  VoIP 

қолданушыларының тудыратын пакеттер саны; 

n

VoIP

  –  G.711  кодегін  қолдануда  бір  абоненттің  секундына  тудыратын 

пакеттердің саны; 

t

VoIP

  –  VoIP  абоненттері  үшін  әңгіменің  бір  секунд  уақытындағы  орташа 

ұзақтығы; 

f

VoIP

  –  VoIP  абоненттері  үшін  ең  жақсы  жүктеме  сағаты  кезінде 

шақырулардың саны; 



1

 

–  I  топ  абоненттерінің  толық  жиынының  құрылымында 

қолданушылардың үлесі; 

M

орт

 – қолданушылардың ортақ саны. 

 

I  және  II  топпен  шығарылатын  мәліметтерді  жіберу  сервисін  қолданған 

жағдайда пакеттер санын есептеу үшін, белгілі пакеттер мөлшері болуы керек. 

Желі  бөлімшелерінде  GPON  рұқсат  желісін  құрастыруда  мәлімет  буын 

деңгейінде  Ethernet  технологиясының  бір  түрі  қолданылады,  сондықтан 

Ethernet  мәлімет  өрістерінің  максималды  ұзындығынан  артық  болатын 

пакеттерді  қолданудың  мағынасы  жоқ.  Өте  ұзын  пакеттер  ерте  немесе  кеш 

фрагменттеледі,  бұл,  біріншіден  коммутаторларға  артық  жүктемеге,  және, 

екіншіден,  жоғалту  жағдайында  қайта  сұраныстарға  әкелуі  мүмкін.  Сонымен 

қатар, үлкен мөлшерлі пакеттердің қолданысы желілерінде және магистральдық 

желілерде қызмет көрсетуді сапалы қамтамасыз етуін қиындатып жібереді. 

Сондықтан  есептеу  үшін  пакеттердің  бірдей  мөлшерлерін  мәліметті 

тарату  үшін  және  дауыстық  трафикті  жіберу  үшін  таңдаймыз  –  пайдалы 

жүктеме h = 160 байт. 

Мәліметтерді жіберу кезінде RTP және UDP хаттамаларының орнына дәл 

сондай артықшылық – 20 байт және IP – 20 байт енгізетін TCP қолданылады.  

Нәтижесінде  мәліметтерді  тарату  үшін  пакеттің  жиынтық  мөлшерін 

55 

 

аламыз – h

ƩInt

 = 160 + 20 + 20 = 200 (байт). Байқауымызша, h

ƩVoIP

 = h

ƩInt

. 

Ең  жақсы  жүктеме  сағаты  кезінде  мәліметтерді  таратуда  пакеттердің 

санын есептеу үшін жіберілген мәліметтер мөлшерін беру қажет. 

Егер  де  I  және  II  топтары  Internet  қолданушылары  «белсенді»  интернет 

қолданушыларына  жатады  деп  болжамдасақ,  яғни,  тек  қана  http  және  ftp 

қолдана қоймай, сонымен қатар пирингті желілердің қызметтерімен қолданады. 

Бұндай  интернет  желісімен  қолдануда  тапсырылған  және  қабылданған 

мәліметтер көлем V = 100 Мбайт = 800 Мбит дейін жетеді. 

I және II топтың Internet қолданушыларымен жіберілген пакеттердің саны 

сәйкесінше тең болады: 

 

N

Int I

 = 



1 

· M

жал

 · V/h 

 

 

 

 

(2.11) 

 

N

Int II

 = 



2 

· M

жал

 · V/h 

 

 

 

 

(2.12) 

 

мұндағы:  N

Int  I

,  N

Int  II

  –  мәліметтерді  жіберу  сервисін  қолданған  кезде  I 

және  II  топтарының  абоненттерімен  ең  көп  жүктеме  сағаты  кезінде  пайда 

болатын пакеттер саны; 



1

, 



2

  –  GPON  бір  порты  абоненттерге  ортақ  құрылымда  сәйкесінше  I 

және II топтарының қолданушылар үлесі; 

h – пакеттің мәлімет өрісінің мөлшері (бастамасыз); 

 

М

жал

 – қолданушылардың жалпы саны. 

