Топ:ЮР 301
Сабақтын мақсаты: Саясат ұғымы және оның пайда болуы. Қоғамның саяси саласының ерекшеліктерін ашу.
Негізгі сұрақтар:
1. Саясаттың қоғамның басқа да салаларымен өзара әрекеттестігі. Саясат және экономика. Саясат және құқық. Саясат, мораль және дін.
2. Саясаттың әлеуметтік негіздері, саясаттың субъектілері мен объектілері.
3. Саясаттағы объективтілік пен субъективтілік, оның қоғамдық дамудағы рөлі. Саясаттың гумандық саясаты.
4. Саяси қызметтің негізгі түрлері мен бағыттары.
5. Қазақстан Республикасының қоғам модернизациясы кезеңіндегі саясаты
1. Саясаттану сөзі ("политология") гректін, «политика" және "логос" деген сөздерінен шыққан, саясат туралы ғылым деген мағынаны білдіреді. Саясаттану басқа қоғамдық ғылымдармен тығыз байланыста дамиды. Себебі олардың бәрінің зерттеу объектісі ортақ—қоғамдық өмір. Олар бірталай ортақ ұғымдарды да пайдаланаді. Бірақ та әрбір қоғамтану ғылымының өзіндік пәні бар. Сондықтан саясаттанудың басқа гуманитарлық ғылымдар арасындағы ерекшелігін, алатын орнын анықтап алған ләзім.
Саясаттану экономикалықикалық теориямен өзара байланысты. Саяси экономия саяси процестерді экономикалық тұрғыдан дәлелдей отырып, ол процестердің негізінде әр түрлі әлеуметтік топтардың өз мүдделерін жүзеге асыру үшін күресіп жатқанына көз жеткізеді. Саясаттану экономикалық саясатты дайындау және іске асыру, ол процестерді мемлекеттік реттеу принцип-терін ғылыми түрде негіздейді.
Саясаттану құқықтық ғылыммен тығыз байланысты. Құқық адамдардың қоғамдағы қатынастары мен тәртібін, жүріс-тұрысын реттейді. Ол саяси шешімдерді дайындап, іске асырудың құқықтық тетіктерін көрсетеді, кұкықтық және мемлекеттік нормалар мен институттардың қиысқан, түйіскен жерлерін карастырады. Құқықты К.Маркс заңға айналдырылған экономикалық үстем таптың еркі деп атаған.Саясаттану күкықтануға жалпы теория, оның теориялық-әдістемелік негізі іспеттес. Саяси екімет жүйесінсіз әлеуметтік, оның ішінде құқықтық ережелер мен қатынастар жалпыға міндетті сипат алып орындалмайды. Сонымен қатар құқықтык тұрғыда қалыптаспай саяси екімет те әдеттегі қызметін атқара алмайды
Саясат және мораль - адамдардың тәртібін реттейтін біршама өзіндік тәсіл.Саясаттың қоғамдық қатынастардың саласы ретінде өзектілігін,мемлекеттің , қоғамның ,тұлғаның игілігі үшін биліктің тетіктерін және ресурстарын тиімді пайдалану құрайды.Моральдін негізінде саяси қызмет мақсаттарының адамгершілігін ,амалдары мен әдістерін дәлелдеу,тәжірбиелік саясатты қоғамдық пікірмен бағалау және оны адамгершілік нормаларымен өлшемдеу.Бұл мораль мен саясаттың өзара әрекетіне себепші болады
Саясат және мораль - ең күрделі қарым-қатынас саясаты болып табылады моральдік нормалар қоғамдағы қабылданған .Осы ұғымдардын Екі қоғамның ұиымдастырушылық және қадағалау өрісіміз алайда олар әр түрлі жолмен оған жұмыс істейді
2. Әлеуметтік саясат (ағылш. social politicy; лат. socialis - общеатен; адамдар өмірімен байланысты)- халықтың, оның негізгі жіктерінің, топтары мен санаттарының тұрмыс жағдайына ықпал етумен байланысты жалпы мемлекеттік саясат бөлігі. Қамтитын аумағы: табысты реттеу, жұмыспен қамту, әлеуметтік қамсыздандыру саясаты; білім беру және денсаулык сақтау аяларындағы саясат; тұрғын үй саясаты, т. б. Әлеуметтік саясат адамға, оның халықаралық және ұлттық заңнамада көзделген құқықтарын қорғауға бағдарланған. Әлеуметтік саясаттың мақсаты — кез келген коғамның жоғары құндылығы ретіндегі адамды қолдау және дамыту. Әлеуметтік саясат үлгісінің нақты іске асырылуы саяси құрылысқа, экономилық даму деңгейіне, меншік қатынастарына, басқару құрылымына, мәдениетке, тарих пен дәстүрлердің ерекшеліктеріне байланысты. Әлеуметтік саясат өндірістік қоғамдық өнімді бөлуге негізделеді.[1] Саясаттың субъектісіне әлеуметтік топтар, таптар, ұлттар, мемлекеттер, саяси партиялар, қозғалыстар жатады
Объект (латынның қарсы қою деген сөзінен) деп субъектінің танымдық және басқа іс-әрекеті неге бағытталса, соны айтады. Басқа сөзбен айтқанда, объект – зерттелетін зат. Сонда саясаттанудың объектісіне саясат, саясат әлемі жатады.
3 Саясаттың обьектілері мен субьектілері қоғамның дамуына үлкен роль атқарады.Субьектілер қоғамның саяси өміріне белсенді қатысса сол қоғам тезірек дамиды.Неғұрлым көп адам саяси өмірге қатысса сол қоғам тезірек демократиялық қоғам болуына әрекет стейді.Субьектілер сол қоғам үшін жұмыс істеп ,қоғамнын саяси өміріне қатысуы ол қоғам тезірек дамиды.
Гуманизм деп түсініледадамды ең жоғарғы мақсат, өз алдына мақсат ретінде қарастыратын, бекітетін қағида
әрбір адамның бақытқа құқығы.
Саяси гуманизм -қоғамның бақытты болуына іс әрекет жасау.Бақыты болуына іс әрекет деп мен-сол қоғамға қауіп төндіретін заттардан қорғау және күресу сол қоғам нені талап етеді,сол талап еткен бағытта қозгалу
4Саяси қызмет - саяси қатынастарды өзгертуге немесе оны сақтауға бағытталған белсенділік түрі.
саяси қызметтің үш түрі қалыптасқан: танымдық, құндылық және тәжірибелік
Танымдық — (таным әрекеті, танырлық, танылатын, танып білерлік) танылатын үрдіс; танымдық қызығушылық — ғылым жаңалықтарын; қоғамда болып жатқан өзгерістерді танып білуге деген қызығушылық.
Құндылық — белгілі бір заттың маңыздылығы, керектігі. Сырттай құндылық зат не құбылыстың қасиеті болып анықталады. Алайда оның маңыздылығы мен пайдалылығы табиғаттан, объекттің ішкі құрылымының әсерінен емес, адам болмысына енген, адам оған құштар не қажеттілік сезетін нақты қасиеттердің субъективті бағалануынан болады.
5 Қазақстан Республикасында модернизация саясаты журіп жатыр.Қазірге кезде елімізде цифровизация мен көп технологияларды робот пен ИИ және дрондарга ауыстырып жатыр.Жыл сайын елімізге жана технологиялар және жанартулар енгізіліп жатыр