«Халықаралық атауды қолдануда бірізділік жоқ»

Халықаралық тұрғыда бекітілген, халық толық пайдаланып жүрген терминдерді аудару осы күнге дейін жалғасуда. Соның салдарынан көпшілік бұқаралық ақпарат құралдарында қолданылып жүрген сөздер жұртқа түсініксіз болды. 

Ал енді бүгінге дейін ресми органдар және БАҚ өкілдері «договор» және «соглашение» деген екі сөздің қазақшасы бола тұра «договор мен соглашениені – келісімшарт» деп бір сөзбен қате қолданып жүр. 

1995 жылғы 30 тамызда қабылданған ҚР ­Конституция заңында «гимнді– гимн», «дип­ломатты – дипломат», «паспортты – паспорт» деп қайта қалпына келтірілген. Бірақ радио-телевидение, журналистер, саясаткерлер осы күнге дейін паспортты «төлқұжат» деуден танар емес.

Астанадағы Н.Назарбаев атындағы аэропортта «Паспортный контроль» – «Төлқұжат тексеру» деп бүгінгі күнге дейін жазулы тұр. Республика Сенатының кіруге рұқсат беретін бөлімінің есігінде «Рұқсат беру бюросы» деп жазылған, ал жанындағы Мәжілісте «Рұқсатнама бюросы» деп жазылып тұр. Бірізділік жоқ. Парламенттің қос палатасы әрқайсысы өздерінше аударып алған. Тіл мәдениеті осындайдан бұзылады.

Қалыптасқан дипломатиялық терминдер бар, «договор – шарт», «соглашение – келісім».

Мəселен, қазір Н.Қаратышқанұлының сөздігінде берілген:

• салым (вклад), 
• əдіс (метод), əдістеме (методика), 
• кеңес (совет), жасақ (отряд), 
• жанартау (вулкан) сияқты атаулар еш өзгеріссіз сол қалпында алынып, ресми бекітілген терминдеріміз ретінде кеңінен қолданылып жүр.

• бəсекешілік (конкуренция), қазір бəсекелестік түрінде, 
• əкім (администрация) қазір администратор сөзінің баламасы ретінде, 
• қаттама (ведомость) протокол, жарнама (объявление) реклама 

терминдерінің баламасы ретінде азды-көпті мағыналық немесе тұлғалық өзгерістермен терминқорымызға қосылды