 

Видео-қызметтерінің, IP-TV және VoD қолданушылармен пайда болатын 

пакеттер  санын  есептеу  үшін,  VoIP  және  Internet  үшін  келтірілген  пакеттер 

мөлшеріне  байланысты  пайдаланамыз.  Пакеттің  мөлшері  200  байттан  аспауы 

қажет (тіркеме қағаздармен бірге). 

IP-TV сервисін ұйымдастырғанда – SDTV/MPEG-4 каналдарының желіге 

хабар  тарату  кезінде  әрбір  қолданушы  үшін  рұқсат  желісінде  ерекше  жеке 

өткізу  жолағын  бөлу  қажет  емес.  OLT  мультисервистік  түйінге  дейін  қызмет 

тапсырушы  арасында  мульти  хабар  тарату  (multicast)  режимінде  каналдардың 

белгілі саны жетеді. 

IP-TV  сервисін  ұйымдастырғанда  –  рұқсат  желісінде  әрбір  қолданушы 

үшін  тапсырыс  бойынша  видео  (VoD)  unicast  хабар  тарату  режимінде  ерекше 

жеке өткізу жолағын бөлуді қажет етеді. 

Мысалға, мультисервисті желіде K_tv = 40 хабар тарату каналдарын көру 

мүмкіндігі беріледі. 

Қанағаттандыралық  сапаны  қамтамасыз  ету  үшін  кодтау  жылдамдығы  4 

Мбит/с болу тиіс. Ең жақсы жүктеме уақытында видео көрудің уақыты t

TV

 = 60 

минут құрайды. 

Сонымен, v = 4096000 бит/с жіберу жылдамдығында және h = 160 байт = 

1280 бит пакеттің пайдалы жүктемесі кезінде бір каналдың көрсетілімі кезінде 

пайда болатын пакеттер саны тең: 

 

56 

 

n

TV

 = v/h 

 

 

 

 

 

(2.13) 

 

n

TV

 = 4096000/1280 = 3200 (пак/с) 

 

Ең үлкен жүктеме уақыты кезінде 40 каналмен генерацияланған пакеттер 

саны құрайды: 

 

N

SDTV

 = K_tv · n

TV 

· t

TV 

· 60 

 

 

 

(2.14) 

 

мұндағы:  N

IP-TV

  –  видео-сервис  қолдану  кезінде  ең  үлкен  жүктеме 

уақытында IP-TV қолданушыларымен генерацияланатын пакеттердің саны; 

n

TV

  –  MPEG-4  стандарты  бойынша  қысылған  видео  көру  кезінде  бір 

абоненттің секундына генерациялайтын пакеттер саны; 

K_tv  –  мультисервисті  желіде  ұйымдастырылатын  хабар  тарату 

каналдарының саны; 

t

TV

  –  ең  үлкен  жүктеме  уақыты  кезінде  каналдарды  қараудың  орташа 

уақыты, (минут). 

 

 

Ең  үлкен  жүктеме  уақыты  кезінде  VoD  қолданушыларымен 

генерацияланатын пакеттер саны құрайды: 

 

N

VoD

 = 



1 

· M

жал 

· n

TV 

· t

TV 

· 60  

 

 

(2.15) 

 

I  және  II  топ  қолданушыларының  ең  үлкен  жүктеме  уақыты  кезінде 

генерацияланатын пакеттердің жиынтық саны тең болады: 

 

N

Ʃ

 = N

VoIP 

+ N

Int I

 + N

Int II

 + N

SDTV

 + N

VoD 

 

 

(2.16) 

 

(2.10), (2.11), (2.12), (2.14), (2.15) формулаларын (2.16) қомыз: 

 

