Патогенезі толық анықталмаған, болжаулар бойынша жоғарыда аталған әсерлер келесі жобамен тіндерді зақымдауы мүмкін. Буын тініне тропты белгісіз бір агент синовий қабатын мекендеп, иммундық реакцияны қоздырады. Осыдан агрегацияланған IgG және IgA, IgМ (антиген рөлін атқаратын) түзіледі. Синовийдегі плазмалық жасушалар мен лимфоциттер бұл IgG Fс1 фрагментіне қарсы IgМ және А,G кластарына жататын антиантиденелерді (ревматоидтық факторды) түзе бастайды. Құрылымы бұрыс, яғни иммундық жүйеге бөгде боп танылатын иммунглобулиндерге қарсы түзілген антиденелердің қосындысы ревматоидтық фактор (РФ) деп аталады. Осы антиантиденелердің (РФ), антигеннің және комплементтердің қатысуымен синовиялық қабық пен синовиялық сұйықтықта иммундық комплекстер түзіледі. Иммундық комплекстерді жою мақсатымен синовий қабығына нейтрофилдер, макрофагтар жиналады. Иммундық комплекстерді жою нәтижесінде бұлардан түрлі қабыну медиаторлары — лимфокиндер, лизосомалык ферменттер, лейкотриендер, простагландиндер, бос оттегі радикалдары т.б. бөлінеді. Аталмыш заттар, әсіресе, бос радикалдар сіңір мен сүйекті зақымдайды.
Иммундық жүйенін белгісіз бір кемістігінен, организм иммундық комплекстерден жөнді тазартылмайды, сондықтан буын қуысында бір басталған қабыну процесі созылмалыға айналып, тоқтаусыз өрістейді. Ревматоидтық артритке буындардын қабынуымен қатар иммункомплекстік васкулиттің дамуы тән. Сондықтан бұл ауруда буыннан тыс жүйелі зақымданулар да болады.
Патомарфологиясы
Ревматоидтық артритте синовиялық қабықта қабыну және пролиферация процестері қатар жүреді. Ең алдымен, синовий қабығы лимфоциттермен және мононуклеарлармен инфильтрацияланады. Кейіннен синовиялык жасушалар иролиферацияланады, содан синовий қабының бүртіктері гипертрофияланады және буынның шет аймағынан бастап «паннус» аталатын ісік тәрізді агрессиялы грануляциялық тін өсе бастайды. Паннустың құрамы пролиферацилланып жатқан фибробласттардан және лимфоциттер мен макрофагтардан тұрады. Тоқтаусыз өсетін паннус шеміршекке еніп, күйретіп жояды, буынның куысын толтырып бітейді, осылайша жүре бара буынның фиброзына, контрактурасына алып келеді. Шеміршегі жойылған сүйектің эпифизі де бұзылады, беті тышқан кеміргендей кетіктенеді. Үйлесімділіктің жойылуынан кейбір сүйектің басы ұясынан таяды, осыдан буындар қисайып деформацияланады. Кей буындарда сүйектің бастары бір-бірімен бітісіп, сүйектік анкилозға әкеледі. Ревматоидтық артритте қабыну және фиброз процесі бүкіл буын қабын, сіңірлерін қамтиды, зақымданған тіндер жүре келе бүрісіп, қысқарады. Осылардың барлығы буын қозғалысының шектелуіне және ауыр деформацияларға әкеледі.
Тұрақты спортпен шұғылдану адамның жынысына, жасына немесе жалпы денсаулығына қарамастан салауатты өмір салтының ажырамас бөлігі болып табылады. Әрбір маман егер сіз қалыпты жұмыс істегіңіз келсе, физикалық белсенділікке аз да болса уақыт бөлу керек деп келіседі.
Шындығында, спорт ауыр созылмалы аурулардың, соның ішінде артриттің белгілерін жеңілдетуі мүмкін.
Артритпен ауыратындар жүрек-қан тамырлары аурулары сияқты басқа аурулардың даму қаупі жоғары, сондықтан жаттығу – бұл аурулармен күресудің табиғи және сау әдісі. Спортпен шұғылдану басқа созылмалы аурулардың даму қаупін азайтуға көмектесіп қана қоймайды, сонымен қатар артриттен туындаған ауырсыну мен қабынуды азайтады.
Артритпен ауыратындар спортпен шұғылдануы керек, өйткені физикалық белсенділік:
Буындардағы стрессті азайту арқылы қалыпты салмақты сақтауға көмектеседі, буындардың айналасындағы бұлшықеттерді күшейтеді,қозғалыс ауқымын жақсартады,сүйек тінін құруға және нығайтуға көмектеседі,қозғалыс үйлестіруін жақсартады,өмір сапасын жақсартады,энергия деңгейін арттырады,көңіл-күйді жақсартады.
Артритпен ауыратын кейбір адамдар физикалық белсенділік буындардың жағдайын нашарлатады және өршуге әкеледі деп қорқады, бірақ бұл пікір шындықтан алыс. Шын мәнінде, буындардың ауыруы мен қаттылығы қозғалыстың болмауына байланысты.
Орташа алғанда, адамға аптасына 150 минуттық аэробты жаттығулар қажет кардиожүктеме.
Аэробты жаттығулар дегеніміз не?
Аэробты жаттығулар (немесе кардио) жүрек пен өкпені ынталандырады және нығайтады. Басқаша айтқанда, аэробты жүктеме кезінде жүрек соғу жиілігі жоғарылайды, ал өкпе қарқынды жұмыс істейді.
Міне, осы санатқа жататын кейбір әрекеттер:
Жылдам жүру, жүгіру және қалыпты жүгіру;велосипедпен жүру;жүзу;би;доп ойындары (теннис, баскетбол, футбол және т.б.); арқанмен секіру.
Кардио жүктемесінен басқа, бұлшықеттер мен сүйектерді нығайту үшін аптасына 2-3 рет күш жаттығулары ұсынылады.
Кейде артритпен ауыратындарға серуендеу сияқты салмақ көтеретін физикалық белсенділіктің кейбір түрлерімен айналысу қиынға соғуы мүмкін. Бұл жағдайда жүзу, велосипед тебу немесе артриті бар адамдарға арналған арнайы жаттығу залы сияқты бірлескен жүктемесі аз спорт түрлерін қарастырған жөн. Салмақ жоғалтқаннан кейін жүру оңайырақ болуы мүмкін.