Реферат пәні: Фармацевтикалық өндіріс технологиясындағы кәсіби терминология Тақырыбы: ббз номенклатурасы,оның жіктелу принциптері
жүктеу/скачать 27,61 Kb.
|
|
С.Д.Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медициналық университеті КЕАҚ РЕФЕРАТ
Тақырыбы: ББЗ номенклатурасы,оның жіктелу принциптері Орындаған: Тезекбаева Малика Тобы: ТФП 22-025К Тексерген: Ергалиева Айжан Алматы 2023 Мазмұны
ББЗ анықтамасы.................................................................3 ББЗ класификациясы.........................................................4-5 ББЗ әсер ету механизмі.....................................................6-7 ББЗ маңызы мен қолданылуы..........................................8 Қолданылған әдебиеттер..................................................9 ББЗ анықтама Биологиялық белсенді заттар — тірі организмдердің белгілі бір топтарына (ең алдымен адамдарға, сондай-ақ өсімдіктерге, жануарларға, саңырауқұлақтарға және т.б.) немесе олардың жасушаларының жекелеген топтарына қатысты жоғары физиологиялық белсенділігі бар химиялық заттар. Заттардың физиологиялық белсенділігін оларды медициналық қолдану мүмкіндігі тұрғысынан да, адам ағзасының қалыпты тіршілігін сақтау немесе организмдер тобына ерекше қасиеттер беру (мысалы, мәдени өсімдіктердің ауруларға төзімділігінің жоғарылауы) тұрғысынан да қарастыруға болады. Биологиялық белсенді заттарға ферменттер, гормондар, витаминдер, антибиотиктер, өсу стимуляторлары (ауксиндер, гиббереллиндер, кининдер), гербицидтер, инсектицидтер, биогендік стимуляторлар (құрамында кейбір дикарбон және гумин қышқылдары, аргинин, аммиак, микроэлементтер) , простагландиндер, нейротрансмиттерлер, пирогендер және т. б. жатады. Қазіргі уақытта биологиялық белсенді заттар өте маңызды, бірақ тек жеке көмекші функцияларды орындайды деген пікір қалыптасқан. Бұл қате пікірдің пайда болуы арнайы және публицистикалық әдебиеттерде әр ББЗ функциялары бір-бірінен бөлек қарастырылуына байланысты. Бұған микроэлементтердің ерекше функцияларына баса назар аудару да ықпал етті. Нәтижесінде әр микроэлементтің тек бір ғана функциясы бар деген пікір етек алды .(мысалы,С дәрумені тек цинга ауруының алдын алуға қызмет етеді деген сияқты) Биологиялық белсенді заттардың физиологиялық функциялары өте әртүрлі. Мысалы, кейбір заттар қатерлі ісіктердің өсуін тежеу немесе олардың дамуын толығымен тоқтатуы мүмкін. Адам қалыпты өмір сүру үшін қажет биологиялық белсенді заттардың көпшілігін тамақпен қатар алады.Өйткені,тамақпен алынатын микроэлемнт мөлшері тәуліктік норманы толықтыра алмайды.Сондықтан адам,жануар,өсімдік пен минералдардардың ұлпаларынан алынатын активті қоспалар қолданылады. Олардың барлығы фармакологиялық белсенділікке ие, ал көпшілігі фармакологияға қатысты күшті әсер етуші заттардың ең жақын прекурсорлары ретінде қызмет етеді. Көптеген ББЗ алғаш рет табиғи өсімдік және Жануарлар шикізатынан арнайы өңдеу арқылы алынды. Ежелгі Римде дәрігер Клавдий Гален (131-201) медицинада кеңінен қолданылатын дәрілік препараттар ретінде табиғи ббз-ны қолданған. Мұндай препараттар Гален деп аталады. Гален препараттары, әдетте, тірі ағзаға әртүрлі әсер ететін химиялық заттар кешенін қамтиды. Табиғи ббз аналогтарын алу үшін химиялық және биохимиялық әдістер қолданылады. Бұл дәрісте табиғи және синтетикалық баб-тың негізгі түрлері, баб-тың дәстүрлі және заманауи тұжырымдамасы және оның биологиялық белсенділігінің критерийлері келтірілген. ББЗ класификациясы Қазіргі уақытта әртүрлі мақсаттағы биологиялық белсенді заттардың кең спектрі белгілі, олар табиғи тірі организмдерден алынуы немесе әртүрлі химиялық түрлендірулер арқылы синтезделуі немесе табиғи химиялық түрлендірулер арқылы жаңартылуы мүмкін. Табиғи ббз тірі организмдердің тіршілік әрекеті процесінде қалыптасады. Олар метаболизм процесінде пайда болуы мүмкін және қоршаған ортаға шығарылады (экзогендік) немесе дененің ішінде жиналады (эндогендік). Ббз синтезінің тиімділігі тірі организмдердің физиологиялық ерекшеліктеріне, экологиялық факторларға байланысты. Экзогендік табиғи ббз мыналарды қамтиды: жүктеу/скачать 27,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|