N

Ʃ

 = n

VoIP 

· t

VoIP 

· f

VoIP 

· 



1 

· M

общ 

+ 



1 

· M

общ

 · V/h + 



2

· M

общ

 · V/h + K_tv · 

n

TV 

· t

TV 

· 60 + 



1

· M

общ 

· n

TV 

· t

TV 

· 60 = n

VoIP 

· t

VoIP 

· f

VoIP 

· 



1 

· M

общ 

+ M

общ

 · V/h·(



1 

+



2

) + K_tv · n

TV 

· t

TV 

· 60 + 



1

· M

общ 

· n

TV 

· t

TV 

· 60 

 



1 

+



2

 = 1 екенін есере отырып, аламыз: 

 

N

Ʃ

 = n

VoIP 

· t

VoIP 

· f

VoIP 

· 



1 

· M

общ 

+ M

общ

 · V/h + K_tv · n

TV 

· t

TV 

· 60 + 

+ 



1 

· M

общ 

· n

TV 

· t

TV 

· 60 

(2.17) 

 

(2.17) формуласына мәндерді қоя отырып, аламыз: 

 

8

8

10

162

,

14

60

60

3200

272

25

,

0

60

60

3200

40

160

10

272

272

25

,

0

5

120

50







































N

(пакет/сағат) 

57 

 

Ең үлкен жүктеме уақыты кезінде бір секундта пакеттердің орташа саны 

тең: 

 

N

Σ_сек

 = N

Σ

/3600   

 

 

 

(2.18) 

 

N

Σ_сек

 = 

393389

3600

10

162

,

14

8





 (пакет/с) 

 

 

Пакеттің  жиынтық  мөлшері  қызметтердің  барлық  түрлері  үшін  бірдей 

және 200 байт (1600 бит) тең екенін ескере отырып, аламыз: 

 

N

Σ_сек

 = 393389 · 1600 = 629422400 = 629,42 Мбит/с.  

 

 

Есептеулер нәтижесінде, қарбалас уақытында GPON рұқсат желісінің бір 

ағашы  (бір  OLT  порты)  үшін  абоненттерден  келетін  нақты  жүктеме  шамамен 

629,42 Мбит/с құрайтынын көріп отырмыз. 

 

2.7 Жүйенің жылдамдығын анықтау 

 

Мүмкін  болатын  жүйе  жылдамдығы  жіберетін  дабылдың  сипатына, 

мәліметтерді тарату жылдамдығына тәуелді болып келеді және келесі формула 

бойынша анықталады: 

 

B

t







, 

 

 

 

 

  (2.19) 

 

 

мұндағы:  β  –  сызықты  дабылдың  (сызықтық  код)  сипатын  ескеретін 

коэффициент, NRZ коды үшін β = 0,7; ал қалғандары үшін β = 0,35. 

 

 

,

10

7

,

0

10

7

,

0

9

9











t

с 

 

 

ОТТЖ-нен  (ВОСП)  күтілетін  жылдамдық  келесі  формула  арқылы 

есептеледі: 

 

ОТ

2

кб

2

тр

2

ож

111

,

1

t

t

t

t







, 

 

 

 

(2.20) 

 

 

мұндағы:  t

тр

  =  (0,5…10)  нс  –  таратқыш  оптикалық  модульдің 

жылдамдығы; 

 

t

кб

 = (0,2..20) нс – қабылдаушы оптикалық модульдің жылдамдығы; 

 

t

ОТ

 – регенерациялық учаскінің ұзындығында импульстің кеңеюі: 

 

 

58 

 

РУ

ОТ

l

t







,   

 

 

 

 

(2.21) 

 

 

мұндағы: τ – оптикалық талшықтың дисперсиясы, с/км. 

 

 

,

10

102

,

4

10

2

051

,

2

12

12

ОТ















t

с 

 

,

10

6

,

0

004102

,

0

2

,

0

5

,

0

111

,

1

9

2

2

2

ож













t

с 

 

 

Егер  t

ож

<  t

Σ

  болған  жағдайда  таңдап  алынған  оптикалық  кабельдің 

дұрыстығын көрсетеді. 

 

Жылдамдық бойынша қор келесі айырыммен анықталады: 

 

ож

t

t

t









.   

 

 

 

 

(2.22) 

 

 

1

,

0

|

10

6

,

0

10

7

,

0

|

9

9

















t

мкс 

 

2.8 Желі сенімділігі 

 

 

Құрылымның сенімділігі деп, сол санда және ОК-ың қойылған шарттарда 

берілген нақты уақытта қойылған функцияларды орындау қасиетін түсінеді. 

 

ОК  ерекшеліктері  ықтимал-уақытты  параметрлерді  және  сенімділікті 

спецификалық  тұрғыдан  анықтайды.  ОК-дағы  істен  шығулардың  үлкен  бөлігі 

механикалық  беріктігі  аз  оптикалық  талшықтарының  үзілістерінен  болуы 

мүмкін. Талшық үзілісі басқа ОТ-қа ақпарат жіберуін нашарлатпайды, тек осы 

берілген  кабельде  жұмыс  істейтін  беріліс  жүйесіндегі  біреуінің  нашарлауына 

алып  келеді.  Сондықтан,  ОК-де  көбінесе  барлық  кабельдің  емес,  оптикалық 

талшық жұптарының жұмыс сенімділігін салыстырған жөн.

  

Сенімділік  қазіргі  кездегі  магистральды  желілердің  ең  маңызды 

сипаттамалардың  бірі  болып  саналады.  Сенімділіктің  негізгі  көрсеткіштеріне 

келесілер жатады: 

−

 

қабылдамау интенсивтілігі Х, сағат; 

−

 

берілген  уақыт  интервалы  үшін  жұмыстың  тоқтаусыз  істеу 

ықтималдығы Р(t

0

); 

−

 

атқарылған жұмыс көлеміне байланысты орташа қабылдамау уақыты 

Т

0

, сағат; 

−

 

қалпына келудің орташа уақыты Т

в

, сағат; 

−

 

дацын болу коэффициенті К

г

; 

−

 

қалпына келу интенсивтілігі М, 1/час;  

Магистральды желінің сенімділігі көрсеткіштер есебі келесі жағдайларда 

жүргізіледі:  магистральды  желі  элементтерінің  ақаулары  кенет  болғанда,  бір 

біріне  тәуелсіз  болып,  олардың  интенсивтілігі  барлық  мерзім  аралығында 

тұрақты болады. 

 

 

59 

 

Қабылдамау интенсивтілігі келесі формула арқылы есептеледі: 

 

2

1

nX

LX

Х







 

 

 

 

    (2.23)  

 

9

8

7

10

55

,

502

10

5

051

,

2

10

4























Х

 

 

мұндағы: n – ақырғы пунктер саны; 

L – сызық ұзындығы, км; 

Х

1

 – ақырғы пунктің қабылдамау интенсивтілігі, 1/сағат; 

Х

2

  –  сызықты-кабелдік  ғимараттардың  бір  километр  аралығындағы 

ақаулардың интенсивтілігі 1/км. 

Атқарылған  жұмыс  көлеміне  байланысты  орташа  қабылдамау  келесі 

өрнекпен анықталады: 

 





Х

Т

1

0

 

 

 

 

 

 (2.24) 

 

6

9

0

10

99

,

1

10

55

,

502

1











Т

 

 

Қалпына келудің орташа уақыты құрылғының анықтамалық мәліметінде 

келтіріледі. 

Жүйенің дайын болу коэффициенті келесі формула бойынша анықталады: 

 

В

0

0

Г

Т

Т

Т

К





. 

 

 

 

    (2.25) 

 

99998

,

0

5

,

0

10

99

,

1

10

99

,

1

6

6

Г











К

 

 

 

Жүйенің тұрып қалу коэффициенті құрайды: 

 

Г

П

1 К

К





   

 

 

 

   (2.26) 

 

00002

,

0

99998

,

0

1

П







К

 

 

 

Қалпына келтіру интенсивтілігі келесі өрнекпен анықталады: 

 

В

1

Т

М



 

 

 

 

 

   (2.27) 

 

2

5

,

0

1





М

 

60 

 

 

Тоқтаусыз  жұмыс  істеудің  ықтималдығы  келесі  формула  бойынша 

уақыттың әр түрлі интервалдарымен анықталады: 

 

)

(

0

0

)

(

L

X

e

t

P









 

 

 

 

     (2.28) 

 

 

мұндағы: t – тоқтаусыз жұмыс істеу ықтималдығы үшін уақыт аралығы 

(t

жыл

 = 8760 сағат). 

 

1

)

(

0

0

0









e

t

P

t

 

0.99999949

)

(

1

1

10

55

,

502

1

9

















e

t

P

t

 

0.9999879

)

(

24

24

10

55

,

502

24

9

















e

t

P

t

 

0.999638

)

(

720

720

10

55

,

502

720

9

















e

t

P

t

 

0.995607

)

(

8760

8760

10

55

,

502

8760

9

















e

t

P

t

 

0.95693

)

(

87600

87600

10

55

,

502

87600

9

















e

t

P

t

 

 

2.12 К е с т е – Тоқтаусыз жұмыс істеудің есептеу нәтижелері 

Тоқтаусыз 

жұмыс істеу 

ықтималдығы 

Уақыт интервалы t, сағат 

0 

1 

24 

720 

8760 

87600 

P(t) 

1 

0.9999994  0.9999879  0.999638  0.995607  0.95693 

 

 

 

2.5 Сурет – Тоқтаусыз жұмыс істеу ықтималдығының уақытқа тәуелділік 

графигі 

 

 

Тоқтаусыз жұмыс істеудің ықтималдығы және тұрғызылған график «В» 

қосымшасында көрсетілген. 

 

 

 

0

2 1 0

4



4 1 0

4



6 1 0

4



8 1 0

4



1 1 0

5



0 .5

0 .6

0 .7

0 .8

0 .9

1

P t

( )

t

61 

 

 

Кабельдік-жалғағыш сызықтың бір жыл аралығы үшін жұмыс сенімділігі 

келесі түрде анықталады: 

 

 

Г

К

t

p

H



,   

 

 

 

   (2.29) 

 

 

мұндағы: К

г

 – дайын болу коэффициенті. 

 

99998

,

0

99998

,

0

1

)

(

0

0









Г

К

t

P

H

 

999979

,

0

99998

,

0

99999949

,

0

)

(

1

1









Г

К

t

P

H

 

999967

,

0

99998

,

0

9999879

,

0

)

(

24

24









Г

К

t

P

H

 

99962

,

0

99998

,

0

999638

,

0

)

(

720

720









Г

К

t

P

H

 

99558

,

0

99998

,

0

995607

,

0

)

(

8760

8760









Г

К

t

P

H

 

95691

,

0

99998

,

0

95693

,

0

)

(

87600

87600









Г

К

t

P

H

 

 

 

Н  шамасы  0,95-тен  кем  болмауы  тиісті.  Кейбір  жағдайларда  Н  шамасы 

қажетті мәнінен болуы мүмкін, сондықтан құрылғының сипаттамасын келтіріп, 

байланыс  сызықтарының  сенімділігін  жоғарылататын  құрылымдардың 

шаралардың сипаттамасы келтіру қажет. 

 

Жалғағыш  сызықтардың  және  магистральдік  кабелдік  сызықтардың 

жұмысының сенімділігін жоғарылату  үшін кабельдерді  артық  газ  қысымының 

астында  сақтау  қажет.  Бұл  үшін  АТС  шахтасында  орналастыратын  арнайы 

қондырғы  қою  нұсқалардың  бірі  болып  табылады.  Ол  30  магистральдік  және 

жалғағыш 

кабелдерге 

дейін 

қызмет 

көрсету 

мүмкіндігін 

беретін 

компрессорлық-дабылдық  қондырғы  деп  аталады  (КСУ).  Берілген  дипломдық 

жұмыста  барлық  мәндер  0,95  артық  болғандықтан,  жұмыстын  сенімділігін 

жоғарылатуға қажет емес. 

 

 

62 

 

жүктеу/скачать 2,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: